Huwag Basta-Basta Pumirma: Ang Kasunduan Nakatago sa Likod ng Affidavit

G.R. No. 191431, March 13, 2013

INTRODUKSYON

Imagine na nasangkot ka sa isang aksidente sa kalsada. Sa kagustuhan mong maayos agad ang problema, pumirma ka sa isang dokumento na inakala mong affidavit lang. Pero kalaunan, ginamit pala itong batayan para singilin ka ng malaking halaga. Ito ang realidad na tinalakay sa kaso ng Cruz vs. Gruspe, kung saan pinagdesisyunan ng Korte Suprema kung ang isang dokumento na pinamagatang “Joint Affidavit of Undertaking” ay maituturing bang kontrata at magbubunga ng legal na obligasyon.

Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng maingat na pagbabasa at pag-unawa sa anumang dokumento bago ito pirmahan, lalo na kung ito ay may kaakibat na legal na implikasyon. Ang pangunahing tanong dito ay: Maituturing bang kontrata ang isang dokumento na pinamagatang affidavit, at mananagot ba ang pumirma rito batay sa mga nakasaad dito?

LEGAL NA KONTEKSTO

Sa ilalim ng batas Pilipino, ang kontrata ay isang kasunduan ng dalawa o higit pang partido kung saan nagbubunga ito ng obligasyon. Ayon sa Artikulo 1305 ng Civil Code, ang kontrata ay “a meeting of minds between two persons whereby one binds himself, with respect to the other, to give something or to render some service.” Para magkaroon ng valid na kontrata, kailangan itong nagtataglay ng tatlong essential requisites na nakasaad sa Artikulo 1318 ng Civil Code: (1) Consent ng mga partido, (2) Object certain na siyang subject matter ng kontrata, at (3) Cause of the obligation na itinatag.

Mahalagang tandaan na hindi lamang sa pormal na dokumento nakasulat ang kontrata. Ayon sa Artikulo 1356 ng Civil Code, “Contracts shall be obligatory, in whatever form they may have been entered into, provided all the essential requisites for their validity are present.” Ibig sabihin, kahit anong porma pa ang gamitin, basta’t may consent, object, at cause, maituturing itong kontrata at may legal na bisa. Kaya naman, hindi porke’t affidavit ang pamagat ng dokumento ay hindi na ito maaaring ituring na kontrata.

Ang affidavit naman ay isang sworn statement ng katotohanan. Karaniwan itong ginagamit para patunayan ang isang pangyayari o katotohanan sa ilalim ng panunumpa. Pero, maaaring maglaman din ito ng mga kasunduan o obligasyon, depende sa nilalaman nito.

Sa konteksto ng kasong ito, mahalagang suriin ang nilalaman ng “Joint Affidavit of Undertaking” at hindi lamang ang pamagat nito. Ang tunay na intensyon ng mga partido, ayon sa Korte Suprema, ang dapat manaig kaysa sa literal na kahulugan ng mga salita.

PAGBUKLAS SA KASO

Nagsimula ang lahat noong Oktubre 24, 1999, nang mabangga ng minibus na pagmamay-ari ni Rodolfo Cruz at minamaneho ni Arturo Davin ang Toyota Corolla ni Atty. Delfin Gruspe. Total wreck ang kotse ni Gruspe. Kinabukasan, pumunta si Cruz kasama si Leonardo Ibias sa opisina ni Gruspe para humingi ng tawad. Dito nila pinirmahan ang “Joint Affidavit of Undertaking.”

Sa affidavit na ito, nangako sina Cruz at Ibias na papalitan nila ang kotse ni Gruspe sa loob ng 20 araw, o kaya naman ay babayaran nila ang halagang P350,000.00 kasama ang 12% interest kada buwan kung maantala ang pagbabayad pagkatapos ng Nobyembre 15, 1999. Hindi nakatupad sina Cruz at Ibias sa kanilang pangako, kaya nagsampa ng kaso si Gruspe para kolektahin ang pera.

Depensa naman nina Cruz at Ibias, niloko umano sila ni Gruspe na pumirma sa affidavit. Ayon sa kanila, hindi ipinaliwanag sa kanila ang nilalaman nito at napilitan lang silang pumirma para mapalaya ang minibus ni Cruz na siyang pinagkukunan niya ng kabuhayan. Namatay si Leonardo Ibias habang dinidinig ang kaso at pinalitan siya ng kanyang biyuda na si Esperanza.

Nagdesisyon ang Regional Trial Court (RTC) pabor kay Gruspe. Inapela ito sa Court of Appeals (CA), at kinatigan ng CA ang desisyon ng RTC, pero binago ang interest rate sa 12% kada taon, batay sa nakasulat sa affidavit.

Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Dito, iginiit nina Cruz at Ibias na hindi maituturing na kontrata ang affidavit at di sila dapat managot dito. Sinabi pa nila na vitiated ang consent nila dahil hindi ipinaliwanag sa kanila ang dokumento at napilitan lang silang pumirma.

