Ang Tsekeng May Petsa Bilang Matibay na Ebidensya ng Utang sa Pilipinas

G.R. No. 198660, Oktubre 23, 2013: Ting Ting Pua v. Spouses Benito Lo Bun Tiong and Caroline Siok Ching Teng

INTRODUKSYON

Naranasan mo na bang magpautang o umutang? Sa Pilipinas, karaniwan na ang usapan ng utang at pautang sa pagitan ng magkakaibigan, pamilya, o maging sa negosyo. Ngunit paano kung magkaproblema sa paniningil? Madalas, ang simpleng usapan ay nauuwi sa komplikadong labanan sa korte. Sa kaso ni Ting Ting Pua laban sa mag-asawang Benito at Caroline Lo Bun Tiong, ating makikita kung gaano kahalaga ang isang tsekeng may petsa bilang ebidensya ng utang at kung paano ito binigyang-diin ng Korte Suprema.

Ang kasong ito ay nagsimula sa reklamo ni Pua laban sa mag-asawa para sa paniningil ng halagang Php 8,500,000. Ayon kay Pua, ang tseke ay ibinigay ng mag-asawa bilang bayad sa kanilang mga utang na umabot na sa ganoong halaga dahil sa interes. Mariing itinanggi naman ng mag-asawa na umutang sila kay Pua. Ang pangunahing tanong dito: sapat ba ang tseke para mapatunayan na may utang nga ang mag-asawa kay Pua?

KONTEKSTONG LEGAL

Sa ilalim ng Negotiable Instruments Law (Batas Pambansa Blg. 203), ang isang tseke ay itinuturing na “negotiable instrument.” Ito ay nangangahulugan na ito ay isang dokumento na maaaring gamitin bilang kapalit ng pera at may legal na bisa. Mahalaga itong maunawaan dahil nagbibigay ito ng proteksyon sa mga transaksyon pinansyal gamit ang tseke.

Ayon sa Seksyon 24 ng Negotiable Instruments Law, mayroong “presumption of consideration.” Ibig sabihin, kapag may hawak kang isang negotiable instrument tulad ng tseke, ipinapalagay ng batas na ito ay ibinigay para sa isang “valuable consideration” o mahalagang dahilan. Sa madaling salita, hindi mo kailangang patunayan agad na may utang nga dahil sa mismong tseke pa lang, mayroon nang hinuha ang batas na mayroong obligasyon.

Bukod dito, kinikilala rin ng mga korte sa Pilipinas ang tseke bilang “evidence of indebtedness” o patunay ng utang. Sa kasong Pacheco v. Court of Appeals, sinabi ng Korte Suprema na ang tseke ay “constitutes an evidence of indebtedness” at “proof of an obligation.” Maaari itong gamitin kapalit ng promissory note. Ito ay dahil ang tseke ay hindi lamang pangako na magbabayad, kundi isang utos sa bangko na magbayad mula sa pondo ng nag-isyu nito.

Mahalaga ring tandaan ang Artikulo 1956 ng Civil Code na nagsasaad na walang interes na dapat bayaran maliban kung ito ay “expressly stipulated in writing.” Ito ay patungkol sa interes sa pautang. Kailangan na ang usapan tungkol sa interes ay nakasulat upang ito ay maging legal at mapatupad.

PAGSUSURI NG KASO

Sa kasong Pua v. Spouses Lo Bun Tiong, inilahad ni Pua na noong 1988, nagpautang siya sa mag-asawa ng iba’t ibang halaga. Bilang garantiya, nag-isyu ang mag-asawa ng 17 tseke. Ngunit nang i-deposito ni Pua ang mga tseke, bumalik ang mga ito dahil walang sapat na pondo ang account ng mag-asawa.

Ayon kay Pua, paulit-ulit niyang sinisingil ang mag-asawa. Noong 1996, nang humingi ng computation ang mag-asawa ng kanilang utang kasama ang 2% na interes kada buwan, lumobo na ito sa Php 13,218,544.20. Nagkasundo sila na bawasan ang utang sa Php 8,500,000. Bilang bayad, nag-isyu ang mag-asawa ng isang tseke na nagkakahalaga ng Php 8,500,000. Ngunit muli, nang i-deposito ni Pua ang tseke, ito ay bumalik rin.

Mariing itinanggi naman ng mag-asawa ang alegasyon ni Pua. Ayon kay Caroline, ang tseke ay may kaugnayan sa negosyo nila ng kapatid ni Pua na si Lilian. Sabi niya, blankong tseke ang iniwan niya kay Lilian para sa operasyon ng kanilang negosyong mahjong.

Sa Regional Trial Court (RTC), nanalo si Pua. Pinanigan ng RTC ang presumption of consideration dahil hawak ni Pua ang mga tseke. Gayunpaman, hindi pinayagan ng RTC ang interes dahil walang nakasulat na kasunduan tungkol dito. Inutusan ng RTC ang mag-asawa na bayaran si Pua ng Php 1,975,000 (ang orihinal na halaga ng 17 tseke) kasama ang legal na interes.

