Kapasidad na Magdemanda: Kailangan ba ang Juridical Personality para sa Asosasyon?
G.R. No. 203775, August 05, 2014
INTRODUKSYON
n
Isipin ang isang grupo ng mga residente na nagkakaisa para sa isang mahalagang layunin – marahil upang harapin ang mga isyu sa pagbaha sa kanilang komunidad. Nais nilang magsampa ng kaso upang mapanagot ang mga ahensya ng gobyerno na sa tingin nila ay pabaya sa pagresolba ng problema. Ngunit, maaari ba silang magsampa ng kaso sa pangalan ng kanilang asosasyon kung hindi pa ito ganap na rehistrado at walang hiwalay na legal na personalidad? Ito ang mahalagang tanong na sinagot ng Korte Suprema sa kaso ng Association of Flood Victims vs. Commission on Elections.
n
Sa kasong ito, sinubukan ng Association of Flood Victims, kasama si Jaime Aguilar Hernandez, na kuwestiyunin ang resolusyon ng COMELEC na nagproklama sa isang party-list group. Ang pangunahing isyu ay kung may legal na kapasidad ba ang Association of Flood Victims na magsampa ng kaso, lalo na’t hindi pa ito ganap na incorporated. Ito ay isang pundamental na tanong tungkol sa kung sino ang maaaring humarap sa korte at sa anong kapasidad.
n
KONTEKSTONG LEGAL: ANG JURIDICAL PERSONALITY AT LEGAL STANDING
n
Sa Pilipinas, ang karapatang magsampa ng kaso ay hindi awtomatiko para sa lahat. Ayon sa Seksiyon 1 at 2, Rule 3 ng 1997 Rules of Civil Procedure, tanging ang mga natural na persona (tulad ng indibidwal) o juridical persons (mga legal na entity) o mga entity na pinahintulutan ng batas ang maaaring maging partido sa isang civil action. Kailangan din na ang partido ay ang real party in interest, ibig sabihin, ang partido na direktang makikinabang o mapipinsala sa kinalabasan ng kaso.
n
Ano nga ba ang “juridical person”? Ipinaliwanag ito sa Artikulo 44 ng Civil Code. Kabilang dito ang:
n
Art. 44. The following are juridical persons:
(1) The State and its political subdivisions;
(2) Other corporations, institutions and entities for public interest or purpose, created by law; their personality begins as soon as they have been constituted according to law;
(3) Corporations, partnerships and associations for private interest or purpose to which the law grants a juridical personality, separate and distinct from that of each shareholder, partner or member.
n
Mahalaga ring banggitin ang Seksiyon 4, Rule 8 ng Rules of Court na nagsasaad na dapat ilahad ang mga “facts showing the capacity of a party to sue or be sued or the authority of a party to sue or be sued in a representative capacity or the legal existence of an organized association of persons that is made a party.” Sa madaling salita, kung ang isang asosasyon ang magsampa ng kaso, kailangang patunayan nito na mayroon itong legal na kapasidad na gawin ito.
n
Ang konsepto ng legal standing o locus standi ay kaugnay din dito. Ang legal standing ay tumutukoy sa “personal and substantial interest in the case such that the party has sustained or will sustain a direct injury as a result of the governmental act that is being challenged.” Hindi sapat na interesado ka lang sa isyu; kailangan na direktang maapektuhan ka ng aksyon na kinukuwestiyon.
n
Ipinakita ng Korte Suprema sa maraming naunang kaso na ang isang unincorporated association, maliban kung may batas na nagbibigay sa kanila ng legal na personalidad, ay walang kapasidad na magsampa ng kaso sa kanilang sariling pangalan. Sa kasong Dueñas v. Santos Subdivision Homeowners Association, binigyang-diin ng Korte na ang isang homeowners association na hindi rehistrado ay walang legal na kapasidad na magdemanda. Kailangan na ang asosasyon ay “duly organized under Philippine law” upang magkaroon ng personalidad na hiwalay sa mga miyembro nito.