Ngunit, ayon sa Korte Suprema, “A simple reading of the terms of the Joint Affidavit of Undertaking readily discloses that it contains stipulations characteristic of a contract.” Malinaw daw sa dokumento ang pangako na magbabayad o magpapalit ng kotse. Dagdag pa ng Korte Suprema, “There is also no merit to the argument of vitiated consent. An allegation of vitiated consent must be proven by preponderance of evidence; Cruz and Leonardo failed to support their allegation.” Hindi raw sapat ang alegasyon na hindi nila naintindihan ang dokumento o napilitan silang pumirma.

Gayunpaman, binigyang-pansin ng Korte Suprema ang isyu ng demand. Ayon sa kanila, “In the absence of a finding by the lower courts that Gruspe made a demand prior to the filing of the complaint, the interest cannot be computed from November 15, 1999 because until a demand has been made, Cruz and Leonardo could not be said to be in default.” Kaya binago ng Korte Suprema ang simula ng pagpapatong ng interest, mula Nobyembre 15, 1999, ginawa itong Nobyembre 19, 1999, ang petsa kung kailan nagsampa ng kaso si Gruspe, na maituturing na judicial demand.

Binago rin ng Korte Suprema ang interest rate mula 12% kada buwan sa 12% kada taon, dahil itinuring itong labis-labis.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang desisyon sa kasong Cruz vs. Gruspe ay nagpapaalala sa atin na hindi tayo dapat basta-basta pumirma sa anumang dokumento, kahit pa sabihin na affidavit lang ito. Ang mahalaga ay ang nilalaman ng dokumento at ang intensyon ng mga partido. Kung naglalaman ito ng mga pangako, kasunduan, o obligasyon, maituturing itong kontrata at may legal na bisa.

Para sa mga negosyante at indibidwal, laging maging maingat sa pagpirma ng mga dokumento. Basahin at unawain nang mabuti ang nilalaman nito bago pumirma. Kung hindi sigurado, kumunsulta sa abogado para masigurong protektado ang iyong karapatan at interes.

MGA MAHAHALAGANG ARAL

• Basahin at Unawain: Huwag magmadali sa pagpirma. Basahin at unawain ang bawat detalye ng dokumento.
• Hindi Lang Pamagat ang Mahalaga: Ang nilalaman, hindi ang pamagat, ang magdedetermina kung ano talaga ang dokumento. Ang affidavit ay maaaring maging kontrata kung may kasunduan sa loob nito.
• Konsultasyon sa Abogado: Kung may pagdududa, kumunsulta agad sa abogado bago pumirma sa anumang legal na dokumento.
• Demand Bago Interes: Para magsimulang tumakbo ang interes sa isang obligasyon, kailangan munang magkaroon ng demand mula sa nagpautang, maliban kung nakasaad sa kontrata o batas na hindi na kailangan ng demand.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

Tanong 1: Affidavit lang ang pinirmahan ko, bakit sinasabi nilang kontrata ito?

Sagot: Hindi porke’t affidavit ang pamagat ay affidavit lang talaga ito. Kung ang nilalaman ng affidavit ay naglalaman ng kasunduan, pangako, o obligasyon, maaari itong ituring na kontrata sa ilalim ng batas.

Tanong 2: Paano kung hindi ko naintindihan ang nilalaman ng dokumento bago ako pumirma?

Sagot: Responsibilidad mong basahin at unawain ang dokumento bago pumirma. Ang hindi pag-unawa ay hindi awtomatikong ground para mapawalang-bisa ang kontrata, maliban na lang kung mapatunayan mong niloko ka o pinilit kang pumirma nang hindi mo alam ang nilalaman nito.

Tanong 3: Ano ang ibig sabihin ng “vitiated consent”?

Sagot: Ang “vitiated consent” ay nangangahulugang may depekto ang consent mo sa kontrata. Ito ay maaaring dahil sa pagkakamali (mistake), panloloko (fraud), pananakot (violence), intimidasyon (intimidation), o undue influence. Kung mapatunayan mong vitiated ang consent mo, maaaring mapawalang-bisa ang kontrata.

Tanong 4: Kailangan ba talaga ng demand para magsimulang tumakbo ang interes?

Sagot: Oo, sa karamihan ng kaso, kailangan ng demand mula sa nagpautang para magsimulang tumakbo ang interes. Ang demand ay maaaring judicial (sa pamamagitan ng pagsasampa ng kaso) o extrajudicial (sa pamamagitan ng sulat o personal na paniningil), maliban kung nakasaad sa kontrata o batas na hindi na kailangan ng demand.

Tanong 5: Masyado bang mataas ang 12% interest kada buwan?

Sagot: Oo, itinuturing ng Korte Suprema na labis-labis ang 12% interest kada buwan. Kaya binago ito sa 12% kada taon sa kasong ito. Ang interest rates ay dapat makatwiran at hindi mapang-abuso.

Naranasan mo na ba ang ganitong sitwasyon? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa eksperto. Ang ASG Law ay may mga abogado na bihasa sa mga usaping kontrata at obligasyon. Para sa konsultasyon, maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito para sa agarang tulong legal. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa iyo.

---

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)