n

INTRODUKSYON

n

Isipin ang ganitong sitwasyon: Nanalo ka sa isang kaso sa korte. Tuwang-tuwa ka dahil sa wakas, makukuha mo na ang iyong pinaglalabanan. Agad kang nag-file ng Motion for Execution at naipatupad agad ang writ of execution. Ngunit, paano kung sa bandang huli, mapagdesisyunan ng mas mataas na korte na mali pala ang naunang desisyon? Maaari pa bang baliktarin ang sitwasyon kung naipatupad na ang writ of execution? Ito ang mahalagang tanong na sinagot ng Korte Suprema sa kaso ng Macario Diaz Carpio v. Court of Appeals.

nn

Sa kasong ito, pinagdesisyunan ng Korte Suprema kung ang isang kaso para sa accion publiciana (aksyon para mabawi ang karapatan na magmay-ari) na nasa apela sa Court of Appeals (CA) ay maituturing na bang moot and academic (wala nang saysay) dahil sa naipatupad na writ of execution batay sa Omnibus Order ng Regional Trial Court (RTC), kahit na ang Omnibus Order na ito ay kalaunan ay pinawalang-bisa ng Korte Suprema mismo.

nn

LEGAL NA KONTEKSTO: ANO ANG ACCION PUBLICIANA AT WRIT OF EXECUTION?

n

Bago natin talakayin ang detalye ng kaso, mahalagang maunawaan muna ang ilang legal na konsepto na may kaugnayan dito.

nn

Ang accion publiciana ay isang legal na aksyon na isinasampa sa korte para mabawi ang de jure possession o ang karapatan na magmay-ari ng isang lupa o ari-arian. Ito ay naiiba sa accion reinvindicatoria (para mabawi ang pagmamay-ari mismo) at accion interdictal (tulad ng unlawful detainer at forcible entry, na mabilisang aksyon para sa pisikal na possession lamang). Ang accion publiciana ay ginagamit kapag ang isyu ay hindi lamang tungkol sa pisikal na possession, kundi pati na rin sa mas matagal at matibay na karapatan na magmay-ari.

nn

Ang writ of execution naman ay isang utos mula sa korte na nagpapahintulot sa pagpapatupad ng isang pinal at executory na desisyon. Sa madaling salita, ito ang paraan para maipatupad ang panalo sa isang kaso. Karaniwan, ang writ of execution ay ipinapatupad lamang kapag pinal na ang desisyon at hindi na maaapela. Ngunit, may mga pagkakataon kung saan pinapayagan ang execution pending appeal, o ang pagpapatupad ng desisyon kahit na may apela pa. Ito ay pinahihintulutan sa ilalim ng Section 2, Rule 39 ng Rules of Court, ngunit may mahigpit na kondisyon.

nn

Ayon sa Section 2, Rule 39 ng Rules of Court:

n

“SEC. 2. Discretionary execution. —a) Execution of a judgment or final order pending appeal. — On motion of the prevailing party with notice to the adverse party the court may, in its discretion, order execution to issue even before the expiration of the period to appeal. After an appeal is perfected and perfected and duly approved, the trial court may, on motion of the prevailing party, order execution as provided in the preceding section, notwithstanding the appeal, upon good reasons to be stated in a special order.”