ASG Law

Category: Public Utilities

  • Limitasyon sa Karapatan: Kailan Nagiging Abuso ang Pagputol ng Serbisyo ng Tubig?

    n

    Pag-abuso sa Karapatan: Hindi Lang Basta Legal, Dapat Makatarungan

    n

    JOYCE V. ARDIENTE, PETITIONER, VS. SPOUSES JAVIER AND MA. THERESA PASTORFIDE, CAGAYAN DE ORO WATER DISTRICT AND GASPAR GONZALEZ, JR., RESPONDENTS. G.R. No. 161921, July 17, 2013

    n

    n

    n

    INTRODUKSYON

    n

    Isipin mo na lang, isang araw, bigla na lang nawala ang tubig sa gripo mo. Wala man lang abiso, walang babala. Nakakainis, diba? Pero paano kung ang nagpাপutol ng tubig mo ay dahil lang sa hiniling ito ng dating may-ari ng bahay mo, kahit na ikaw naman ang nagbabayad ng bills? Ito ang sentro ng kaso ni Joyce V. Ardiente v. Spouses Pastorfide. Sa kasong ito, tinalakay ng Korte Suprema kung kailan nagiging abuso ang paggamit ng karapatan, lalo na kung ito ay nagdudulot ng perwisyo sa iba. Ang pangunahing tanong: tama bang ipaputol ang serbisyo ng tubig ng dating may-ari dahil lang hindi pa naililipat sa pangalan ng bagong may-ari ang account, kahit na ang bagong may-ari naman ang gumagamit at nagbabayad?

    nn

    KONTEKSTONG LEGAL: ARTIKULO 19 NG CIVIL CODE AT ANG PRINSIPYO NG ABUSE OF RIGHTS

    n

    Ang legal na batayan sa kasong ito ay ang Artikulo 19 ng Civil Code of the Philippines, na nagsasaad:

    n

    “Every person must, in the exercise of his rights and in the performance of his duties, act with justice, give everyone his due, and observe honesty and good faith.”

    n

    Ito ang prinsipyo ng abuse of rights o pag-abuso sa karapatan. Hindi porke may karapatan ka, pwede mo na itong gamitin sa paraang makakasakit o makakapinsala sa iba. Ang karapatan ay dapat gamitin nang may katarungan, paggalang sa kapwa, at tapat na kalooban.

    n

    Halimbawa, may karapatan kang magpatayo ng bakod sa lupa mo. Pero kung ang bakod na ipapatayo mo ay sobra-sobra ang taas at nakaharang na sa araw at hangin ng kapitbahay mo, pwede itong ituring na abuso sa karapatan. O kaya naman, may karapatan kang maningil ng utang. Pero kung maniningil ka sa paraang nananakot, nambabastos, o sumisira sa reputasyon ng umutang, pwede ka rin managot sa abuso sa karapatan.

    n

    Ayon sa Korte Suprema sa kasong Globe Mackay Cable and Radio Corporation v. Court of Appeals, ang Artikulo 19 ay “nagtatakda ng panuntunan sa asal para sa pamamahala ng ugnayan ng mga tao at para sa pagpapanatili ng kaayusan sa lipunan.” Kahit legal ang isang karapatan, maaari itong maging sanhi ng ilegalidad kung gagamitin ito sa paraang hindi naaayon sa Artikulo 19 at magresulta sa pinsala sa iba.

    nn

    PAGHIMAY SA KASO: ARDIENTE VS. PASTORFIDE

    n

    Ang mag-asawang Ardiente ang dating may-ari ng bahay sa Emily Homes. Ibinenta nila ito kay Ma. Theresa Pastorfide sa pamamagitan ng isang Memorandum of Agreement (MOA). Nakasaad sa MOA na responsibilidad na ni Pastorfide ang bayad sa tubig at kuryente simula June 1, 1994.

    n

    Sa loob ng apat na taon, walang problema sa koneksyon ng tubig ni Pastorfide. Pero noong March 12, 1999, bigla na lang pinutol ang tubig niya. Nang magtanong siya sa Cagayan de Oro Water District (COWD), sinabi sa kanya na may tatlong buwan siyang delinquent. Ipinakita ni Pastorfide na hindi pa naman due ang kanyang bayad. Saka lang niya nalaman na si Joyce Ardiente pala ang nagpাপutol ng kanyang tubig.

