Sa mga kaso kung saan hindi kumikilos ang Commissioner of Internal Revenue sa mga apela ng pagtanggi sa protesta, may opsyon ang nagbabayad ng buwis na hintayin ang desisyon ng Commissioner sa apela bago maghain ng petisyon para sa pagrepaso sa Court of Tax Appeals. Ang petisyon para sa pagrepaso ay maaaring ihain kahit na lumipas na ang 180 araw na itinakda para resolbahin ng Commissioner ang mga protesta ng pagtatasa.

Ang Kwento ng LRT at BIR: Kailan Ba Nagsisimula ang Araw ng Pag-apela?

Pinagtibay ng Korte Suprema na may karapatan ang isang taxpayer na hintayin ang pinal na desisyon ng Commissioner of Internal Revenue (CIR) sa kanyang apela bago maghain ng petisyon para sa review sa Court of Tax Appeals (CTA). Ito’y kahit lumampas na ang 180-day period na ibinigay sa CIR para aksyunan ang protesta sa assessment. Ang kasong ito ay nagmula sa hindi pagkakasundo sa pagitan ng Light Rail Transit Authority (LRTA) at Bureau of Internal Revenue (BIR) tungkol sa mga deficiency tax ng LRTA para sa taong 2003. Ipinunto ng BIR na naghain ng huli ang LRTA ng kanilang petisyon para sa review sa CTA, habang iginiit naman ng LRTA na napapanahon ang kanilang paghahain dahil ibinase nila ito sa huling desisyon ng Regional Director, na siyang kinatawan ng CIR.

Nag-isyu ang BIR ng Preliminary Assessment Notice (PAN) sa LRTA noong December 8, 2008, para sa deficiency income tax, value-added tax (VAT), at withholding taxes. Matapos ang protesta ng LRTA, nag-isyu ang BIR ng Formal Assessment Notice (FAN). Muling nagprotesta ang LRTA, ngunit ibinasura ito ng BIR sa Final Decision on Disputed Assessment (FDDA). Umapela ang LRTA sa CIR, ngunit habang nakabinbin ang apela, nagpadala ang BIR ng Preliminary Collection Letter at Final Notice Before Seizure, na nag-udyok sa LRTA na maghain ng petisyon para sa review sa CTA matapos matanggap ang liham mula sa Regional Director na nagpapatibay sa kanilang pagkukulang.

Iginigiit ng LRTA na napapanahon ang kanilang petisyon para sa review sa CTA, habang iginigiit naman ng BIR na nag-expire na ang palugit para maghain. Ipinunto ng BIR na ang paghahain ng LRTA ay dapat ibinase sa Final Decision on Disputed Assessment o sa Warrant of Distraint and/or Levy. Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung may hurisdiksyon ba ang CTA sa petisyon para sa review ng LRTA, at kung napapanahon ba ang paghahain nito. Lumalabas sa kaso na mayroong pagkaantala sa panig ng Commissioner of Internal Revenue sa pag-aksyon sa apela ng petitioner sa Final Decision on Disputed Assessment.

Para sa Korte Suprema, mayroong dalawang opsyon ang taxpayer sa sitwasyon kung saan hindi agad umaaksyon ang CIR sa protesta: (1) maghain ng petisyon para sa review sa CTA sa loob ng 30 araw pagkatapos ng 180-day period, o (2) hintayin ang pinal na desisyon ng CIR at iapela ito sa CTA sa loob ng 30 araw matapos matanggap ang kopya ng desisyon. Ang mga opsyon na ito ay mutually exclusive, na ang pagpili sa isa ay nagbabawal sa paggamit ng isa pa. Sa sitwasyong ito, kinilala ng Korte Suprema na totoong pinili ng LRTA na hintayin ang pinal na desisyon ng CIR. Itinuring ng Korte na ang kanilang pagpili ay ginawa nang may mabuting pananampalataya, at hindi bilang isang legal na taktika upang sabihin na hindi pa pinal ang assessment.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na kung ang protesta ay iniakyat sa CIR, hindi dapat ituring na pinal, executory, at demandable ang desisyon ng kinatawan. Kaya naman, hindi naging pinal, executory, at demandable ang Final Decision on Disputed Assessment dahil napapanahong iniakyat ito sa CIR. Hindi rin maaaring ibilang ang 30 araw na palugit para maghain ng petisyon para sa review mula sa pagtanggap ng mga sumusunod: Preliminary Collection Letter, Final Notice Before Seizure, Warrant of Distraint and/or Levy, at iba pa. Ang mga ito ay hindi pinal na desisyon sa apela ng CIR, at nanatili itong tentative dahil nakabinbin pa rin ang apela sa tanggapan ng CIR.