Umapela ang mag-asawa sa Court of Appeals (CA). Binaliktad ng CA ang desisyon ng RTC. Ayon sa CA, hindi napatunayan ni Pua na may utang ang mag-asawa sa kanya dahil walang nakasulat na kasunduan. Hindi rin daw sapat na ebidensya ang 17 tseke para patunayan ang utang.

Dahil dito, umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Sa simula, ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ni Pua. Ngunit sa motion for reconsideration ni Pua, binawi ng Korte Suprema ang kanilang unang desisyon at pinanigan si Pua.

Ayon sa Korte Suprema, nagkamali ang CA sa pagbalewala sa mga tseke bilang ebidensya. Binigyang-diin ng Korte Suprema ang presumption of consideration sa ilalim ng Negotiable Instruments Law. Sinabi ng Korte Suprema:

“Certainly, in a suit for a recovery of sum of money, as here, the plaintiff-creditor has the burden of proof to show that defendant had not paid her the amount of the contracted loan. However, it has also been long established that where the plaintiff-creditor possesses and submits in evidence an instrument showing the indebtedness, a presumption that the credit has not been satisfied arises in her favor. Thus, the defendant is, in appropriate instances, required to overcome the said presumption and present evidence to prove the fact of payment so that no judgment will be entered against him.”

Idinagdag pa ng Korte Suprema:

“Consequently, the 17 original checks, completed and delivered to petitioner, are sufficient by themselves to prove the existence of the loan obligation of the respondents to petitioner. Note that respondent Caroline had not denied the genuineness of these checks.”

Dahil dito, ibinalik ng Korte Suprema ang desisyon ng RTC ngunit may pagbabago. Inutusan pa rin ang mag-asawa na bayaran si Pua ng Php 1,975,000 ngunit binabaan ang interes sa 6% kada taon mula Abril 18, 1997 (petsa ng demandahan) hanggang sa mabayaran ng buo, at Php 200,000 bilang attorney’s fees.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong ito ay nagtuturo ng mahalagang aral tungkol sa utang at pautang, lalo na sa paggamit ng tseke. Una, ang tseke ay hindi lamang basta papel. Ito ay isang legal na dokumento na maaaring gamitin bilang matibay na ebidensya ng utang. Kaya kung ikaw ay nagpapautang at binigyan ka ng tseke, pangalagaan mo itong mabuti.

Pangalawa, kung ikaw naman ang umuutang at nag-isyu ka ng tseke, siguraduhin mong may sapat kang pondo sa bangko para hindi ito bumalik. Ang pag-isyu ng bouncing check ay maaaring magdulot ng legal na problema.

Pangatlo, kahit walang nakasulat na kasunduan sa pautang, ang tseke ay sapat na para mapatunayan ang utang sa korte. Ang presumption of consideration sa Negotiable Instruments Law ay malaking tulong sa nagpautang.

Mga Mahalagang Aral:

• Ang tseke ay matibay na ebidensya ng utang. Pangalagaan ang tseke bilang patunay ng transaksyon.
• Mag-ingat sa pag-isyu ng tseke. Siguraduhing may sapat na pondo para hindi bumalik.
• Presumption of Consideration. Ang batas ay pumapanig sa nagpautang na may hawak ng tseke.
• Nakasulat na Kasunduan sa Interes. Kung may interes, kailangang nakasulat ang kasunduan para ito ay mapatupad.

MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

Tanong 1: Sapat na ba ang tseke para mapatunayan ang utang kahit walang kontrata?
Sagot: Oo, ayon sa kasong Pua v. Spouses Lo Bun Tiong, sapat na ang tseke bilang ebidensya ng utang dahil sa presumption of consideration sa Negotiable Instruments Law.

Tanong 2: Paano kung sinasabi ng umutang na hindi sa akin ibinigay ang tseke?
Sagot: Sa kasong ito, sinabi ng mag-asawa na hindi kay Pua ibinigay ang tseke. Ngunit hindi sila naniwalaan ng Korte Suprema dahil hawak ni Pua ang mga tseke at hindi nila napatunayan na napunta ito sa iba. Ang burden of proof ay nasa umuutang para patunayan na walang utang o nabayaran na ito.

Tanong 3: Maaari bang maningil ng interes kahit walang nakasulat na kasunduan?
Sagot: Hindi. Ayon sa Artikulo 1956 ng Civil Code, kailangang nakasulat ang kasunduan tungkol sa interes para ito ay maging legal at mapatupad.

Tanong 4: Ano ang legal na interes kung walang napagkasunduang interes?
Sagot: Kung walang napagkasunduang interes, ang legal na interes ay 6% kada taon mula sa petsa ng demandahan hanggang sa mabayaran ang utang.

Tanong 5: Ano ang dapat kong gawin kung may umutang sa akin at ayaw magbayad kahit may tseke ako?
Sagot: Kumonsulta agad sa abogado. Ang ASG Law ay eksperto sa mga kaso ng paniningil ng utang at negotiable instruments. Maaari kaming makatulong sa iyo para masigurong maprotektahan ang iyong karapatan at interes.

May katanungan ka ba tungkol sa paniningil ng utang o iba pang legal na problema? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law. Kami ay handang tumulong sa iyo. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito para sa konsultasyon.

---

Source: Supreme Court E-Library

This page was dynamically generated

by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)