Ang DOE ay Maaaring Pansamantalang Kumuha ng Kontrol sa Industriya ng Langis sa Panahon ng Kagipitan, Basta’t May Basbas ng Presidente

G.R. No. 209216, February 21, 2023

Isipin na biglang tumaas ang presyo ng gasolina dahil sa isang kalamidad. May kapangyarihan ba ang gobyerno na kontrolin ito? Ang kaso ng Executive Secretary Leandro Mendoza vs. Pilipinas Shell Petroleum Corporation ay nagbibigay linaw tungkol dito. Mahalaga ang kasong ito dahil tinatalakay nito ang limitasyon ng kapangyarihan ng Department of Energy (DOE) na kumuha ng kontrol sa mga kumpanya ng langis sa panahon ng emergency.

Legal na Batayan

Nakabatay ang usapin sa Section 14(e) ng Republic Act No. 8479, o ang Downstream Oil Industry Deregulation Act of 1998. Ayon dito, may kapangyarihan ang DOE na pansamantalang kontrolin ang operasyon ng mga kumpanya ng langis sa panahon ng national emergency. Narito ang sipi ng nasabing probisyon:

(e) In times of national emergency, when the public interest so requires, the DOE may, during the emergency and under reasonable terms prescribed by it, temporarily take over or direct the operation of any person or entity engaged in the Industry.

Ngunit, ayon sa Konstitusyon, ang kapangyarihang ito ay dapat na may basbas ng Kongreso. Nakasaad sa Article XII, Section 17 ng Konstitusyon na:

SECTION 17. In times of national emergency, when the public interest so requires, the State may, during the emergency and under reasonable terms prescribed by it, temporarily take over or direct the operation of any privately owned public utility or business affected with public interest.

Kaugnay nito, sinasabi rin sa Article VI, Section 23 na:

SECTION 23. (2) In times of war or other national emergency, the Congress may, by law, authorize the President, for a limited period and subject to such restrictions as it may prescribe, to exercise powers necessary and proper to carry out a declared national policy.

Ibig sabihin, kailangan munang magpasa ng batas ang Kongreso na nagbibigay kapangyarihan sa Presidente na gawin ito.

Ang Kwento ng Kaso

Nagsimula ang lahat noong 2009, nang manalasa ang bagyong Ondoy at Pepeng sa Luzon. Dahil dito, nagdeklara ng state of calamity si Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo at nag-isyu ng Executive Order No. 839, na nag-uutos sa mga kumpanya ng langis na panatilihin ang presyo ng kanilang produkto.

Kinuwestiyon ito ng Pilipinas Shell sa korte, dahil umano sa hindi makatarungan ang paggamit ng emergency powers. Narito ang mga pangyayari:

• Nag-file ang Pilipinas Shell ng petisyon sa Regional Trial Court (RTC).
• Nag-isyu ang RTC ng Temporary Restraining Order (TRO) laban sa pagpapatupad ng Executive Order No. 839.
• Binawi rin ang Executive Order No. 839, ngunit nagpatuloy ang usapin dahil kinuwestiyon pa rin ang Section 14(e) ng RA 8479.
• Nagdesisyon ang RTC na labag sa Konstitusyon ang Section 14(e).
• Umapela ang gobyerno sa Court of Appeals (CA), ngunit kinatigan ng CA ang desisyon ng RTC.

Kaya naman, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

Ayon sa Korte Suprema:

Section 14(e) of Republic Act No. 8479 is a proper delegation of takeover power to the Department of Energy. Absent any actual proof from respondents that the exercise of this provision has caused it harm or injury, we hold that the challenge claiming the provision unconstitutional must fail.

Ibig sabihin, hindi labag sa Konstitusyon ang Section 14(e) ng RA 8479.

Ano ang Kahalagahan Nito?

Nilinaw ng kasong ito na bagamat may kapangyarihan ang DOE na kumuha ng kontrol sa industriya ng langis sa panahon ng emergency, ito ay dapat na may basbas ng Presidente. Ang DOE ay dapat na kumilos bilang alter ego ng Presidente, at ang anumang aksyon na salungat sa kagustuhan ng Presidente ay maituturing na labag sa batas.

Mahahalagang Aral

• Ang DOE ay may kapangyarihang kontrolin ang industriya ng langis sa panahon ng emergency.
• Ang kapangyarihang ito ay dapat na may basbas ng Presidente.
• Ang aksyon ng DOE ay dapat na naaayon sa kagustuhan ng Presidente.

Mga Madalas Itanong

1. Maaari bang basta-basta na lamang kumuha ng kontrol ang DOE sa isang kumpanya ng langis?

Hindi. Kailangan munang magkaroon ng national emergency at kailangan ang basbas ng Presidente.

2. Ano ang mangyayari kung kumilos ang DOE nang walang basbas ng Presidente?

Maituturing itong labag sa batas.

3. Anong mga uri ng emergency ang sakop ng Section 14(e)?

Sakop nito ang mga national emergency kung saan kinakailangan ang proteksyon ng interes ng publiko.

4. May limitasyon ba ang kapangyarihan ng DOE na kumuha ng kontrol?

Oo, dapat itong gawin sa loob lamang ng panahon ng emergency at sa makatwirang mga kondisyon.

5. Paano kung hindi sumunod ang isang kumpanya ng langis sa utos ng DOE?

Maaaring magpataw ng parusa ang gobyerno ayon sa batas.

6. Ano ang papel ng Kongreso sa pagkontrol ng industriya ng langis sa panahon ng emergency?

Ang Kongreso ang nagpapasa ng batas na nagbibigay kapangyarihan sa Presidente na mag-utos sa DOE na kumuha ng kontrol.

Naging malinaw ba ang lahat tungkol sa kapangyarihan ng DOE na kumuha ng kontrol sa industriya ng langis? Kung mayroon ka pang mga katanungan o nangangailangan ng legal na payo, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa ASG Law. Dalubhasa kami sa mga usaping may kinalaman sa batas ng enerhiya at handa kaming tulungan ka. Bisitahin ang aming website o mag-email sa hello@asglawpartners.com o Contact Us para sa konsultasyon. Eksperto kami dito sa ASG Law at handang tumulong. Mag-usap tayo!