n

INTRODUKSYON

n

Isipin mo na lang, isang araw, bigla na lang nawala ang tubig sa gripo mo. Wala man lang abiso, walang babala. Nakakainis, diba? Pero paano kung ang nagpাপutol ng tubig mo ay dahil lang sa hiniling ito ng dating may-ari ng bahay mo, kahit na ikaw naman ang nagbabayad ng bills? Ito ang sentro ng kaso ni Joyce V. Ardiente v. Spouses Pastorfide. Sa kasong ito, tinalakay ng Korte Suprema kung kailan nagiging abuso ang paggamit ng karapatan, lalo na kung ito ay nagdudulot ng perwisyo sa iba. Ang pangunahing tanong: tama bang ipaputol ang serbisyo ng tubig ng dating may-ari dahil lang hindi pa naililipat sa pangalan ng bagong may-ari ang account, kahit na ang bagong may-ari naman ang gumagamit at nagbabayad?

nn

KONTEKSTONG LEGAL: ARTIKULO 19 NG CIVIL CODE AT ANG PRINSIPYO NG ABUSE OF RIGHTS

n

Ang legal na batayan sa kasong ito ay ang Artikulo 19 ng Civil Code of the Philippines, na nagsasaad:

n

“Every person must, in the exercise of his rights and in the performance of his duties, act with justice, give everyone his due, and observe honesty and good faith.”

n

Ito ang prinsipyo ng abuse of rights o pag-abuso sa karapatan. Hindi porke may karapatan ka, pwede mo na itong gamitin sa paraang makakasakit o makakapinsala sa iba. Ang karapatan ay dapat gamitin nang may katarungan, paggalang sa kapwa, at tapat na kalooban.

n

Halimbawa, may karapatan kang magpatayo ng bakod sa lupa mo. Pero kung ang bakod na ipapatayo mo ay sobra-sobra ang taas at nakaharang na sa araw at hangin ng kapitbahay mo, pwede itong ituring na abuso sa karapatan. O kaya naman, may karapatan kang maningil ng utang. Pero kung maniningil ka sa paraang nananakot, nambabastos, o sumisira sa reputasyon ng umutang, pwede ka rin managot sa abuso sa karapatan.

n

Ayon sa Korte Suprema sa kasong Globe Mackay Cable and Radio Corporation v. Court of Appeals, ang Artikulo 19 ay “nagtatakda ng panuntunan sa asal para sa pamamahala ng ugnayan ng mga tao at para sa pagpapanatili ng kaayusan sa lipunan.” Kahit legal ang isang karapatan, maaari itong maging sanhi ng ilegalidad kung gagamitin ito sa paraang hindi naaayon sa Artikulo 19 at magresulta sa pinsala sa iba.

nn

PAGHIMAY SA KASO: ARDIENTE VS. PASTORFIDE

n

Ang mag-asawang Ardiente ang dating may-ari ng bahay sa Emily Homes. Ibinenta nila ito kay Ma. Theresa Pastorfide sa pamamagitan ng isang Memorandum of Agreement (MOA). Nakasaad sa MOA na responsibilidad na ni Pastorfide ang bayad sa tubig at kuryente simula June 1, 1994.

n

Sa loob ng apat na taon, walang problema sa koneksyon ng tubig ni Pastorfide. Pero noong March 12, 1999, bigla na lang pinutol ang tubig niya. Nang magtanong siya sa Cagayan de Oro Water District (COWD), sinabi sa kanya na may tatlong buwan siyang delinquent. Ipinakita ni Pastorfide na hindi pa naman due ang kanyang bayad. Saka lang niya nalaman na si Joyce Ardiente pala ang nagpাপutol ng kanyang tubig.

n

Nagbayad naman si Pastorfide ng kanyang bills at nagpadala ng sulat sa COWD para magpaliwanag. Kinumpirma ng COWD na si Ardiente nga ang nagrequest ng disconnection.

n

Kaya naman, nagdemanda si Pastorfide laban kay Ardiente, COWD, at manager nito na si Gaspar Gonzalez, Jr. Nag-isyu ang korte ng writ of preliminary mandatory injunction para maibalik ang koneksyon ng tubig ni Pastorfide.

