Ipinasiya ng Korte Suprema na dapat sundin ng Commission on Audit (COA) ang mga huling desisyon ng mga korte, partikular na ang Court of Appeals. Sa kasong ito, inutusan ng Court of Appeals ang National Power Corporation (NPC) na magbayad sa Cathay Pacific Steel Corporation (CAPASCO) ng P24,637,094.65 bilang SPEED (Special Program to Enhance Electricity Demand) discount. Sa kabila ng huling desisyon na ito, tinanggihan ng COA ang money claim ng CAPASCO. Iginiit ng Korte Suprema na ang COA ay walang kapangyarihang baligtarin ang desisyon ng Court of Appeals. Mahalaga ito dahil tinitiyak nitong iginagalang at sinusunod ng lahat ng ahensya ng gobyerno ang mga desisyon ng korte. Hindi maaaring basta-basta balewalain ng COA ang mga utos ng korte dahil lamang sa sarili nilang interpretasyon ng batas.

Kapag Nakapagpasya na ang Hukuman: Dapat pa bang Magpasya ang COA?

Ang kaso ay nagsimula nang mag-utos si Pangulong Gloria Macapagal Arroyo sa mga power producer at distributor na magbigay ng insentibo sa presyo ng kuryente sa malalaking consumer upang magamit ang sobrang kuryente, pasiglahin ang ekonomiya, at lumikha ng mga trabaho. Ang Energy Regulatory Commission (ERC) ang naatasang manguna sa programang ito, kaya naman ipinatupad nila ang SPEED. Layunin ng SPEED na bigyan ng diskuwento ang mga qualified industrial customers sa kanilang incremental consumption ng kuryente. Sa kasamaang palad, hindi agad naipatupad ng NPC ang SPEED, kaya nagkaroon ng problema sa pagbibigay ng diskuwento sa CAPASCO.

Dahil sa pagkaantala, naghain ng reklamo ang CAPASCO sa ERC upang ipatupad ang kanilang karapatan sa SPEED discount. Pagkatapos ng ilang pagdinig, nagdesisyon ang ERC na dapat ibigay ng NPC ang diskuwento sa CAPASCO. Hindi sumang-ayon ang NPC at umakyat sa Court of Appeals. Pinagtibay ng Court of Appeals ang desisyon ng ERC, ngunit hindi pa rin nagbayad ang NPC. Kahit naglabas na ng writ of execution ang ERC, hindi pa rin sumunod ang NPC, kaya naghain ng money claim ang CAPASCO sa COA.

Ang pangunahing argumento ng COA ay hindi raw nakasaad sa desisyon ng Court of Appeals ang eksaktong halaga na dapat bayaran sa CAPASCO. Dagdag pa nila, hindi raw malinaw kung paano nakuha ng ERC ang halagang P24,637,094.65. Ngunit, iginiit ng Korte Suprema na mali ang COA. Ayon sa Korte, ang halagang P24,637,094.65 ay malinaw na nakasaad sa Order ng ERC na may petsang May 18, 2009 at sa Writ of Execution na may petsang July 18, 2011. Sa madaling salita, walang basehan ang COA na tumanggi sa money claim ng CAPASCO.

Ang kapangyarihan ng COA ay limitado lamang sa mga liquidated claims o iyong mga madaling matukoy mula sa mga dokumento. Sa kasong ito, madaling matukoy ang halaga ng claim mula sa mga records ng ERC. Nilabag ng COA ang prinsipyo ng finality of judgment nang tanggihan nito ang claim ng CAPASCO. Kapag ang isang desisyon ay naging pinal at hindi na maaaring baguhin, dapat itong ipatupad. Wala nang ibang dapat gawin kundi ang bigyang-bisa ang pagpapatupad nito.

Sa desisyon na Taisei v. COA, sinabi ng Korte Suprema na walang probisyon sa konstitusyon o batas na nagbibigay sa COA ng kapangyarihang baguhin o baligtarin ang desisyon ng korte. Kapag ang isang korte o tribunal ay may jurisdiction sa isang money claim laban sa gobyerno, may kapangyarihan itong magpasya at ipatupad ang desisyon, at hindi maaaring makialam ang ibang ahensya, kasama na ang COA. Kaya, nagkamali ang COA nang tanggihan nito ang money claim ng CAPASCO, dahil ang desisyon ng Court of Appeals ay pinal na at dapat ipatupad.

Samakatuwid, ang pagtanggi ng COA sa money claim ng CAPASCO ay isang grave abuse of discretion. Binigyang-diin ng Korte Suprema na dapat sundin ng COA ang pinal at naipapatupad na desisyon ng Court of Appeals. Ang kapangyarihan ng COA na mag-audit at mag-settle ng mga claims ay hindi nangangahulugang maaari nitong balewalain ang mga desisyon ng hukuman.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung nagpakita ba ng grave abuse of discretion ang COA nang tanggihan nito ang money claim ng CAPASCO sa kabila ng huling desisyon ng Court of Appeals.
Ano ang SPEED?	Ang SPEED ay isang programa na nagbibigay ng diskuwento sa kuryente sa mga qualified industrial customers upang mahikayat ang paggamit ng sobrang kuryente.
Magkano ang halaga ng claim ng CAPASCO?	Ang halaga ng claim ng CAPASCO ay P24,637,094.65, na katumbas ng kanilang SPEED discount.
Sino ang dapat magbayad sa CAPASCO?	Ayon sa Court of Appeals, ang National Power Corporation (NPC) ang dapat magbayad sa CAPASCO.
Bakit tinanggihan ng COA ang claim ng CAPASCO?	Iginiit ng COA na hindi nakasaad sa desisyon ng Court of Appeals ang eksaktong halaga ng claim at hindi malinaw kung paano ito nakuha ng ERC.
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema?	Ipinasiya ng Korte Suprema na nagpakita ng grave abuse of discretion ang COA at dapat nitong aprubahan ang money claim ng CAPASCO.
Ano ang ibig sabihin ng “finality of judgment?”	Ang “finality of judgment” ay nangangahulugang ang isang desisyon ng korte ay hindi na maaaring baguhin at dapat ipatupad.
May kapangyarihan ba ang COA na baligtarin ang desisyon ng korte?	Wala. Walang kapangyarihan ang COA na baligtarin ang desisyon ng korte, lalo na kung ito ay pinal na.

Sa pangkalahatan, ang kasong ito ay nagpapakita na dapat sundin ng lahat ng ahensya ng gobyerno, kasama na ang COA, ang mga pinal na desisyon ng mga korte. Hindi maaaring balewalain ng COA ang mga utos ng korte dahil lamang sa sarili nilang interpretasyon ng batas. Sa ganitong paraan, masisiguro nating may paggalang sa separation of powers at rule of law sa ating bansa.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na patnubay na naaangkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: CATHAY PACIFIC STEEL CORPORATION VS. COMMISSION ON AUDIT, G.R. No. 252035, May 04, 2021