Huwag Padalos-dalos sa Paggastos: Benepisyo Mula sa Gobyerno na Mali ang Basehan, Dapat Isauli!

G.R. No. 162372, September 11, 2012

INTRODUKSYON

Naranasan mo na bang makatanggap ng sobrang suweldo o kaya’y bonus na hindi mo inaasahan? Masarap sa pakiramdam, ‘di ba? Pero paano kung malaman mo na ang natanggap mo palang pera ay mali at kailangan mo itong isauli? Ito ang realidad na kinaharap ng maraming retirado ng GSIS sa kasong ito. Nakatanggap sila ng mas malaking retirement benefits dahil sa isang planong pinawalang-bisa ng korte. Ang tanong: kailangan ba nilang isauli ang perang natanggap na nila?

Sa desisyon ng Korte Suprema sa kasong GSIS v. COA, nilinaw nito ang panuntunan tungkol sa pananagutan na isauli ang mga benepisyong natanggap mula sa gobyerno kung napatunayang ilegal o walang basehan ang pagbibigay nito. Hindi basta-basta masasabi na dahil lang natanggap mo na at nagastos mo na ay hindi mo na ito kailangang isauli. May mga legal na prinsipyo na dapat isaalang-alang, lalo na pagdating sa pera ng bayan.

KONTEKSTONG LEGAL

Ang kasong ito ay umiikot sa konsepto ng “unjust enrichment” o “di-makatarungang pagyaman” at “constructive trust” o “ipinatupad na tiwala.” Ano nga ba ang ibig sabihin ng mga ito?

Ayon sa Artikulo 22 ng Civil Code ng Pilipinas, may “unjust enrichment” kapag ang isang tao ay nakakuha ng benepisyo mula sa isa pang tao nang walang sapat na legal na basehan, at ang benepisyong ito ay nagdulot ng kapinsalaan o gastos sa huling nabanggit. Sa madaling salita, hindi dapat payagan ang isang tao na yumaman o makinabang nang hindi naaayon sa batas at sa kapinsalaan ng iba.

Kaugnay nito, ang “constructive trust” naman ay isang legal na mekanismo kung saan ang isang taong nakakuha ng ari-arian sa pamamagitan ng pagkakamali o panloloko ay itinuturing na “trustee” o tagapamahala nito para sa kapakinabangan ng tunay na may-ari. Ibig sabihin, kahit ikaw ang humahawak ng ari-arian, hindi talaga ikaw ang tunay na may-ari nito kung nakuha mo ito sa maling paraan.

Sa maraming naunang kaso, pinaboran ng Korte Suprema ang mga benepisyaryo ng mga ilegal na allowances o bonuses, lalo na kung napatunayang natanggap nila ito nang “good faith” o walang masamang intensyon. Ito ay batay sa prinsipyo ng “solutio indebiti” sa Artikulo 2154 ng Civil Code, na nagsasaad na kung ang isang tao ay tumanggap ng isang bagay na walang karapatan at dahil sa pagkakamali, may obligasyon siyang isauli ito. Gayunpaman, hindi lahat ng benepisyo na natanggap nang mali ay kailangang isauli, lalo na kung ito ay maliit na halaga lamang at ang pagpapasauli nito ay magdudulot ng labis na hirap sa tumanggap.

Ngunit sa kaso ng GSIS, binigyang-diin ng Korte Suprema na magkaiba ang sitwasyon pagdating sa “retirement benefits.” Ayon sa Korte, ang retirement benefits ay hindi lang basta bonus o allowance. Ito ay nakalaan para tulungan ang isang empleyado sa kanyang pagreretiro, bilang pabuya sa kanyang serbisyo at upang mayroon siyang pangtustos sa kanyang mga pangangailangan sa mga taon na hindi na siya produktibo. Ito ay may espesyal na katangian at layunin na hindi katulad ng ibang benepisyo.

