Nilinaw ng Korte Suprema na ang paghahain ng magkakahiwalay na petisyon sa iba’t ibang hukuman, na may parehong mga katotohanan at isyu, ay bumubuo sa forum shopping. Sa kasong ito, sinuspinde ng Korte Suprema ang isang prosecutor dahil sa paglabag sa panuntunan laban sa forum shopping sa pamamagitan ng paghahain ng dalawang petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal sa magkaibang mga hukuman. Nagpapakita ang desisyong ito ng mahigpit na paninindigan ng Korte Suprema laban sa mga abogado na gumagamit ng mga taktika na naglalayong manipulahin ang sistema ng hustisya para sa kanilang personal na kalamangan. Ang pagsuspinde sa prosecutor ay nagpapadala ng malinaw na mensahe sa lahat ng mga miyembro ng Integrated Bar of the Philippines (IBP) tungkol sa kahalagahan ng katapatan at pagsunod sa mga panuntunan ng propesyon.

Kasalang Winasak, Hukuman ay Ginahasa?

Ang kaso ay nag-ugat sa isang Judicial Audit sa Regional Trial Court (RTC), Branch 60, Barili, Cebu, kung saan natuklasan na naghain si Prosecutor Mary Ann T. Castro-Roa ng dalawang magkaibang petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal sa dalawang magkaibang hukuman. Ang unang petisyon ay ibinatay sa psychological incapacity sa RTC Branch 56, habang ang pangalawa ay sa fraud sa RTC Branch 60. Hindi binanggit ni Castro-Roa ang nakabinbing unang petisyon sa ikalawang petisyon, na humantong sa mga paratang ng forum shopping.

Forum shopping, ayon sa Korte Suprema, ay ang paggamit ng maraming remedyo sa iba’t ibang hukuman, na lahat ay batay sa parehong mga katotohanan at nagtataas ng parehong mga isyu, upang madagdagan ang mga pagkakataong makakuha ng isang paborableng desisyon. Mahalaga rito ang pag-iwas sa pagkabahala sa mga hukuman at litigante. Iginiit ni Castro-Roa na walang forum shopping dahil ang dalawang kaso ay may magkaibang mga katotohanan at mga sanhi ng aksyon. Hindi sumang-ayon ang Korte Suprema, na binibigyang-diin na ang forum shopping ay maaaring mangyari kahit na ang mga aksyon ay tila magkaiba, lalo na kapag mayroong paghahati ng isang sanhi ng aksyon. Sa kasong ito, ang dalawang petisyon ay batay sa parehong mga katotohanan at pangyayari.

Sinabi ng Korte Suprema na nagkaroon ng paghahati sa sanhi ng aksyon. Ang sanhi ng aksyon ay tinukoy bilang ang pagkakamali o maling gawain na ginawa ng isang partido na lumalabag sa pangunahing mga karapatan ng isa pa. Sa parehong petisyon, inakusahan ni Castro-Roa ang kanyang asawa ng sadismo, pang-aabuso, kawalan ng paggalang, at hindi pagbibigay ng suporta.

Rule 12.02 ng Code of Professional Responsibility: “Ang abogado ay hindi dapat maghain ng maraming aksyon na nagmumula sa parehong sanhi.”

Dagdag pa rito, ipinaliwanag ng Korte na ang isang pangwakas na paghatol sa isang kaso ay maaaring umabot sa res judicata sa isa pa dahil sa presensya ng mga elemento ng litis pendentia. Ibig sabihin, mayroong pagkakakilanlan ng mga partido, pagkakakilanlan ng mga karapatang inaangkin at hiniling na lunas, at pagkakakilanlan na ang anumang paghatol na maaaring ibigay sa nakabinbing kaso ay magiging res judicata sa isa pa. Ayon sa Korte, kung sakaling magkaroon ng magkasalungat na desisyon sa parehong kaso, ang paglusaw ng isang voidable marriage sa ilalim ng Article 45 ng Family Code, at isang void marriage sa ilalim ng Article 36 ay may magkaibang mga kahihinatnan sa batas.

Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagpapakita ng malaking epekto ng forum shopping sa sistema ng hustisya. Ang abogado ay may tungkuling tumulong sa mga hukuman sa pangangasiwa ng hustisya. Ang paghahain ng maraming aksyon ay sumasalungat sa tungkuling ito dahil hindi lamang nito sinasagabal ang mga docket ng korte, ngunit kumukuha rin ng oras at mga mapagkukunan ng mga korte mula sa ibang mga kaso.

