Ang Tungkulin ng Hukom na Pangalagaan ang Ebidensya at Panatilihin ang Integridad
[ A.M. No. MTJ-13-1823, March 19, 2014 ]
Ang kasong Rosqueta v. Asuncion ay nagbibigay-diin sa kritikal na papel ng mga hukom sa pagpapanatili ng integridad ng sistema ng hustisya sa Pilipinas. Hindi lamang dapat maging patas sa kanilang mga paghuhukom ang mga hukom, kundi pati na rin sa kanilang personal at propesyonal na pag-uugali. Ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat ng miyembro ng hudikatura na ang kanilang tungkulin ay higit pa sa pagpapasya sa mga kaso; kasama rin dito ang pagiging huwaran ng integridad at pagiging responsable sa pangangalaga ng ebidensya na ipinagkatiwala sa kanila.
nn
Ang Kontekstong Legal: Kodigo ng Etika ng Hudikatura at SC Circular 47-98
n
Ang New Code of Judicial Conduct ay nagtatakda ng mataas na pamantayan ng pag-uugali para sa mga hukom. Sinasaklaw nito ang lahat ng aspeto ng kanilang buhay, kapwa sa loob at labas ng korte. Ayon sa Canon 2, Seksyon 1, dapat tiyakin ng mga hukom na ang kanilang pag-uugali ay hindi lamang malinis, kundi nakikita rin na malinis sa paningin ng isang makatuwirang tagamasid. Ito ay dahil ang pagtitiwala ng publiko sa hudikatura ay nakasalalay hindi lamang sa katarungan na naipapamalas, kundi pati na rin sa paniniwala na ang mga hukom ay may integridad.
n
Bukod pa rito, ang Supreme Court Circular No. 47-98 ay nagtatakda ng patakaran tungkol sa pangangasiwa ng mga armas na ginamit bilang ebidensya sa korte. Ayon sa sirkular na ito, ang mga armas na ebidensya ay dapat lamang ibalik sa Firearms and Explosives Office (FEO) ng Philippine National Police (PNP) kapag natapos na ang kaso o hindi na ito kailangan bilang ebidensya. Ang sirkular na ito ay naglalayong tiyakin ang maayos na disposisyon ng mga armas na ebidensya at maiwasan ang hindi awtorisadong paggamit o pagkawala nito.
n
Sa kasong ito, ang paglabag umano ni Judge Asuncion ay nakasentro sa Canon 2 at Canon 4 ng New Code of Judicial Conduct, at sa pagkabigo niyang sumunod sa SC Circular No. 47-98. Ang gross misconduct, na kinasuhan kay Judge Asuncion, ayon sa Korte Suprema, ay tumutukoy sa “transgression of some established and definite rule of action, more particularly, unlawful behavior or gross negligence by the public officer.” Ito ay isang malubhang paglabag na maaaring magdulot ng pagkawala ng tiwala ng publiko sa hudikatura.
nn
Ang Kwento ng Kaso: Mula sa Buy-Bust Operation Hanggang sa Administratibong Reklamo
n
Nagsimula ang lahat noong Abril 25, 2008, nang mahuli ng grupo ni P/SR. Insp. Teddy M. Rosqueta sina Fidel Refuerzo at Rex Dalere dahil sa iligal na pagmamay-ari ng baril. Ang baril na nakuha kay Refuerzo, isang DAEWOO 9mm pistol, ang naging sentro ng kaso. Lumabas sa imbestigasyon na si Refuerzo ay bodyguard ni Judge Jonathan A. Asuncion.
n
Ang nakakagulat, ang baril na ito ay dating ebidensya sa isang kaso ng iligal na droga at iligal na pagmamay-ari ng baril na hinahawakan ni Judge Asuncion sa MTCC Branch 2, Laoag City. Sa kasong iyon, Criminal Case No. 34412, kinasuhan si Joseph Canlas. Bagamat ibinasura ang kaso laban kay Canlas dahil sa technicality, ang baril ay nanatiling nasa kustodiya ng korte bilang ebidensya.
n
Matagal nang nakabinbin ang disposisyon ng baril. Dalawang taon matapos ibasura ang kaso laban kay Canlas, muling lumutang ang isyu nang makita ni P/SR. Insp. Rosqueta si Refuerzo na may dalang baril. Dito na nagsimula ang administratibong reklamo laban kay Judge Asuncion.
n
Narito ang mga mahahalagang pangyayari na humantong sa desisyon ng Korte Suprema:
n
- n
- 2005: Nakumpiska ang baril sa buy-bust operation at ginamit na ebidensya sa kaso ni Joseph Canlas sa korte ni Judge Asuncion.
