Pagpili ng Pagka-Pilipino: Ang Implikasyon ng Pagiging Huli
n
G.R. No. 262938, December 05, 2023
nn
Ang pagiging Pilipino ay hindi lamang isang estado, ito ay isang karapatan at responsibilidad. Ngunit paano kung ikaw ay ipinanganak sa isang sitwasyon kung saan ang iyong pagka-Pilipino ay hindi agad-agad na malinaw? Paano kung ikaw ay ipinanganak sa ilalim ng 1935 Constitution sa isang inang Pilipino at isang amang dayuhan? Ang kaso ni Walter Manuel F. Prescott laban sa Bureau of Immigration ay nagbibigay linaw sa mga komplikasyon ng pagpili ng pagka-Pilipino at ang mga implikasyon ng pagiging huli sa paggawa nito.
nn
Ang Batas Tungkol sa Pagka-Pilipino
n
Ang pagka-Pilipino ay nakabatay sa prinsipyo ng jus sanguinis, kung saan ang pagka-Pilipino ay nakukuha sa pamamagitan ng dugo o pinagmulan. Ayon sa 1935 Constitution, ang mga sumusunod ay mga mamamayan ng Pilipinas:
nn
- n
- Ang mga mamamayan ng Philippine Islands sa panahon ng pagpapatibay ng Konstitusyong ito.
- Ang mga ipinanganak sa Philippine Islands ng mga dayuhang magulang na, bago ang pagpapatibay ng Konstitusyong ito, ay nahalal sa pampublikong opisina sa Philippine Islands.
- Ang mga amay ay mga mamamayan ng Pilipinas.
- Ang mga inay ay mga mamamayan ng Pilipinas at, sa pagtuntong sa edad ng mayorya, ay pumili ng pagka-Pilipino.
- Ang mga naturalisado alinsunod sa batas.
n
n
n
n
n
nn
Dito, makikita natin ang kahalagahan ng pormal na pagpili ng pagka-Pilipino para sa mga ipinanganak sa mga inang Pilipino at amang dayuhan. Ayon sa Commonwealth Act No. 625, ang pagpili ng pagka-Pilipino ay dapat gawin sa pamamagitan ng isang sinumpaang salaysay na isinampa sa pinakamalapit na civil registry, kasama ang panunumpa ng katapatan sa Konstitusyon ng Pilipinas.
n
Maliban sa 1935 Constitution, nakasaad din sa 1973 at 1987 Constitutions ang mga mamayan ng Pilipinas:
n
- n
- 1973 Constitution: Seksyon 1. Ang sumusunod ay mga mamamayan ng Pilipinas: (1) Yaong mga mamamayan ng Pilipinas sa panahon ng pagkakapatibay ng Konstitusyong ito. (2) Yaong mga ama o ina ay mga mamamayan ng Pilipinas. (3) Yaong mga pumili ng pagkamamamayang Pilipino alinsunod sa mga probisyon ng Konstitusyon ng 1935. (4) Yaong mga naturalisado alinsunod sa batas.
- 1987 Constitution: Seksyon 1. Ang sumusunod ay mga mamamayan ng Pilipinas: (1) Yaong mga mamamayan ng Pilipinas sa panahon ng pagkakapatibay ng Konstitusyong ito. (2) Yaong mga ama o ina ay mga mamamayan ng Pilipinas. (3) Yaong mga isinilang bago ang Enero 17, 1973, ng mga inang Pilipino, na pumili ng pagka-Pilipino sa pagtuntong sa edad ng mayorya. (4) Yaong mga naturalisado alinsunod sa batas.
n
n
nn
Para sa mga ipinanganak bago ang Enero 17, 1973, na ang mga ina ay Pilipino, kailangan nilang pumili ng pagka-Pilipino sa sandaling sila ay umabot sa edad na 21 upang sila ay ituring na Pilipino. Nakasaad rin dito na yaong mga ipinanganak pagkatapos ng petsang ito ay otomatikong ituturing na Pilipino.
nn
Ang Kwento ng Kaso ni Prescott
n
Si Walter Manuel F. Prescott ay ipinanganak noong 1950 sa Pilipinas sa isang inang Pilipino at amang Amerikano. Noong 1951, siya ay binigyan ng Alien Certificate of Registration (ACR) ng Bureau of Immigration. Hindi siya umalis ng Pilipinas mula nang siya ay ipinanganak. Noong 1977, ipinaalam sa kanya ng American Embassy sa Manila na nawala na ang kanyang pagka-Amerikano dahil sa labis na pagtira sa Pilipinas.
nn
Pagkatapos ng maraming taon, noong 2008, nag-apply si Prescott para sa reacquisition ng kanyang pagka-Pilipino sa ilalim ng Republic Act No. 9225. Ang kanyang aplikasyon ay inaprubahan, at siya ay nanumpa ng katapatan sa Republika ng Pilipinas. Ngunit ang kanyang dating asawa, si Maria Lourdes S. Dingcong, ay naghain ng reklamo laban sa kanya, na nagsasabing ilegal na nakuha ni Prescott ang kanyang pagka-Pilipino. Dahil dito, kinansela ng Bureau of Immigration ang kanyang reacquisition ng pagka-Pilipino at nag-isyu ng deportation order laban sa kanya.
nn
Narito ang mga pangyayari sa kaso:
n
- n
- 2013: Kinansela ang reacquisition ni Prescott ng pagka-Pilipino.
- 2016: Inaresto si Prescott batay sa warrant of deportation.
- 2019: Naghain si Prescott ng Petition for Declaratory Relief with Petition for Habeas Corpus sa Regional Trial Court.
- 2021: Ipinagpatibay ng Court of Appeals ang deportation order laban kay Prescott.
- 2023: Pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at ipinag-utos ang agarang pagpapalaya kay Prescott.
n
n
n
n
n
nn
Ayon sa Korte Suprema, ang pagpili ng pagka-Pilipino ni Prescott ay maaaring gawin sa dalawang paraan: una, sa pamamagitan ng pormal na pagpili alinsunod sa Commonwealth Act No. 625; o pangalawa, sa pamamagitan ng impormal na pagpili, kung saan malinaw sa mga positibong kilos ng isang bata na ipinanganak sa isang magkahalong kasal na pinili niya ang pagka-Pilipino.
nn
Dagdag pa rito, ang panunumpa ng katapatan na ginawa ni Prescott noong 2008 nang muli niyang makuha ang pagka-Pilipino sa ilalim ng Republic Act No. 9225 ay bumubuo ng malaking pagsunod sa mga pormal na kinakailangan sa halalan sa ilalim ng Commonwealth Act No. 625. Ang kanyang panunumpa ng katapatan ay nagpapahayag ng kanyang intensyon na maging isang Pilipino.
n
Sinabi ng Korte Suprema:
n
n