Ang Iyong Karapatan Bilang Konsumer: Pagkakait ng Serbisyo Dahil sa Utang ng Nakaraang Nangungupahan, Bawal!

n

G.R. No. 181096, March 06, 2013

nn

INTRODUKSYON

n

Naranasan mo na bang maputulan ng kuryente kahit bayad ka naman sa kasalukuyang buwan? O kaya naman, pinagbabayad ka sa utang sa kuryente ng dating umuupa sa tinitirhan mo? Sa ating pang-araw-araw na buhay, mahalaga ang serbisyo ng elektrisidad. Kaya naman, ang maling pagputol nito, lalo na kung may kasunduan na, ay maaaring magdulot ng perwisyo at ligalig. Ang kasong Reno R. Gonzales, et al. v. Camarines Sur II Electric Cooperative, Inc. ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa karapatan ng mga konsumer laban sa mga arbitraryong aksyon ng mga kompanya ng kuryente, lalo na pagdating sa usapin ng bayad-danyos.

nn

Sa kasong ito, pinagdesisyunan ng Korte Suprema kung tama bang pagkaitan ng serbisyo ng kuryente ang mga petitioners dahil sa dating utang ng umuupa sa kanilang apartment, kahit pa may kasunduan na para tanggalin ang lumang account. Tinalakay din dito ang iba’t ibang uri ng danyos na maaaring igawad sa mga konsumer na naagrabyado.

nn

KONTEKSTONG LEGAL: ANG BATAS AT ANG IYONG PROTEKSYON

n

Ayon sa ating Civil Code, partikular sa Article 2199, ang actual damages o totoong danyos ay ang kabayaran sa aktwal na perwisyong natamo. Kailangan itong patunayan sa pamamagitan ng resibo o iba pang dokumento. Kung hindi naman mapatunayan ang eksaktong halaga ng perwisyo pero tiyak na may natamo ngang kapinsalaan, maaaring igawad ang temperate damages, ayon sa Article 2224.

nn

Ang moral damages naman, sa ilalim ng Article 2217, ay ibinibigay para sa pagdurusa ng kalooban, sakit ng damdamin, kahihiyan, at iba pang katulad na perwisyo. Ito ay iginagawad kung napatunayan na nagdulot ng paghihirap sa tao ang ilegal na aksyon ng iba. Para naman mapatawan ng exemplary damages, ayon sa Article 2232, kailangang mapatunayan na ang ginawa ng nagkasala ay hindi lamang mali, kundi may kasama pang masamang intensyon, panloloko, o pang-aapi.

nn

Pagdating sa attorney’s fees, hindi ito basta-basta iginagawad. Ayon sa Article 2208 ng Civil Code, maaaring igawad ito kung may exemplary damages, o kung ang nagdemanda ay napilitang magsampa ng kaso dahil sa malinaw na pagtanggi ng kabilang partido na tuparin ang kanyang obligasyon, at iba pang sitwasyon na nakasaad sa batas.

nn

Sa madaling salita, may mga uri ng danyos na maaaring makuha kung mapapatunayan na ikaw ay naagrabyado dahil sa ilegal o maling aksyon ng iba. Ang kasong Gonzales ay magbibigay linaw kung paano ito inilapat ng Korte Suprema sa konteksto ng serbisyo ng elektrisidad.

nn

PAGBUKAS NG KASO: KWENTO NG PAMILYA GONZALES LABAN SA CASURECO

n

Ang pamilya Gonzales, petitioners sa kasong ito, ay may-ari ng apartment sa Naga City. Umuupa sa kanila ang mag-asawang Samson na hindi nakabayad ng kuryente. Dahil dito, pinutulan ng CASURECO (respondent) ng kuryente ang apartment.

nn

Bagama’t nakipag-compromise ang mga Samson sa CASURECO, nagprotesta ang mga Gonzales dahil sa patuloy na paglaki ng utang. Kalaunan, pinutulan ulit ng CASURECO ang kuryente nang umalis ang mga Samson.

nn

Nang may bagong uupa, nakipag-usap ang mga Gonzales sa CASURECO at nagkasundo na ibabalik ang kuryente basta magbabayad sila ng deposito na katumbas ng dalawang buwang bill ng mga Samson. Tumupad dito ang mga Gonzales at naibalik ang kuryente.

nn

Ngunit, nagpatuloy ang problema. Pinagbabayad pa rin sila sa mga lumang utang sa mga electric bill, at binabantaan pa silang puputulan ulit ng kuryente. Ilang beses silang nagpaliwanag sa CASURECO tungkol sa kasunduan, ngunit walang nangyari.

nn

Umabot sa punto na sa isang bill noong 1999, kasama pa rin ang lumang utang na P11,674.22. Nang tangkain nilang bayaran lang ang kasalukuyang konsumo, hindi tinanggap ng teller. Kahit pinayagan sila kalaunan, nagalit naman si Reno Gonzales dahil pinagbabayad pa siya ng surcharge.

nn

Dahil dito, nagsampa ng kaso ang mga Gonzales sa RTC para ipatigil ang paniningil sa lumang utang at pigilan ang CASURECO sa pagputol ng kuryente. Nanalo sila sa RTC, na nagdeklara na may validong compromise agreement at hindi sila dapat managot sa utang ng mga Samson. Pinagbigyan din sila ng actual, moral, exemplary damages, at attorney’s fees.