n
PAGSUSURI NG KASO: ASSOCIATION OF FLOOD VICTIMS VS. COMELEC
n
Sa kasong ito, ang Association of Flood Victims, kasama si Jaime Aguilar Hernandez, ay naghain ng Petition for Certiorari and/or Mandamus sa Korte Suprema. Kinukuwestiyon nila ang Minute Resolution ng COMELEC na nag-recompute ng party-list allocations matapos madiskwalipika ang ABC Party-List. Ang resulta ng recomputation ay ang pagproklama sa Alay Buhay Community Development Foundation, Inc. bilang panalo at ang pag-upo ng nominee nito sa Kongreso.
n
Ayon sa petisyon, ang Association of Flood Victims ay isang “non-profit and non-partisan organization in the process of formal incorporation.” Inamin mismo nila na hindi pa sila ganap na incorporated noong isampa ang kaso. Sinabi rin ni Jaime Aguilar Hernandez na siya ay isang “Tax Payer and the Lead Convenor” ng asosasyon.
n
Ang COMELEC, batay sa desisyon ng Korte Suprema sa BANAT v. COMELEC, ay nag-recompute ng party-list seats matapos madiskwalipika ang ABC Party-List. Ito ang nagresulta sa pagpasok ng Alay Buhay Party-List. Hindi sang-ayon dito ang mga petisyoner, kaya nila kinukuwestiyon ang resolusyon ng COMELEC.
n
Ang Desisyon ng Korte Suprema
n
Dismisado ang petisyon. Ito ang naging desisyon ng Korte Suprema. Ang pangunahing dahilan? Walang legal capacity to sue ang Association of Flood Victims.
n
Binigyang-diin ng Korte ang Rule 3 ng Rules of Court at Artikulo 44 ng Civil Code tungkol sa kung sino ang maaaring maging partido sa isang kaso. Ayon sa Korte:
n
“Clearly, petitioner Association of Flood Victims, which is still in the process of incorporation, cannot be considered a juridical person or an entity authorized by law, which can be a party to a civil action.”
n
Ipinaliwanag pa ng Korte na ang isang unincorporated association ay walang juridical personality at hindi maaaring magdemanda sa pangalan ng asosasyon. Kung walang legal na personalidad ang asosasyon, kailangan na lahat ng miyembro nito ang maging partido sa kaso. Sa kasong ito, tanging si Jaime Aguilar Hernandez ang pumirma sa petisyon at walang sapat na patunay na binigyan siya ng awtoridad ng ibang miyembro para kumatawan sa asosasyon.
n
Bukod pa rito, sinabi ng Korte na walang locus standi ang mga petisyoner. Hindi nila naipakita na mayroon silang “personal or substantial interest” sa resolusyon ng COMELEC. Hindi naman party-list candidate ang Association of Flood Victims sa eleksyon noong 2010, kaya hindi sila direktang apektado ng resolusyon ng COMELEC tungkol sa party-list allocations.
n
Dahil sa kawalan ng legal capacity to sue at legal standing ng mga petisyoner, hindi na tinalakay ng Korte ang iba pang isyu sa petisyon. Diretso na itong ibinasura.
n
PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG MAAARING MATUTUNAN?
n
Ang kasong ito ay nagbibigay ng mahalagang aral, lalo na sa mga grupo o asosasyon na gustong magsampa ng kaso. Hindi sapat na magkaisa lamang sa layunin; kailangan din na sundin ang mga legal na proseso upang maging “legal entity” na may kapasidad na humarap sa korte.
n
Mahalagang Aral:
n
- n
- Incorporate para magkaroon ng legal personality: Kung nais ng isang asosasyon na magkaroon ng kapasidad na magdemanda at mademanda, mahalaga na maging incorporated o rehistrado ito sa naaangkop na ahensya ng gobyerno (tulad ng Securities and Exchange Commission o Department of Labor and Employment, depende sa uri ng asosasyon). Ang incorporation ang nagbibigay ng hiwalay na legal na personalidad sa asosasyon, na iba sa personalidad ng mga miyembro nito.