- Setyembre 12, 2005: Hiniling ni P/SR. Insp. Rosqueta na ilabas ang baril para sa ballistic examination, ngunit tinanggihan ni Judge Asuncion.
- Oktubre 5, 2005: Ibinasura ni Judge Asuncion ang kaso laban kay Canlas.
- Enero 16, 2006: Hiniling ng Prosecutor’s Office na ibalik ang baril sa PNP, ngunit muling tinanggihan ni Judge Asuncion.
- Abril 25, 2008: Nakumpiska ang baril kay Fidel Refuerzo, bodyguard ni Judge Asuncion.
- Hulyo 2, 2008: Nag-file si P/SR. Insp. Rosqueta ng administratibong reklamo laban kay Judge Asuncion.
n
n
n
n
n
n
n
Paliwanag ni Judge Asuncion, plano niyang ibalik ang baril sa PNP Provincial Director, kaya inilagay niya ito sa trunk ng kanyang kotse. Aksidente umano niyang nakalimutan ang baril doon nang ipagamit niya ang kotse sa kanyang bayaw. Ayon pa sa kanya, pinakiusapan niya si Refuerzo na kunin ang baril sa bayaw niya, ngunit si Refuerzo na mismo ang kumuha nito sa kotse. Hindi umano niya intensyon na ipahawak kay Refuerzo ang baril.
n
Gayunpaman, hindi kinumbinsi ng Korte Suprema ang paliwanag ni Judge Asuncion. Ayon sa Korte, hindi kapani-paniwala ang kanyang mga dahilan. Binigyang-diin ng Korte na may ministerial duty si Judge Asuncion na ibalik ang baril sa PNP ayon sa SC Circular No. 47-98. Sa halip na gawin ito, pinanatili niya ang baril at napunta pa ito sa kanyang bodyguard.
n
“The actuations of Judge Asuncion in relation to the firearm conceded that the dismissal of Criminal Case No. 34412 did not invest the rightful custody of the firearm either in him or his court. Yet, the established facts and circumstances show that he still appropriated the firearm and given it to Refuerzo, his bodyguard.”
n
Dagdag pa ng Korte Suprema:
n
“The foregoing incongruities contained in Judge Asuncion’s explanation inevitably lead us to conclude that he took a personal interest in the firearm and appropriated it. Accountability for his actuations is inescapable for him. He was guilty of misusing evidence entrusted to his court.”
n
Dahil dito, napatunayang nagkasala si Judge Asuncion ng gross misconduct at lumabag sa New Code of Judicial Conduct.
nn
Praktikal na Implikasyon: Integridad ng Hudikatura at Responsibilidad ng mga Hukom
n
Ang kasong ito ay nagbibigay ng malinaw na mensahe sa lahat ng hukom: ang integridad ay hindi lamang inaasahan, kundi hinihingi. Ang pagiging patas sa paghuhukom ay hindi sapat; dapat ding maging maingat at responsable sa pangangalaga ng mga ebidensya at ari-arian na ipinagkatiwala sa korte.
n
Para sa mga abogado at litigante, ang kasong ito ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang pagiging mapagmatyag sa pagpapatupad ng mga patakaran ng korte, lalo na sa pangangalaga ng ebidensya. Kung may kahina-hinalang pag-uugali ang isang hukom, may karapatan at tungkulin ang publiko na magreklamo upang mapanatili ang integridad ng sistema ng hustisya.
n
Mahahalagang Aral:
n
- n
- Ministerial Duty: May tungkulin ang mga hukom na sumunod sa mga sirkular ng Korte Suprema, tulad ng SC Circular No. 47-98, nang walang pag-aatubili.
- Integridad sa Pangangalaga ng Ebidensya: Ang pangangalaga ng ebidensya ay bahagi ng integridad ng hudikatura. Hindi dapat ipagsawalang-bahala o gamitin ito para sa personal na interes.
- Pananagutan: Mananagot ang mga hukom sa kanilang mga pagkilos, lalo na kung ito ay lumalabag sa Kodigo ng Etika ng Hudikatura.
n
n
n
nn
Mga Madalas Itanong (FAQs)
nn
Tanong 1: Ano ang ibig sabihin ng