Kailan Kailangan ang Presidential Approval para sa mga Benepisyo ng PhilHealth?

G.R. No. 255569, February 27, 2024

Isipin mo na nagtatrabaho ka sa isang government-owned and controlled corporation (GOCC) tulad ng PhilHealth, at nakatanggap ka ng mga benepisyo na pinaghirapan mo. Pero biglang may nag-isyu ng Notice of Disallowance (ND) dahil hindi raw aprubado ng Presidente ang mga benepisyong ito. Ito ang realidad na kinaharap ng maraming empleyado ng PhilHealth, at ang kaso na ito ay nagbibigay linaw kung kailan talaga kailangan ang presidential approval para sa mga benepisyo sa gobyerno.

Ang kasong ito ay tungkol sa mga ND na inisyu ng Commission on Audit (COA) laban sa PhilHealth dahil sa mga benepisyong ibinigay sa kanilang mga empleyado na walang approval ng Presidente. Ang pangunahing tanong dito ay: Grave abuse of discretion ba ang ginawa ng COA nang i-dismiss nila ang Petition for Review ng PhilHealth dahil out of time na raw ang pag-file, at kulang sa merito?

Ang Legal na Batayan ng Compensation at Benepisyo sa Gobyerno

Ang Article IX-B, Section 8 ng 1987 Constitution ay malinaw: walang opisyal o empleyado ng gobyerno ang maaaring tumanggap ng dagdag, doble, o indirect compensation maliban kung pinahintulutan ng batas. Ibig sabihin, kailangan ng statutory basis para sa anumang benepisyo na ibinibigay sa mga empleyado ng gobyerno.

Ang Presidential Decree (P.D.) No. 1597 ang nagbibigay ng statutory authority para sa pagbibigay ng additional medical benefits sa government employees. Ayon sa Section 5 ng P.D. 1597:

SEC. 5. Allowances, Honoraria and Other Fringe Benefits. Allowances, honoraria and other fringe benefits which may be granted to government employees, whether payable by their respective offices or by other agencies of government, shall be subject to the approval of the President upon recommendation of the Commissioner of the Budget.

Kaya malinaw na kailangan ang approval ng Presidente bago magbigay ng allowances, honoraria, at iba pang benepisyo.

Ang Kwento ng Kaso: PhilHealth vs. COA

Narito ang timeline ng mga pangyayari sa kasong ito:

• 2010: Nag-isyu ang COA ng apat na ND laban sa PhilHealth na nagkakahalaga ng PHP 43,810,985.26 dahil sa mga benepisyong ibinigay nang walang presidential approval.
• August 24, 2010: Nag-file ang PhilHealth ng Consolidated Memorandum of Appeal sa COA-Corporate Government Sector (COA-CGS).
• May 16, 2012: Idenay ng COA-CGS ang appeal ng PhilHealth.
• June 26, 2012: Nag-file ang PhilHealth ng Motion for Extension of Time to File Petition for Review sa COA.
• July 13, 2012: Nag-file ang PhilHealth ng Petition for Review.
• December 28, 2016: Idenay ng COA ang appeal ng PhilHealth dahil out of time na raw ang pag-file at kulang sa merito.
• January 31, 2020: Idenay ng COA ang Motion for Reconsideration ng PhilHealth.

Sinabi ng COA na ang Petition for Review ng PhilHealth ay filed beyond the six-month reglementary period. Dagdag pa rito, walang sapat na justification ang PhilHealth para sa pagka-late ng kanilang pag-file.

Ayon sa Korte Suprema:

It is hornbook doctrine that the right to appeal is a mere statutory right and anyone who seeks to invoke such privilege must apply with the applicable rules; otherwise, the right to appeal is forfeited.

Ibig sabihin, kailangan sumunod sa mga rules para ma-avail ang karapatang mag-apela.

Ang Implikasyon ng Kaso sa mga GOCC

Ang desisyon na ito ay nagpapaalala sa lahat ng GOCC na hindi absolute ang kanilang fiscal autonomy. Kailangan pa rin nilang sumunod sa mga batas at regulasyon tungkol sa compensation at benepisyo ng mga empleyado.

Hindi sapat na sabihin na may fiscal authority sila base sa kanilang charter. Kailangan din nilang kumuha ng approval ng Presidente para sa mga benepisyo na hindi standardized o hindi nakasaad sa batas.

Mahahalagang Aral

• Kailangan ng presidential approval para sa mga benepisyo ng government employees na hindi standardized.
• Hindi absolute ang fiscal autonomy ng mga GOCC.
• Kailangan sumunod sa tamang proseso at deadlines sa pag-file ng appeal.

Mga Madalas Itanong (FAQ)

1. Ano ang mangyayari kung hindi aprubado ng Presidente ang mga benepisyo?

Hindi maaaring ibigay ang mga benepisyo, at maaaring magkaroon ng Notice of Disallowance mula sa COA.

2. Paano kung ang GOCC ay may sariling charter na nagbibigay sa kanila ng fiscal autonomy?

Kailangan pa rin nilang sumunod sa mga batas at regulasyon tungkol sa compensation at benepisyo.

3. Ano ang dapat gawin kung nakatanggap ng Notice of Disallowance?

Mag-file ng appeal sa COA at magpakita ng mga legal na basehan para sa pagbibigay ng benepisyo.

4. Paano kinukuwenta ang deadline para mag-file ng appeal sa COA?

Ang six-month period ay katumbas ng 180 days.

5. May exemption ba sa presidential approval?

May mga government entities na expressly exempted mula sa salary standardization laws, pero kailangan itong nakasaad sa kanilang charter o sa ibang legislation.

Eksperto ang ASG Law sa mga usaping may kinalaman sa government regulations at compensation. Kung kayo ay may katanungan o nangangailangan ng legal na payo tungkol sa mga benepisyo sa gobyerno, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin para sa isang konsultasyon. Maaari kayong mag-email sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.