Sa isang desisyon na nagtatanggol sa pagiging patas, ipinasiya ng Korte Suprema na ang mga kumpanya na nagbibigay ng mga serbisyo sa gobyerno ay dapat bayaran kahit na may mga depekto sa kontrata o paglabag sa mga panuntunan sa pagkuha. Ang desisyon na ito ay batay sa prinsipyo ng quantum meruit, na nangangahulugang “ayon sa nararapat,” at ginagamit upang maiwasan ang hindi makatarungang pagyaman ng gobyerno sa kapinsalaan ng mga pribadong partido. Nilalayon ng pagpapasya na protektahan ang mga service provider na gumawa ng kanilang bahagi ng kasunduan sa mabuting pananampalataya, kahit na ang mga teknikalidad sa mga pamamaraan ng kontrata ay hindi nasunod. Kaya naman, kinakailangan pa rin ang pagbabayad, na tinitiyak na hindi maaaring tanggapin ng gobyerno ang mga serbisyo nang walang kompensasyon. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa pangangailangan para sa hustisya at pagiging patas sa mga transaksyon ng gobyerno, na pinoprotektahan ang mga karapatan ng mga pribadong service provider.

Laba ng Ospital: Kapag Nagkasalubong ang Serbisyo Publiko at Alituntunin ng Pagkuha

Ang kaso ay nagsimula nang ang Metro Laundry Services (Metro Laundry) ay nagbigay ng mga serbisyo sa paglalaba sa Ospital ng Maynila Medical Center (OMMC) mula Abril hanggang Disyembre 2011. Ito ay matapos na mag-expire ang kanilang orihinal na kontrata at ang extension nito. Kahit walang pormal na kasunduan para sa panahong ito, patuloy na tinanggap ng OMMC ang mga serbisyo ng Metro Laundry. Sa kasamaang palad, hindi nabayaran ang Metro Laundry dahil sa kakulangan ng pondo ng City of Manila, na nagtulak sa kanila na humingi ng kabayaran sa pamamagitan ng quantum meruit. Naghain ang Metro Laundry ng Petition for Money Claim sa Commission on Audit (COA) Proper, na humihiling ng P1,851,814.45 para sa hindi nabayaran na mga serbisyo. Sa hindi inaasahang pagbabago ng mga pangyayari, tumanggi ang City of Manila na managot, na iginiit na ang pananagutan ay dapat ituon laban sa mga opisyal ng OMMC na nag-utos ng pagpapalawig ng mga serbisyo sa paglalaba nang walang paunang paglalaan at isang nakasulat na kontrata. Ang COA Proper ay sumang-ayon sa City of Manila, na nagresulta sa pagtanggi sa claim ng Metro Laundry. Sa ganitong konteksto nabuo ang legal na tanong: Dapat bang bayaran ang Metro Laundry para sa mga serbisyong ibinigay sa OMMC sa ilalim ng prinsipyo ng quantum meruit, sa kabila ng kawalan ng pormal na kontrata at mga paglabag sa mga alituntunin sa pagkuha?

Tinalakay ng Korte Suprema na bagama’t nilabag ng pinalawig na kontrata ng Metro Laundry sa OMMC nang walang pampublikong bidding ang batas sa pagkuha, hindi nito pinawalang-bisa ang obligasyon na magbayad para sa aktwal na mga serbisyong ibinigay. Itinuro ng Korte na ang Seksyon 10, Artikulo IV ng RA No. 9184 ay malinaw na nag-uutos na ang lahat ng pagkuha ng mga kalakal at serbisyo ng gobyerno ay dapat gawin sa pamamagitan ng competitive bidding maliban kung pinahihintulutan ng batas. Gayundin, ang paunang paglalaan at sertipikasyon tungkol sa pagkakaroon ng mga pondo, kasama ang nakasulat na kontrata, ay mahalagang mga kinakailangan para sa wastong pagpapatupad ng mga kontrata ng gobyerno. Ang mga transaksyon ay nagiging walang bisa kung wala ang mga dokumentong ito, ayon sa Presidential Decree (PD) No.1445.

