Pinagtibay ng Korte Suprema na ang Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) ay hindi lubos na malaya sa pagtatakda ng sahod at mga benepisyo ng mga empleyado nito. Ayon sa desisyon, dapat sumunod ang PCSO sa mga batas at regulasyon sa pagbabayad ng mga benepisyo. Dahil dito, ang mga benepisyong ibinigay na hindi naaayon sa batas, tulad ng Cost of Living Allowance (COLA), Grocery Allowance, at Staple Food Allowance, ay hindi pinahintulutan. Ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng mga bayad na ito ay mananagot din sa pagbabalik ng mga pondong hindi dapat natanggap, kasama ang mga empleyadong nakatanggap nito maliban na lamang kung sila ay nakapagpakita na ang nasabing mga halaga ay naibigay bilang kapalit ng kanilang serbisyo.

PCSO Benefits: May Limitasyon Ba ang Pagbibigay?

Ang kasong ito ay nag-ugat sa pagtutol ng Commission on Audit (COA) sa ilang benepisyong ibinigay ng PCSO Region XIII sa mga opisyal at empleyado nito noong 2008 at 2009. Kinuwestiyon ng COA ang legalidad ng Productivity Incentive Bonus (PIB), Cost of Living Allowance (COLA), Anniversary Cash Gift, Hazard Duty Pay, Christmas Bonus, Grocery Allowance, at Staple Food Allowance na umabot sa Php2,744,654.73. Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung may awtoridad ba ang PCSO Board of Directors na magtakda ng sahod at mga benepisyo ng mga empleyado nito nang walang pagsunod sa mga umiiral na batas at regulasyon.

Iginiit ng PCSO na may kapangyarihan ang kanilang Board of Directors na magtakda ng sahod ng mga empleyado batay sa Republic Act (RA) No. 1169. Dagdag pa nila, ang mga benepisyong ito ay may pag-apruba ng mga dating Presidente at naging bahagi na ng compensation package ng mga empleyado. Ang pondo umano na ginamit ay mula sa 15% operating fund at savings ng PCSO, hindi galing sa regular budget ng pamahalaan. Gayunpaman, hindi kinatigan ng Korte Suprema ang argumento ng PCSO. Ayon sa Korte, ang kapangyarihan ng PCSO Board of Directors ay hindi absolute at dapat sumunod sa mga pertinenteng batas at regulasyon.

Sinabi ng Korte na ang Cost of Living Allowance (COLA), Grocery Allowance, at Staple Food Allowance ay dapat isinama na sa standardized salary rate. Maliban na lamang kung mayroong pag-apruba mula sa Presidente o sa Department of Budget and Management (DBM), hindi maaaring ibigay ang mga ito nang hiwalay. Alinsunod sa Section 12 ng RA 6758:

Lahat ng allowances, maliban sa representation and transportation allowances, clothing and laundry allowances; subsistence allowance ng marine officers at crew na nasa government vessels at hospital personnel; hazard pay; allowances ng foreign service personnel na naka-istasyon sa ibang bansa; at iba pang karagdagang compensation na hindi tinukoy dito na maaaring itakda ng DBM, ay ituturing na kasama sa standardized salary rates na itinakda dito.

Dagdag pa rito, ang mga ibinigay na Productivity Incentive Benefit, Anniversary Bonus, at Christmas Bonus ay lumampas sa halagang pinahintulutan ng mga batas. Halimbawa, ang Administrative Order No. 161, s. 1994 ay nagpapahintulot lamang ng Productivity Incentive Bonus na hindi lalampas sa Php2,000.00, ngunit ang ibinigay ng PCSO ay Php10,000.00. Kaya naman, maliwanag na ang paglabag sa mga probisyon ng batas ay nagdudulot ng pananagutan sa mga opisyal at empleyado na sangkot sa ilegal na pagbabayad. Mahalagang tandaan na kahit ang mga benepisyong galing sa 15% built-in restriction ay hindi exempted sa pagsunod sa mga batas.