    n

    Nagbayad naman si Pastorfide ng kanyang bills at nagpadala ng sulat sa COWD para magpaliwanag. Kinumpirma ng COWD na si Ardiente nga ang nagrequest ng disconnection.

    n

    Kaya naman, nagdemanda si Pastorfide laban kay Ardiente, COWD, at manager nito na si Gaspar Gonzalez, Jr. Nag-isyu ang korte ng writ of preliminary mandatory injunction para maibalik ang koneksyon ng tubig ni Pastorfide.

    n

    Nagdesisyon ang RTC na pabor kay Pastorfide at sinabing nagkasala ang mga respondents ng abuse of rights at negligence. Pinagtibay ito ng Court of Appeals, bagamat binawasan ang halaga ng damages.

    n

    Umapela si Ardiente sa Korte Suprema. Narito ang ilan sa mga puntos ng Korte Suprema:

    n

      n

    • Faktwal ang mga Isyu: Sinabi ng Korte Suprema na ang mga isyu na inangat ni Ardiente ay faktwal, at ang pagresolba ng mga isyung faktwal ay trabaho ng mababang korte. Kapag pinagtibay ng Court of Appeals ang findings ng RTC, mas binibigyan ito ng bigat ng Korte Suprema.

      • n

    • Pag-amin ni Ardiente: Inamin mismo ni Ardiente na siya ang nagrequest sa COWD na putulin ang tubig ni Pastorfide. Kahit COWD ang aktuwal na nagputol, si Ardiente ang nag-udyok nito.

      • n

    • Hindi Tamang Remedyo ang Pagputol ng Tubig: Tama na may karapatan si Ardiente na hilingin kay Pastorfide na ilipat ang account ng tubig sa pangalan nito, ayon sa MOA. Pero hindi tamang paraan para ipatupad ang karapatang ito ang pagputol ng serbisyo ng tubig. Dapat ginamit ni Ardiente ang ibang remedyo, hindi yung makakasakit sa iba.

      • n

    • Abuso sa Karapatan: May intensyon na manakit si Ardiente nang magpa-disconnect siya ng tubig nang walang abiso kay Pastorfide. Hindi rin nagbigay ng abiso ang COWD at hindi agad ibinalik ang tubig kahit nakapagbayad na si Pastorfide. May abuse of rights at bad faith sa panig ni Ardiente at COWD.

      • n

    n

    Binanggit pa ng Korte Suprema ang kasong Yuchengco v. The Manila Chronicle Publishing Corporation, na nagpapaliwanag pa lalo sa prinsipyo ng abuse of rights. Ayon dito, kapag ang paggamit ng karapatan ay hindi naaayon sa Artikulo 19 at nagdulot ng pinsala, may legal na pagkakamali at dapat managot ang gumawa nito.

    n

    Kaya naman, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at RTC. Pinanagot si Ardiente, COWD, at Gonzalez nang solidarily, ibig sabihin, pwede silang masingil nang buo para sa damages.

    nn

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL DITO?

    n

    Ang kasong Ardiente v. Pastorfide ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa paggamit ng ating mga karapatan. Hindi sapat na legal lang ang ating ginagawa. Dapat din nating isipin kung makatarungan ba ito at kung hindi ba ito makakasakit sa iba.

    n

    Para sa mga may-ari ng property na nagbebenta o nagpaparenta:

    n

      n

    • Kung may mga serbisyo (tubig, kuryente, internet, etc.) na nakapangalan pa sa inyo, siguraduhing maayos na mailipat ito sa pangalan ng bumibili o umuupa.

      • n

    • Kung may problema sa pagbabayad o paglilipat ng account, makipag-usap nang maayos at humanap ng legal at makatarungang solusyon. Huwag agad magpadalos-dalos at gumawa ng aksyon na makakasakit sa iba.

      • n

    n

    Para sa mga kompanya ng serbisyo publiko (tulad ng water districts, electric cooperatives, etc.):

    n

      n

    • Magbigay ng sapat na abiso bago putulin ang serbisyo.

      • n

    • Magsagawa ng maayos na imbestigasyon bago magdesisyon na putulin ang serbisyo, lalo na kung may dispute sa pagitan ng dating at bagong may-ari/umuupa.