Rule 12.04 ng Code of Professional Responsibility: “Ang abogado ay hindi dapat hindi nararapat na antalahin ang isang kaso, hadlangan ang pagpapatupad ng isang paghatol o maling gamitin ang mga proseso ng Hukuman.”

Sa kabuuan, pinagtibay ng Korte Suprema ang ruling ng IBP Board ngunit binago ang parusa. Sa halip na isang (1) taong suspensyon mula sa pagsasanay ng batas, ang parusa ay binago sa anim (6) na buwang suspensyon mula sa pagsasanay ng batas.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung nagkasala si Castro-Roa ng forum shopping sa pamamagitan ng paghahain ng dalawang magkaibang petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal sa magkaibang mga hukuman. Tinukoy ng Korte Suprema kung ang naturang pag-uugali ay nararapat sa parusa ng suspensyon mula sa pagsasanay ng batas.
Ano ang forum shopping?	Ang forum shopping ay ang pagkilos ng isang partido na paulit-ulit na gumagamit ng ilang mga remedyo sa hudikatura sa iba’t ibang mga korte, nang sabay-sabay o sunud-sunod, lahat ay mahalagang batay sa parehong mga transaksyon at parehong mahahalagang katotohanan at pangyayari, at lahat ay nagtataas ng halos parehong mga isyu. Ito ay isang paraan upang dagdagan ang iyong mga pagkakataong manalo ng isang kaso.
Ano ang Code of Professional Responsibility?	Ang Code of Professional Responsibility ay isang hanay ng mga panuntunan na namamahala sa pag-uugali ng mga abogado sa Pilipinas. Nilalayon nitong itaguyod ang integridad, katapatan, at propesyonalismo sa propesyon ng batas.
Anong mga panuntunan ng Code of Professional Responsibility ang nilabag ni Castro-Roa?	Nilabag ni Castro-Roa ang Canon 1, Canon 10, Rule 1.02, Rule 7.03, Rule 10.01, Rule 10.03, at Rule 12.02 ng Code of Professional Responsibility. Kabilang sa mga panuntunang ito ang mga abogado ay dapat itaguyod ang batas, maging tapat sa korte, at iwasan ang paghahain ng maraming aksyon na nagmumula sa parehong sanhi.
Ano ang parusa para sa forum shopping?	Sa kasong ito, sinuspinde ng Korte Suprema si Castro-Roa mula sa pagsasanay ng batas sa loob ng anim na buwan. Ang parusa para sa forum shopping ay maaaring mag-iba depende sa kalubhaan ng paglabag.
Ano ang papel ng Integrated Bar of the Philippines (IBP) sa kasong ito?	Inutusan ng Korte Suprema ang IBP na tingnan ang fitness ni Castro-Roa bilang isang miyembro ng bar kaugnay ng paghahain niya ng dalawang magkahiwalay na petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal. Ang IBP Board of Governors ay nagpasiya na si Castro-Roa ay nagkasala at nagrekomenda ng kanyang suspensyon.
Bakit sinuspinde si Castro-Roa kahit na siya ay kumikilos bilang isang ina sa paghahain ng mga petisyon?	Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagsasanay ng batas ay isang pribilehiyong may mga kondisyon. Ang isang abogado ay maaaring disiplinahin para sa mga kilos na ginawa kahit na sa kanyang pribadong kapasidad na nagdadala ng kahihiyan sa propesyon ng batas.
Ano ang litis pendentia?	Ang litis pendentia ay tumutukoy sa sitwasyon kung saan ang isang aksyon ay nakabinbin sa pagitan ng parehong mga partido para sa parehong sanhi ng aksyon, upang ang isang hatol sa unang aksyon ay magiging res judicata sa pangalawa.

Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa mahalagang responsibilidad ng mga abogado na itaguyod ang integridad ng sistema ng hustisya. Ang pag-iwas sa forum shopping at pagsunod sa Code of Professional Responsibility ay mahalaga para mapanatili ang tiwala ng publiko sa propesyon ng batas.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: IN RE: A.M. NO. 04-7-373-RTC, G.R No. 62024, June 29, 2016