Hindi rin kinatigan ng Korte ang argumentong may vested right na ang mga empleyado sa mga benepisyong ito dahil matagal na nilang natatanggap ang mga ito. Ayon sa Korte, ang kaugalian o tradisyon, gaano man katagal, ay hindi maaaring magbigay ng vested right kung ito ay labag sa batas. Sa ganitong sitwasyon, ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng mga disbursement na ito ay mananagot sa ilalim ng Administrative Code. Ang mga tumanggap ng mga benepisyong hindi dapat natanggap ay mananagot din sa ilalim ng prinsipyo ng solutio indebiti, na nagsasaad na dapat ibalik ang natanggap nang walang basehan.

Nilinaw rin ng Korte na ang ruling na ito ay hindi sumasaklaw sa mga ahensya ng gobyerno na may fiscal autonomy. Kabilang dito ang Judiciary, Civil Service Commission, Commission on Audit, Commission on Elections, at ang Office of the Ombudsman. Sila ay may kalayaan sa paggamit ng kanilang mga pondo upang maisagawa ang kanilang mga tungkulin. Sa huli, pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng COA at ipinag-utos ang pagbabalik ng mga ilegal na naibigay na benepisyo. Itinatakda nito na ang pagsunod sa batas at regulasyon ay mahalaga sa paggamit ng pondo ng gobyerno.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung may awtoridad ba ang PCSO Board of Directors na magtakda ng sahod at mga benepisyo ng mga empleyado nang hindi sumusunod sa mga batas at regulasyon.
Ano ang solutio indebiti?	Ang solutio indebiti ay isang prinsipyo ng batas na nagsasaad na ang isang taong nakatanggap ng isang bagay na hindi dapat niyang natanggap dahil sa pagkakamali, ay may obligasyon na ibalik ito sa taong nagbigay. Ito ay batay sa prinsipyo ng unjust enrichment, kung saan hindi dapat payagan ang isang tao na makinabang sa kapinsalaan ng iba.
Sino ang mananagot sa pagbabalik ng mga disallowed benefits?	Ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng mga ilegal na disbursement ay solidarily liable sa pagbabalik ng halaga. Kasama rin ang mga tumanggap ng mga benepisyo maliban kung mapatunayan nila na ang natanggap ay karampatan bilang kabayaran sa kanilang serbisyo.
Ano ang gross negligence?	Ito ay isang pagpapabaya na karakterisado ng kawalan ng kahit na bahagyang pangangalaga, o pag-iwas sa paggawa sa isang sitwasyon kung saan may tungkuling kumilos, hindi nang hindi sinasadya kundi kusang-loob at intensyonal na may kamalayan sa mga kahihinatnan para sa ibang tao.
Anong mga benepisyo ang kinuwestiyon sa kaso?	Kabilang sa mga benepisyong kinuwestiyon ang Productivity Incentive Bonus (PIB), Cost of Living Allowance (COLA), Anniversary Cash Gift, Hazard Duty Pay, Christmas Bonus, Grocery Allowance, at Staple Food Allowance.
Saan dapat sumunod ang PCSO Board sa pagtatakda ng mga benepisyo?	Dapat sumunod ang PCSO Board sa mga pertinenteng budgetary legislation laws at rules para sa tamang paggamit ng pondo at hindi lamang basta magbigay ng dagdag na benepisyo.
Ano ang Administrative Order No. 161?	Ito ay nagtatakda ng limitasyon sa pagbibigay ng Productivity Incentive Bonus (PIB) na hindi dapat lumagpas sa Php2,000.00.
Ano ang implikasyon ng fiscal autonomy sa desisyon ng Korte?	Ang mga ahensya ng gobyerno na may fiscal autonomy, tulad ng Judiciary at Constitutional Commissions, ay hindi sakop ng mahigpit na patakaran na nangangailangan ng pag-apruba ng Presidente o DBM para sa mga benepisyo.

Sa kinalabasang ito, naipakita na ang awtoridad na iginagawad sa mga ahensya ng gobyerno ay may kaakibat na responsibilidad na sumunod sa mga batas at regulasyon. Ang hindi pagsunod dito ay maaaring magdulot ng pananagutan sa mga sangkot na opisyal at empleyado.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Philippine Charity Sweepstakes Office vs. Commission on Audit, G.R. No. 218124, October 05, 2021