SEC. 85. Appropriation Before Entering Into Contract. —

1. No contract involving the expenditure of public funds shall be entered into unless there is an appropriation therefor, the unexpended balance of which, free of other obligations, is sufficient to cover the proposed expenditure.

Bagaman ang mga kinakailangang ito ay hindi nasunod, binigyang-diin ng Korte na kinilala ng OMMC at ng City of Manila ang karapatan ng Metro Laundry na bayaran para sa mga aktwal na serbisyong ibinigay, gaya ng ipinakita ng iba’t ibang sertipikasyon at voucher na inisyu ng mga opisyal ng lungsod. Kahit na ang COA Proper ay sumang-ayon na ang Metro Laundry ay may karapatang bayaran para sa mga serbisyo nito, sila ay tumutol sa paghahabol laban sa lokal na pamahalaan dahil sa kawalang-bisa ng kontrata. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagtanggi na magbayad para sa isang kontrata ng serbisyo na ipinasok ng gobyerno, kahit na ang kontrata ay walang bisa dahil sa malinaw na mga paglabag sa mga alituntunin, ay hindi makatarungan.

Ipinakita ng maraming nakaraang kaso na nagpasiya ang Korte na ang mga kontratista ay dapat bayaran para sa mga serbisyong natapos batay sa quantum meruit, anuman ang anumang paglabag sa kontrata. Sa kasong Royal Trust Construction v. Commission on Audit, pabor ang Korte sa equity, na nagpapatunay na ang mga claim laban sa pamahalaan ay maaaring bayaran batay sa isang walang bisa na kontrata. Katulad din, sa Dr. Eslao v. The Commission on Audit, ipinagkaloob ng Korte ang kabayaran sa kontratista para sa ilang natapos na gawain sa proyekto kahit na nabigo silang sumailalim sa proseso ng pampublikong bidding. Sa Melchor v. Commission on Audit, idineklara ng Korte ang kontrata para sa mga karagdagang gawa sa proyekto ng imprastraktura na walang bisa, ngunit iniutos pa rin ang pagbabayad sa kontratista, dahil hindi makatarungan para sa pamahalaan na huwag akuin ang paggasta matapos nitong matanggap at tanggapin ang mga benepisyo mula sa paggamit ng proyekto.

Kaya, nalaman ng Korte Suprema na ang tahasang pagtanggi sa lehitimong claim ng Metro Laundry para sa kompensasyon ay hindi makatarungan. Natupad na ng Metro Laundry ang mga serbisyong kinontrata nito, at walang katibayan ng masamang pananampalataya o pakikipagsabwatan sa mga nag-aapruba na mga opisyal ng OMMC na ipinakita laban dito. Kinilala ng gobyerno ang benepisyo mula sa mga serbisyo ng Metro Laundry. Dahil sa mga pangyayaring ito, walang katwiran para ipataw ng COA Proper sa Metro Laundry ang pasanin ng paghabol sa claim nito laban sa mga opisyal ng publiko na kumuha ng serbisyo nito nang hindi sumusunod sa batas. Alinsunod dito, nagpasya ang Korte para sa pagbabayad ng mga serbisyo ng Metro Laundry batay sa quantum meruit.

