Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang pagpapataw ng buwis ng Commissioner of Internal Revenue (CIR) laban sa Unioil Corporation dahil sa paglabag sa karapatan ng taxpayer sa tamang proseso. Ang CIR ay hindi nakapagpakita ng sapat na patunay na naipadala nito ang Preliminary Assessment Notice (PAN) sa Unioil bago ang Final Assessment Notice (FAN). Dahil dito, ang pagpapataw ng buwis ay naging walang bisa. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa pagpapataw ng buwis upang maprotektahan ang mga karapatan ng mga taxpayer.

Nasaan ang Abiso? Kwento ng Di-Pagkakaunawaan sa Pagitan ng BIR at Unioil

Ang kasong ito ay umiikot sa pagpapawalang-bisa ng Court of Tax Appeals (CTA) sa pagpapataw ng buwis ng CIR laban sa Unioil Corporation para sa kakulangan sa withholding tax sa kompensasyon at expanded withholding tax para sa taong 2005. Ang pangunahing isyu ay kung sumunod ba ang CIR sa mga kinakailangang proseso sa pagbibigay ng abiso sa Unioil tungkol sa pagpapataw ng buwis. Iginiit ng Unioil na hindi sila nakatanggap ng Preliminary Assessment Notice (PAN) bago ang Final Assessment Notice (FAN), na ayon sa batas, ay kinakailangan. Dahil dito, hiniling nila na ipawalang-bisa ang pagpapataw ng buwis. Kaya naman, nilinaw ng Korte Suprema ang mga alituntunin sa tamang pagpapataw ng buwis at ang pangangalaga sa mga karapatan ng mga nagbabayad ng buwis.

Ang mga kaganapan ay nagsimula nang makatanggap ang Unioil ng isang Formal Letter of Demand at Final Assessment Notice (FAN) mula sa CIR, na nagpapahayag na sila ay may pananagutan sa kakulangan sa pagbabayad ng buwis. Dito nagsimula ang pagtatalo, kung saan iginiit ng Unioil na ang FAN ay walang bisa dahil hindi sila nakatanggap ng Preliminary Assessment Notice (PAN) bago ito. Ayon sa kanila, ang PAN ay mahalaga dahil nagbibigay ito sa kanila ng pagkakataong malaman ang mga natuklasan ng Bureau of Internal Revenue (BIR) at upang maghain ng protesta bago pa man maging pinal ang pagpapataw ng buwis. Binigyang-diin ng Unioil na ang hindi pagtanggap ng PAN ay paglabag sa kanilang karapatan sa tamang proseso.

Seksiyon 228 ng National Internal Revenue Code ay malinaw na nagtatadhana para sa karapatan ng nagbabayad ng buwis sa nararapat na proseso sa pagpapalabas ng pagtatasa. Inaatasan na ang isang nagbabayad ng buwis ay dapat na ipaalam sa pamamagitan ng sulat ng batas at ang mga katotohanan kung saan nakabatay ang pagtatasa laban sa kanya, kung hindi man ay magiging invalid ang pagtatasa.

Dahil sa hindi pagkakasundo, dinala ng Unioil ang usapin sa Court of Tax Appeals (CTA). Matapos ang masusing pagsusuri ng CTA Third Division, napagdesisyunan na pumabor sa Unioil. Ayon sa CTA, nabigo ang CIR na patunayan na talagang nakatanggap ang Unioil ng PAN. Dahil dito, ang kakulangan sa tamang abiso ay itinuring na paglabag sa karapatan ng Unioil sa tamang proseso. Ang pagkabigong ito na sumunod sa mga kinakailangan sa abiso ay nagresulta sa pagpapawalang-bisa ng pagpapataw ng buwis.

Hindi sumang-ayon ang CIR sa desisyon ng CTA Third Division kaya umapela sila sa CTA En Banc. Gayunpaman, kinatigan ng CTA En Banc ang desisyon ng Third Division. Iginiit ng CTA En Banc na ang pagpapalabas ng PAN ay mahalagang bahagi ng tamang proseso. Ang PAN, ayon sa kanila, ay nagbibigay ng pagkakataon sa nagbabayad ng buwis na tumugon at maghain ng protesta bago pa man maging pinal ang pagpapataw ng buwis. Dahil nabigo ang CIR na patunayan na nakatanggap ang Unioil ng PAN, kinatigan ng CTA En Banc ang pagpapawalang-bisa sa pagpapataw ng buwis.

Sa pagpapatuloy ng usapin sa Korte Suprema, muling iginiit ng CIR na sumunod sila sa mga kinakailangang proseso sa pagpapataw ng buwis. Ang pagkakataong ito ay ginamit ng CIR upang magpakita ng bagong ebidensya na nagpapatunay na nakatanggap ang Unioil ng PAN. Gayunpaman, tinanggihan ng Korte Suprema ang bagong ebidensyang ito. Ayon sa Korte Suprema, hindi maaaring isaalang-alang ang mga ebidensya na hindi naipakita sa mas mababang korte maliban na lamang kung mayroong sapat na dahilan upang gawin ito. Dahil dito, ang pangunahing desisyon ng Korte Suprema ay nakabatay sa usapin ng kakulangan sa abiso.

Bukod pa rito, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagpapataw ng buwis ay dapat na gawin sa loob ng tatlong taon mula sa huling araw na itinakda ng batas para sa paghahain ng tax return. Maliban na lamang kung mayroong kaso ng panloloko o pagkabigong maghain ng return. Sa kasong ito, nakita ng Korte Suprema na ang CIR ay hindi nakapagpakita ng sapat na ebidensya upang patunayan na naghain ang Unioil ng isang mali o mapanlinlang na return. Samakatuwid, ang tatlong taong palugit ay dapat sundin. Dahil sa mga kadahilanang ito, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng CTA at ipinawalang-bisa ang pagpapataw ng buwis ng CIR laban sa Unioil.

Para sa mga katanungan ukol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: CIR vs Unioil Corporation, G.R No. 204405, August 04, 2021