- Suriin ang legal standing: Bago magsampa ng kaso, tiyakin na mayroon kayong legal standing. Ito ay nangangahulugan na kayo ay direktang apektado ng isyu at may “personal and substantial interest” sa kinalabasan ng kaso.
- Representasyon: Kung kumakatawan sa isang asosasyon, tiyakin na may sapat na awtoridad mula sa mga miyembro upang kumatawan sa kanila. Ito ay maaaring sa pamamagitan ng resolusyon o iba pang dokumento na magpapatunay ng awtoridad.
n
n
n
n
Ang desisyong ito ay nagpapaalala na ang batas ay may mga pormalidad na kailangang sundin. Hindi sapat ang mabuting intensyon o layunin; kailangan din ang legal na basehan at kapasidad upang magtagumpay sa isang legal na laban.
n
MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)
n
1. Ano ang ibig sabihin ng “juridical personality”?
Ang “juridical personality” ay tumutukoy sa legal na pagkatao o personalidad na ibinibigay ng batas sa isang entity, hiwalay sa personalidad ng mga miyembro nito. Ang mga juridical persons ay may karapatan at obligasyon sa ilalim ng batas, katulad ng isang natural person.
n
2. Bakit kailangan ng juridical personality para magsampa ng kaso ang isang asosasyon?
Dahil ayon sa Rules of Court at Civil Code, tanging natural o juridical persons (o entities authorized by law) ang maaaring maging partido sa isang civil action. Ang isang unincorporated association ay hindi itinuturing na juridical person maliban kung may espesyal na batas na nagbibigay nito.
n
3. Paano magiging incorporated ang isang asosasyon?
Ang proseso ng incorporation ay depende sa uri ng asosasyon. Kadalasan, kailangan itong irehistro sa Securities and Exchange Commission (SEC) para sa mga non-stock corporations o sa Department of Labor and Employment (DOLE) para sa mga labor organizations.
n
4. Maaari bang magsampa ng kaso ang mga miyembro ng isang unincorporated association kahit walang juridical personality ang asosasyon?
Oo, ngunit hindi sa pangalan ng asosasyon mismo. Maaaring magsampa ng kaso ang mga miyembro bilang mga indibidwal o magtalaga ng kinatawan na may sapat na awtoridad mula sa lahat ng miyembro.
n
5. Ano ang mangyayari kung magsampa ng kaso ang isang asosasyon na walang legal capacity to sue?
Maaaring ibasura ng korte ang kaso dahil sa kawalan ng legal capacity to sue. Tulad ng nangyari sa kaso ng Association of Flood Victims, hindi na tatalakayin ang merito ng kaso kung walang legal capacity ang petisyoner.
n
6. Ano ang pagkakaiba ng legal capacity to sue at legal standing?
Ang legal capacity to sue ay tumutukoy sa kakayahan ng isang entity o persona na humarap sa korte bilang partido sa isang kaso. Ang legal standing naman ay tumutukoy sa kung may sapat na interes ba ang isang partido sa kaso para payagan silang maghain ng reklamo o petisyon.
n
7. Kung miyembro ako ng isang unincorporated association, paano ko masisiguro na may legal capacity kaming magsampa ng kaso?
Ang pinakamahusay na paraan ay magpa-incorporate o magparehistro bilang isang juridical person. Kung hindi ito posible agad, kumunsulta sa abogado upang malaman ang iba pang opsyon, tulad ng pagsasampa ng kaso sa pangalan ng lahat ng miyembro o pagtatalaga ng isang kinatawan na may sapat na awtoridad.
n
Naranasan mo ba ang ganitong sitwasyon o mayroon kang katanungan tungkol sa legal na kapasidad ng iyong asosasyon? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law. Dalubhasa kami sa mga usaping may kinalaman sa civil procedure at organizational law. Para sa konsultasyon, maaari kang mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito.
n