      • n

    • Maging maingat at makatarungan sa pagpapatupad ng mga patakaran.

      • n

    nn

    MGA MAHAHALAGANG ARAL (KEY LESSONS)

    n

      n

    • Hindi porke may karapatan ka, pwede mo na itong abusuhin. Ang paggamit ng karapatan ay dapat laging may kaakibat na responsibilidad na huwag makasakit sa iba.

      • n

    • Ang pagputol ng serbisyo ng tubig (o iba pang basic services) ay hindi dapat ginagamit bilang unang remedyo sa mga disputes sa pagitan ng dating at bagong may-ari/umuupa.

      • n

    • Mahalaga ang due process at fairness. Dapat magbigay ng abiso at pagkakataon na magpaliwanag bago putulin ang serbisyo.

      • n

    nn

    FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

    n

    1. Ano ang ibig sabihin ng

  • Pagpapakahulugan sa ‘Kapital’ sa Konstitusyon: Gabay sa Pagmamay-ari ng mga Public Utility sa Pilipinas

    Ang Tunay na Kahulugan ng ‘Kapital’ sa Konstitusyon para sa mga Public Utility

    n

    [ G.R. No. 176579, October 09, 2012 ]

    n

    n
    nttttttttttttttttttttttt

    Sa isang ekonomiyang globalisado, ang usapin ng pagmamay-ari at kontrol sa mga public utility ay isang sensitibong isyu. Sino nga ba ang dapat na may hawak ng kapangyarihan sa mga serbisyong ito na mahalaga sa pang-araw-araw na buhay ng mga Pilipino? Ang Korte Suprema, sa kasong Heirs of Wilson P. Gamboa v. Teves, ay nagbigay linaw sa kahulugan ng terminong “kapital” sa Konstitusyon, isang desisyon na may malaking epekto sa ekonomiya at soberanya ng bansa.

    nnttttttttttttttttttttttt

    ANG KONTEKSTONG LEGAL

    nttttttttttttttttttttttt

    Ang Artikulo XII, Seksyon 11 ng Konstitusyon ng 1987 ang nagtatakda ng patakaran hinggil sa pagbibigay ng prangkisa para sa operasyon ng mga public utility. Ayon dito:

    nttttttttttttttttttttttt

    “Seksyon 11. Walang prangkisa, sertipiko, o ano mang uri ng pahintulot para sa operasyon ng isang public utility ang maaaring ipagkaloob maliban sa mga mamamayan ng Pilipinas o sa mga korporasyon o asosasyon na binuo sa ilalim ng batas ng Pilipinas na ang animnapung porsiyento man lamang ng kanilang kapital ay pag-aari ng mga mamamayang iyon…”

    nttttttttttttttttttttttt

    Ang Public Service Act (Commonwealth Act No. 146) at ang Foreign Investments Act of 1991 (Republic Act No. 7042) ay ilan lamang sa mga batas na nagpapatupad ng limitasyon sa dayuhang pagmamay-ari sa ilang sektor ng ekonomiya, kabilang na ang public utilities. Ang layunin ng mga batas na ito ay protektahan ang interes ng mga Pilipino at matiyak na ang kontrol sa mga mahahalagang industriya ay mananatili sa kamay ng mga mamamayan nito.

    nttttttttttttttttttttttt

    Ang terminong “kapital” ay maaaring magkaroon ng iba’t ibang interpretasyon. Maaari itong tumukoy sa kabuuang halaga ng ari-arian ng korporasyon, o maaari rin namang limitahan lamang sa bahagi nito na may kinalaman sa kontrol at pagpapasya sa korporasyon. Sa konteksto ng Konstitusyon, ang pagpapakahulugan sa “kapital” ay mahalaga dahil dito nakasalalay kung sino ang may karapatang magmay-ari at magpatakbo ng mga public utility sa bansa.

    nnttttttttttttttttttttttt

    PAGLALAHAD NG KASO

    nttttttttttttttttttttttt

    Ang kaso ay nag-ugat sa petisyon para sa declaratory relief na inihain ni Wilson P. Gamboa, isang stockholder ng PLDT, laban sa ilang opisyal ng gobyerno at mga opisyal ng PLDT at Philippine Stock Exchange (PSE). Hiningi ni Gamboa sa Korte Suprema na bigyang linaw ang kahulugan ng “kapital” sa Seksyon 11, Artikulo XII ng Konstitusyon.