PAGBUBUOD NG KASO

Ang Government Service Insurance System (GSIS) ay nagpatupad ng isang Retirement/Financial Plan (RFP) na nagbibigay ng karagdagang benepisyo sa pagreretiro sa kanilang mga empleyado. Ito ay pinagtibay ng kanilang Board of Trustees. Ngunit, kinwestyon ng Commission on Audit (COA) ang legalidad ng RFP, dahil umano’y walang sapat na awtoridad ang GSIS Board na magpatupad nito. Naglabas ang COA ng notice of disallowance, na nangangahulugang pinababawi nila ang mga benepisyong naibigay sa ilalim ng RFP.

Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Sa kanilang desisyon noong Oktubre 11, 2011, kinatigan ng Korte Suprema ang COA at pinawalang-bisa ang GSIS RFP. Ayon sa Korte, ang GSIS Board ay walang kapangyarihan na magpatupad ng RFP nang walang pahintulot mula sa Presidente ng Pilipinas. Dahil dito, ang RFP ay ilegal at walang bisa mula sa simula pa lang.

Matapos ang desisyon, naghain ng Motion for Clarification and Reconsideration ang ilang retirado ng GSIS, sa pangunguna ni Romeo Quilatan. Kinalaunan, sumali rin ang grupo nina Federico Pascual, na ilan din sa mga nakatanggap ng benepisyo sa ilalim ng RFP. Ang pangunahing argumento nila: hindi dapat sila piliting isauli ang benepisyong natanggap na nila dahil umano’y natanggap nila ito nang “good faith” at nagastos na nila ang pera.

Narito ang ilan sa mga mahahalagang punto sa naging argumento at desisyon ng Korte Suprema:

• Argumento ng mga Retirado: Natanggap nila ang benepisyo nang “good faith” at umaasa sila na legal ang RFP. Binanggit nila ang mga naunang kaso kung saan hindi pinasauli ng Korte Suprema ang mga benepisyong natanggap nang “good faith.”
• Posisyon ng GSIS: Hindi na sila kumontra sa desisyon ng Korte Suprema na nagpapawalang-bisa sa RFP. Kinikilala nila ang awtoridad ng COA at handa silang ipatupad ang notice of disallowance. Tinutulan din nila ang legal standing ni Quilatan na kumatawan sa mga retirado.
• Komento ng COA: Sumang-ayon ang COA na maaaring maging inhustisya kung papasauliin ang mga retirado ng benepisyong natanggap nila maraming taon na ang nakalipas.
• Desisyon ng Korte Suprema: Ipinagdiinan ng Korte na ang kasong ito ay naiiba dahil “retirement benefits” ang pinag-uusapan. Hindi ito katulad ng mga ordinaryong allowances o bonuses. Dahil ilegal ang RFP, ang pagtanggap ng benepisyo sa ilalim nito ay walang legal na basehan. Para maiwasan ang “unjust enrichment,” kailangang isauli ang mga benepisyong natanggap.

Ayon sa Korte Suprema:

“While it is true, as claimed by the Movants Federico Pascual, et al., that based on prevailing jurisprudence, disallowed benefits received in good faith need not be refunded, the case before us may be distinguished from all the cases cited by Movants Federico Pascual, et al. because the monies involved here are retirement benefits.”

Dagdag pa ng Korte:

“To allow the payees to retain the disallowed benefits would amount to their unjust enrichment to the prejudice of the GSIS, whose avowed purpose is to maintain its actuarial solvency to finance the retirement, disability, and life insurance benefits of its members.”

Dahil dito, ibinasura ng Korte Suprema ang motion for reconsideration ng mga retirado at pinagtibay ang kanilang naunang desisyon na nagpapawalang-bisa sa GSIS RFP at nag-uutos na isauli ang mga benepisyong natanggap sa ilalim nito.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ano ang mga aral na mapupulot natin sa kasong ito? Una, hindi porke’t natanggap mo na ang isang benepisyo mula sa gobyerno, lalo na kung ito ay malaking halaga tulad ng retirement benefits, ay hindi mo na ito kailangang isauli kung mapatunayang ilegal ang basehan nito. Ang “good faith” ay maaaring hindi sapat na depensa, lalo na kung ang pagpapanatili mo sa benepisyo ay magdudulot ng “unjust enrichment” sa iyong panig at kapinsalaan sa panig ng gobyerno o ng taumbayan.