Dahil ang pagbabayad ay nakabatay sa quantum meruit, ang halaga ng pagbawi ay dapat na ang makatwirang halaga ng mga bagay o serbisyong ibinigay, anuman ang anumang kasunduan sa halaga. Ang pagtukoy ng halagang iyon ay isang tunay na bagay, na nangangailangan ng pagtanggap at pagsusuri ng karampatang ebidensya. Sa madaling salita, ibinalik ng Korte Suprema ang kaso sa COA para sa post-audit upang matukoy ang halaga ng mga serbisyong ibinigay, kung saan ang Metro Laundry ay may karapatan.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung ang Metro Laundry Services ay dapat bayaran para sa mga serbisyong ibinigay sa Ospital ng Maynila Medical Center (OMMC) sa ilalim ng prinsipyo ng quantum meruit, sa kabila ng kawalan ng pormal na kontrata at mga paglabag sa mga alituntunin sa pagkuha. Tinalakay ng Korte kung pinahihintulutan ng quantum meruit ang pagbabayad, kahit na may mga kapintasan sa kontrata.
Ano ang quantum meruit?	Ang Quantum meruit ay isang legal na doktrina na nagpapahintulot sa isang partido na mabayaran para sa mga serbisyo o trabaho na ibinigay nito, kahit na walang pormal na kontrata. Naiiwasan nito ang hindi makatarungang pagyaman kapag ang isang partido ay nakatanggap ng benepisyo mula sa isa pa nang walang bayad.
Bakit walang pormal na kontrata para sa mga serbisyo ng Metro Laundry?	Matapos na mag-expire ang orihinal na kontrata ng Metro Laundry sa OMMC, nagpatuloy ang ospital na tanggapin ang mga serbisyo nito mula Abril hanggang Disyembre 2011 nang walang nakasulat na kasunduan. Ang kakulangan ng mga pondo ng City of Manila para sa taong iyon ang humantong dito.
Paano napatunayan ng Metro Laundry na ibinigay nila ang mga serbisyo?	Nagpakita ang Metro Laundry ng mga Sertipiko ng Pagtanggap at mga Sertipiko ng Paggamit na inisyu ng OMMC. Nagpapatunay ito na aktwal nilang ginawa ang mga serbisyo sa paglalaba para sa panahong tinukoy.
Ano ang posisyon ng Commission on Audit (COA) sa kasong ito?	Sa una ay tinanggihan ng COA ang claim ng Metro Laundry, na sinasabi na ang kakulangan ng isang valid na kontrata ay pumipigil sa pagbabayad. Ipinasiya ng COA na ang mga opisyal ng OMMC na nag-utos ng mga serbisyo nang walang naaangkop na mga paglalaan ay dapat managot para sa obligasyon sa pagbabayad.
Paano humantong sa Korte Suprema ang kaso?	Pagkatapos tanggihan ng COA Proper ang kanilang claim, naghain ang Metro Laundry ng petition para sa certiorari sa Korte Suprema. Nagtatalo sila na dapat silang bayaran sa ilalim ng quantum meruit para sa kanilang mga serbisyo.
Ano ang napagpasyahan ng Korte Suprema?	Nagpasya ang Korte Suprema na dapat bayaran ang Metro Laundry sa ilalim ng quantum meruit, kahit na may mga paglabag sa mga alituntunin sa pagkuha. Ibininalik ang kaso sa COA upang matukoy ang eksaktong halagang dapat bayaran.
Ano ang mga implikasyon ng pagpapasiya ng Korte Suprema?	Pinoprotektahan ng pagpapasiya ang mga service provider na nagbibigay ng lehitimong serbisyo sa gobyerno. Tinitiyak din nito na ang mga ito ay hindi mahaharap sa labis na pinsala dahil lamang sa hindi pagsunod sa batas ng gobyerno.

Sa buod, ginagarantiyahan ng kasong ito na maaaring bayaran ng gobyerno ang mga kumpanyang kumukuha ng kanilang serbisyo batay sa quantum meruit. Binibigyang-diin nito ang pagbabayad ng kabayaran para sa gawaing isinagawa na pabor sa pananatiling mahigpit sa mga alituntunin at regulasyon at tinitiyak ang hustisya at pagiging patas sa mga transaksyon sa pagitan ng mga ahensya ng gobyerno at mga pribadong service provider.

Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng pagpapasiya na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na patnubay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Metro Laundry Services vs COA, G.R. No. 252411, February 15, 2022