    nttttttttttttttttttttttt

    Ayon kay Gamboa, ang “kapital” ay dapat lamang tumukoy sa mga common shares o voting shares ng korporasyon. Iginiit niya na sa pamamagitan lamang ng pagkontrol sa voting shares masisiguro ang kontrol ng mga Pilipino sa mga public utility. Kinuwestiyon din ni Gamboa ang pagmamay-ari ng dayuhan sa PLDT, na umano’y lumalabag sa constitutional limit sa dayuhang pagmamay-ari.

    nttttttttttttttttttttttt

    Sa desisyon ng Korte Suprema, kinatigan nito ang argumento ni Gamboa. Ayon sa Korte, ang “kapital” sa Konstitusyon ay tumutukoy lamang sa voting stock, hindi sa kabuuang outstanding capital stock. Binigyang diin ng Korte na ang layunin ng Konstitusyon ay matiyak na ang kontrol sa mga public utility ay nasa kamay ng mga Pilipino.

    nttttttttttttttttttttttt

    “Hindi sapat ang legal na titulo lamang upang matugunan ang 60 porsiyentong pagmamay-ari ng Pilipino na “kapital” na kinakailangan sa Konstitusyon. Kinakailangan ang ganap na beneficial ownership ng 60 porsiyento ng outstanding capital stock, kasama ang 60 porsiyento ng mga karapatan sa pagboto. Ang legal at beneficial ownership ng 60 porsiyento ng outstanding capital stock ay dapat na nasa kamay ng mga Pilipino alinsunod sa mandato ng konstitusyon. Kung hindi, ang korporasyon ay “itinuturing na hindi Pilipino.”” – bahagi ng desisyon ng Korte Suprema.

    nttttttttttttttttttttttt

    Dahil dito, inutusan ng Korte Suprema ang SEC na suriin ang istruktura ng pagmamay-ari ng PLDT at tiyakin kung ito ay sumusunod sa constitutional limit sa dayuhang pagmamay-ari batay sa bagong kahulugan ng “kapital.”

    nnttttttttttttttttttttttt

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    nttttttttttttttttttttttt

    Ang desisyon sa kasong Gamboa v. Teves ay may malawak na implikasyon sa mga public utility at iba pang negosyong may limitasyon sa dayuhang pagmamay-ari sa Pilipinas. Ang paglilinaw sa kahulugan ng “kapital” ay nagbibigay ng mas mahigpit na panuntunan sa pagtukoy kung sino ang tunay na may kontrol sa isang korporasyon.

    nttttttttttttttttttttttt

    Para sa mga negosyo, nangangahulugan ito ng pangangailangan na rebyuhin ang kanilang istruktura ng pagmamay-ari at tiyakin na sumusunod sila sa bagong interpretasyon ng Korte Suprema. Ang hindi pagsunod ay maaaring magresulta sa pagkakansela ng prangkisa o iba pang parusa.

    nttttttttttttttttttttttt

    Para sa mga indibidwal na Pilipino, ang desisyon na ito ay nagpapatibay sa kanilang karapatan na magkaroon ng kontrol sa mga public utility. Ito ay isang panalo para sa nasyonalismo at pagprotekta sa interes ng Pilipinas laban sa dayuhang dominasyon.

    nnttttttttttttttttttttttt

    MGA PANGUNAHING ARAL:

    nttttttttttttttttttttttt

      ntttttttttttttttttttttttt

    • Ang “kapital” sa Konstitusyon para sa public utility ay tumutukoy lamang sa voting shares.

      • ntttttttttttttttttttttttt

    • Ang 60-40 na panuntunan sa pagmamay-ari ay dapat na nakabatay sa voting shares, hindi sa kabuuang kapital.

      • ntttttttttttttttttttttttt

    • Layunin ng Konstitusyon na protektahan ang interes ng mga Pilipino at siguruhin ang kanilang kontrol sa mga public utility.

      • nttttttttttttttttttttttt

    nnttttttttttttttttttttttt

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

    nttttttttttttttttttttttt

    Ano ang ibig sabihin ng