n

Nagdesisyon ang RTC na pabor kay Pastorfide at sinabing nagkasala ang mga respondents ng abuse of rights at negligence. Pinagtibay ito ng Court of Appeals, bagamat binawasan ang halaga ng damages.

n

Umapela si Ardiente sa Korte Suprema. Narito ang ilan sa mga puntos ng Korte Suprema:

n

n
• Faktwal ang mga Isyu: Sinabi ng Korte Suprema na ang mga isyu na inangat ni Ardiente ay faktwal, at ang pagresolba ng mga isyung faktwal ay trabaho ng mababang korte. Kapag pinagtibay ng Court of Appeals ang findings ng RTC, mas binibigyan ito ng bigat ng Korte Suprema.

n

• Pag-amin ni Ardiente: Inamin mismo ni Ardiente na siya ang nagrequest sa COWD na putulin ang tubig ni Pastorfide. Kahit COWD ang aktuwal na nagputol, si Ardiente ang nag-udyok nito.

n

• Hindi Tamang Remedyo ang Pagputol ng Tubig: Tama na may karapatan si Ardiente na hilingin kay Pastorfide na ilipat ang account ng tubig sa pangalan nito, ayon sa MOA. Pero hindi tamang paraan para ipatupad ang karapatang ito ang pagputol ng serbisyo ng tubig. Dapat ginamit ni Ardiente ang ibang remedyo, hindi yung makakasakit sa iba.

n

• Abuso sa Karapatan: May intensyon na manakit si Ardiente nang magpa-disconnect siya ng tubig nang walang abiso kay Pastorfide. Hindi rin nagbigay ng abiso ang COWD at hindi agad ibinalik ang tubig kahit nakapagbayad na si Pastorfide. May abuse of rights at bad faith sa panig ni Ardiente at COWD.

n

n

Binanggit pa ng Korte Suprema ang kasong Yuchengco v. The Manila Chronicle Publishing Corporation, na nagpapaliwanag pa lalo sa prinsipyo ng abuse of rights. Ayon dito, kapag ang paggamit ng karapatan ay hindi naaayon sa Artikulo 19 at nagdulot ng pinsala, may legal na pagkakamali at dapat managot ang gumawa nito.

n

Kaya naman, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at RTC. Pinanagot si Ardiente, COWD, at Gonzalez nang solidarily, ibig sabihin, pwede silang masingil nang buo para sa damages.

nn

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL DITO?

n

Ang kasong Ardiente v. Pastorfide ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa paggamit ng ating mga karapatan. Hindi sapat na legal lang ang ating ginagawa. Dapat din nating isipin kung makatarungan ba ito at kung hindi ba ito makakasakit sa iba.

n

Para sa mga may-ari ng property na nagbebenta o nagpaparenta:

n

n
• Kung may mga serbisyo (tubig, kuryente, internet, etc.) na nakapangalan pa sa inyo, siguraduhing maayos na mailipat ito sa pangalan ng bumibili o umuupa.

n

• Kung may problema sa pagbabayad o paglilipat ng account, makipag-usap nang maayos at humanap ng legal at makatarungang solusyon. Huwag agad magpadalos-dalos at gumawa ng aksyon na makakasakit sa iba.

n

n

Para sa mga kompanya ng serbisyo publiko (tulad ng water districts, electric cooperatives, etc.):

n

n
• Magbigay ng sapat na abiso bago putulin ang serbisyo.

n

• Magsagawa ng maayos na imbestigasyon bago magdesisyon na putulin ang serbisyo, lalo na kung may dispute sa pagitan ng dating at bagong may-ari/umuupa.

n

• Maging maingat at makatarungan sa pagpapatupad ng mga patakaran.

n

nn

MGA MAHAHALAGANG ARAL (KEY LESSONS)

n

n
• Hindi porke may karapatan ka, pwede mo na itong abusuhin. Ang paggamit ng karapatan ay dapat laging may kaakibat na responsibilidad na huwag makasakit sa iba.

n

• Ang pagputol ng serbisyo ng tubig (o iba pang basic services) ay hindi dapat ginagamit bilang unang remedyo sa mga disputes sa pagitan ng dating at bagong may-ari/umuupa.

n

• Mahalaga ang due process at fairness. Dapat magbigay ng abiso at pagkakataon na magpaliwanag bago putulin ang serbisyo.

n

nn

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

n

1. Ano ang ibig sabihin ng