nn

Hindi sumang-ayon ang CASURECO at umapela sa Court of Appeals (CA). Binawi ng CA ang actual, exemplary damages at attorney’s fees, at binawasan ang moral damages. Kaya naman, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

nn

DESISYON NG KORTE SUPREMA: PAGPROTEKTA SA KARAPATAN NG MGA KONSUMER

n

Sa Korte Suprema, ang pangunahing tanong ay kung tama ba ang CA na tanggalin at bawasan ang mga danyos na iginawad ng RTC. Pinanigan ng Korte Suprema ang RTC sa maraming aspeto.

nn

Una, tungkol sa actual damages, sumang-ayon ang Korte Suprema sa CA na hindi ito maaaring igawad dahil walang resibo o dokumentong nagpapatunay sa gastos ng mga Gonzales sa pagpunta sa opisina ng CASURECO. Ayon sa Korte, “only expenses supported by receipts, and not merely a list thereof, shall be allowed as bases for the award of actual damages.”

nn

Gayunpaman, ibinigay ng Korte Suprema ang temperate damages na P3,000. Kinilala ng Korte na bagama’t walang resibo, tiyak na nagastos ang mga Gonzales sa pagpunta sa CASURECO. Sabi ng Korte, “even if the pecuniary loss suffered by the claimant is capable of proof, an award of temperate damages is not precluded. The grant of temperate damages is drawn from equity to provide relief to those definitely injured.”

nn

Pangalawa, ibinalik ng Korte Suprema ang exemplary damages at attorney’s fees. Sinabi ng Korte na nagpakita ng bad faith ang CASURECO dahil paulit-ulit nilang sinisingil ang mga Gonzales sa lumang utang kahit may compromise agreement na. Dagdag pa rito, pinutulan pa nila ng kuryente ang mga Gonzales. Ayon sa Korte, “CASURECO betrayed the compromise agreement by refusing to remove the old accountabilities of the unit, unjustifiably and repetitively reflecting them for seven years in several electric bills of petitioners with threats of electric service disconnection, and unduly disconnecting the unit’s power supply.” Dahil may bad faith at exemplary damages, tama lang din na ibalik ang attorney’s fees.

nn

Pangatlo, ibinalik din ng Korte Suprema ang orihinal na moral damages na P50,000. Sinabi ng Korte na tama ang RTC na igawad ito dahil sa perwisyong emosyonal at ligalig na dinanas ng mga Gonzales sa loob ng pitong taon dahil sa problema sa CASURECO. Binigyang diin ng Korte ang kapabayaan ng CASURECO na ayusin ang kanilang records. Ayon sa Korte, “In view, however, of the severe sufferings inflicted on petitioners by CASURECO, we affirm the RTC’s award of P50,000 as moral damages. This amount is appropriate considering that respondents irresponsibly failed to update its records from 1992 until 1999, despite the execution of the compromise agreement and the constant reminder by petitioners to make the appropriate rectifications.”

nn

PRAKTIKAL NA ARAL: ANO ANG MAAARI MONG GAWIN?

n

Ang kasong Gonzales ay nagbibigay ng ilang mahahalagang aral para sa mga konsumer at maging sa mga kompanya ng serbisyo publiko:

nn

n
• Mahalaga ang Kasunduan: Kung may kasunduan kayo ng kompanya ng kuryente, dapat itong sundin. Hindi maaaring basta-basta balewalain ang napagkasunduan.

n

• Dokumentasyon ay Kailangan: Para sa actual damages, kailangan ang resibo o iba pang dokumento para mapatunayan ang gastos. Ngunit, kahit walang resibo, maaaring makakuha ng temperate damages kung mapatunayan na may perwisyong natamo.

n

• Bad Faith, May Kaparusahan: Kung magpakita ng bad faith ang kompanya, maaaring patawan ng exemplary damages at attorney’s fees. Ang bad faith ay hindi lang basta pagkakamali, kundi sadyang paglabag sa karapatan ng konsumer.

n

• Emosyonal na Perwisyo, Kinikilala: Ang moral damages ay proteksyon sa emosyonal na pagdurusa na dulot ng ilegal na aksyon ng iba. Hindi lang pisikal na perwisyo ang binabayaran, kundi pati ang ligalig ng kalooban.

n

nn

SUSING ARAL

n

n
• Kung may kasunduan ka sa kompanya ng kuryente, panindigan ito.

n

• Magtago ng resibo kung may gastos na inaasahang mabayaran.

n

• Huwag matakot magsampa ng reklamo kung inaagrabyado.

n

• Ang bad faith ay may kaakibat na responsibilidad at parusa.

n

• Ang batas ay nagpoprotekta sa mga konsumer laban sa pang-aabuso.

n

nn

MGA KARANIWANG TANONG (FAQs)

n

Tanong 1: Pinutulan ako ng kuryente dahil sa utang ng dating tenant, pwede ba yun?
Sagot: Hindi po basta-basta pwede. Kung ikaw ang bagong konsumer at walang kasunduan na ikaw ang sasagot sa utang ng dating tenant, hindi ka dapat maputulan ng kuryente dahil lang doon. Tulad sa kasong Gonzales, kung may compromise agreement pa, mas lalong bawal.

nn

Tanong 2: Ano ang dapat kong gawin kung mali ang bill ko sa kuryente?
Sagot: Agad pong makipag-ugnayan sa kompanya ng kuryente. Sumulat at ipaliwanag ang problema. Magtago ng kopya ng sulat at anumang resibo o dokumento na magpapatunay sa iyong reklamo.

nn

Tanong 3: Paano kung hindi ako pinapansin ng kompanya ng kuryente?
Sagot: Kung hindi ka pinapansin, maaari kang lumapit sa Energy Regulatory Commission (ERC) o kaya ay magsampa ng kaso sa korte, tulad ng ginawa ng mga Gonzales.

nn

Tanong 4: Ano ang ibig sabihin ng