Pangalawa, dapat maging maingat at responsable ang mga ahensya ng gobyerno sa pagpapatupad ng mga programa at pagbibigay ng benepisyo. Siguraduhing may legal na basehan at awtoridad ang lahat ng kanilang ginagawa upang maiwasan ang ganitong uri ng problema sa hinaharap.

Pangatlo, para sa mga empleyado ng gobyerno at mga benepisyaryo, mahalagang maging mapanuri at magtanong kung may pagdududa sa legalidad ng mga benepisyong natatanggap. Hindi sapat na basta na lang tanggapin at gastusin ang pera. Kung may problema sa legalidad, maaaring ikaw rin ang mahihirapan sa huli.

MGA MAHAHALAGANG ARAL:

• Legalidad Muna: Bago tumanggap ng benepisyo mula sa gobyerno, alamin kung may legal na basehan ito.
• Hindi Laging Sapat ang “Good Faith”: Ang pagtanggap nang walang masamang intensyon ay hindi laging depensa para hindi isauli ang ilegal na benepisyo, lalo na kung retirement benefits ang pinag-uusapan.
• Unjust Enrichment: Hindi dapat payagan ang di-makatarungang pagyaman. Kung nakinabang ka nang walang legal na basehan, kailangan mong isauli ito.
• Responsibilidad ng Gobyerno: Siguraduhing legal at maayos ang lahat ng programa at benepisyo na ibinibigay sa publiko.

MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

Tanong 1: Kung natanggap ko ang benepisyo nang “good faith,” kailangan ko pa rin bang isauli?

Sagot: Maaaring kailangan mo pa ring isauli, lalo na kung retirement benefits ang pinag-uusapan at kung ang pagpapanatili mo nito ay magdudulot ng “unjust enrichment.” Ang “good faith” ay hindi laging sapat na depensa.

Tanong 2: Paano kung nagastos ko na ang pera? Kailangan ko pa rin bang bayaran?

Sagot: Oo, kailangan mo pa rin itong bayaran. Ang obligasyon na isauli ang ilegal na benepisyo ay hindi nawawala kahit nagastos mo na ito.

Tanong 3: Ano ang pagkakaiba ng retirement benefits sa ibang allowances pagdating sa pagpapauli?

Sagot: Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang retirement benefits ay may espesyal na katangian at layunin. Ito ay nakalaan para sa pangangailangan ng retirado sa kanyang pagtanda. Kaya mas mahigpit ang panuntunan pagdating sa pagpapauli ng retirement benefits kumpara sa ibang uri ng allowances.

Tanong 4: Ano ang “constructive trust” at paano ito nauugnay sa kasong ito?

Sagot: Ang “constructive trust” ay isang legal na konsepto kung saan itinuturing kang tagapamahala ng ari-arian na nakuha mo nang mali. Sa kasong ito, ang mga retirado na nakatanggap ng benepisyo sa ilalim ng ilegal na RFP ay itinuturing na “trustees” ng perang iyon para sa GSIS. Kailangan nilang isauli ito dahil hindi sila ang tunay na may-ari.

Tanong 5: Ano ang dapat kong gawin kung sa tingin ko ay mali ang pagpapauli sa akin ng benepisyo?

Sagot: Kumunsulta agad sa isang abogado upang malaman ang iyong mga legal na opsyon. Maaaring may mga grounds para iapela ang pagpapauli, depende sa iyong sitwasyon.

Naranasan mo ba ang ganitong sitwasyon o may katanungan ka tungkol sa mga benepisyo mula sa gobyerno? Huwag mag-atubiling kumunsulta sa eksperto. Ang ASG Law ay may mga abogado na dalubhasa sa mga ganitong usapin at handang tumulong sa iyo. Makipag-ugnayan sa amin ngayon para sa konsultasyon. Bisitahin ang aming website dito o sumulat sa amin sa hello@asglawpartners.com.

---

Source: Supreme Court E-Library

This page was dynamically generated

by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)