Dagdag pa, ang mga aksyon ng Revenue District Officer, tulad ng pag-isyu ng warrant of distraint at levy, ay ginawa habang nakabinbin pa ang apela ng LRTA sa CIR. Ang ganitong mga aksyon ay maituturing na premature o wala sa panahon dahil hindi pa pinal ang assessment. Sa ganitong sitwasyon, kinakailangang maghintay ng taxpayer sa pinal na desisyon ng Commissioner sa kanilang protesta, at mula dito magsisimula ang bilang ng araw para maghain ng apela sa Court of Tax Appeals.

Kaya naman, pinaboran ng Korte Suprema ang LRTA, na nagpapahayag na may hurisdiksyon ang CTA sa petisyon para sa review ng LRTA dahil napapanahon ang kanilang paghahain. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-linaw sa mga karapatan ng mga taxpayer na nag-a-apela ng kanilang assessment sa BIR, at nagbibigay-diin sa kahalagahan ng paghihintay sa pinal na desisyon ng CIR bago maghain ng petisyon para sa review sa CTA.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung may hurisdiksyon ba ang Court of Tax Appeals (CTA) sa petisyon para sa review ng Light Rail Transit Authority (LRTA), at kung napapanahon ba ang paghahain nito. Sentro rin sa isyu kung alin ang dapat ituring na huling desisyon ng Commissioner of Internal Revenue (CIR) na maaaring iapela sa CTA.
Ano ang ginawang desisyon ng Korte Suprema?	Ipinasiya ng Korte Suprema na may hurisdiksyon ang CTA sa petisyon para sa review ng LRTA dahil napapanahon ang paghahain nito. Itinuring na ang liham na nagtanggi sa apela ng LRTA ang huling desisyon na dapat iapela sa CTA.
Ano ang ibig sabihin ng “disputed assessment”?	Ang “disputed assessment” ay tumutukoy sa hindi pagkakasundo sa pagitan ng BIR at ng taxpayer tungkol sa halaga ng buwis na dapat bayaran. Ito ay nagiging paksa ng protesta at apela.
Ano ang epekto ng pag-akyat ng protesta sa Commissioner of Internal Revenue?	Kung iniakyat ang protesta sa CIR, hindi dapat ituring na pinal ang desisyon ng kanyang kinatawan. Kailangang hintayin ang pinal na desisyon ng CIR bago maghain ng apela sa CTA.
Ano ang mga opsyon ng taxpayer kung hindi kumikilos ang Commissioner?	May dalawang opsyon: (1) maghain ng petisyon para sa review sa CTA pagkatapos ng 180 araw mula nang isumite ang mga dokumento, o (2) hintayin ang pinal na desisyon ng CIR at saka maghain ng apela sa CTA.
Maaari bang gamiting basehan ang Preliminary Collection Letter para sa apela?	Hindi, ang Preliminary Collection Letter ay hindi maaaring gamiting basehan para sa apela dahil ito ay ipinadala bago pa man magkaroon ng pinal na desisyon ang CIR sa apela ng taxpayer. Ito ay maituturing na premature.
Ano ang kahalagahan ng desisyong ito sa mga taxpayer?	Nagbibigay-linaw ito sa proseso ng pag-apela sa mga assessment ng BIR. Tinitiyak nito na hindi mapagkakaitan ng karapatan ang mga taxpayer na hintayin ang pinal na desisyon ng CIR.
Ano ang papel ng Warrant of Distraint and/or Levy sa kasong ito?	Ang Warrant of Distraint and/or Levy ay itinuring na premature dahil inisyu ito habang nakabinbin pa ang apela ng LRTA sa CIR. Dahil dito, hindi ito maaaring gamiting basehan para sa paghahain ng apela sa CTA.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: LIGHT RAIL TRANSIT AUTHORITY VS. BUREAU OF INTERNAL REVENUE, G.R. No. 231238, June 20, 2022