Sa isang desisyon na may kinalaman sa mga pagbabayad ng benepisyo sa mga Government-Owned and Controlled Corporations (GOCCs), ipinasiya ng Korte Suprema na ang mga empleyado na nakatanggap ng mga Annual Gift Checks (AGCs) nang walang sapat na legal na batayan ay dapat isauli ang mga halagang natanggap. Ito ay kahit na natanggap nila ang mga ito sa mabuting pananampalataya. Dagdag pa, ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay sa mga pagbabayad na ito ay personal na mananagot para sa pagbabalik ng mga pondong hindi pinahintulutan. Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga legal na pamamaraan at ang pangangailangan para sa tiyak na pag-apruba ng lupon sa pagbibigay ng mga benepisyo sa loob ng mga GOCC.

Ang Regalo ng Kalituhan: Sino ang Mananagot sa mga Gawad na Walang Pahintulot?

Ang kaso ay nagsimula sa Bases Conversion and Development Authority (BCDA) Management and Holdings, Inc. (BMHI), isang subsidiary ng BCDA, na nagbigay ng Annual Gift Checks (AGCs) sa mga empleyado at miyembro ng Lupon nito batay sa resolusyon ng Lupon ng BCDA. Sinuri ng Commission on Audit (COA) ang mga pagbabayad na ito at nag-isyu ng mga Notice of Disallowance (NDs) dahil sa kawalan ng legal na batayan at pag-apruba ng Lupon ng BMHI para sa mga pagbabayad. Iginiit ng COA na ang resolusyon ng Lupon ng BCDA ay hindi sapat upang pahintulutan ang mga pagbabayad ng BMHI AGC. Kinuwestiyon ng kaso kung ang COA ay nagmalabis ba sa kapangyarihan nito sa pamamagitan ng pagsuporta sa pagbabawal at paghahawak sa mga nagpetisyon/nagbayad, Lupon ng BMHI, at iba pang mga nag-aapruba/nagpapatunay na opisyal na mananagot doon?

Sa pagtimbang sa mga katwiran, idiniin ng Korte Suprema na ang pagbabawal sa pagbabayad ng mga AGCs ay wasto dahil sa kawalan ng legal na batayan at kinakailangang pag-apruba ng lupon. Ipinunto ng korte na ang mga transaksyong pinansyal ng pamahalaan ay dapat na nakabatay sa isang partikular na batas at dapat na may pag-apruba ng mga nararapat na opisyal. Sa kasong ito, ang pagbabayad ng mga AGCs ay hindi nakabatay sa anumang partikular na batas na nagpapahintulot sa pagbibigay nito. Sa halip, ang BMHI ay umasa sa resolusyon ng Lupon ng BCDA, ang kumpanya ng magulang nito, na hindi sapat upang pahintulutan ang mga pagbabayad.

Ang korte ay nagpatuloy upang ipaliwanag na ang isang corporate act ay may bisa lamang kung ito ay may pag-apruba ng lupon nito, na kadalasang pinatutunayan ng isang resolusyon na ipinasa ng lupon na kumikilos bilang isang katawan. Idinagdag pa nito na ang pormal na pag-apruba ng mga kapangyarihan ng korporasyon ay dapat na unawain na partikular sa sariling lupon ng isang korporasyon. Ang pagiging wasto ng isang corporate act ay hindi maaaring iasa sa isang resolusyon na ipinasa ng lupon ng ibang entity, kahit na ang kumpanya ng magulang nito, dahil ang awtoridad na aprubahan ang mga transaksyon ng korporasyon ay personal sa sariling lupon ng isang korporasyon.

Ang mga Payees ay mananagot na ibalik ang hindi pinahintulutang halaga, anuman ang mabuting pananampalataya at pasibong pagtanggap nito. Ang pagbabayad ng mga AGCs, na hinatulan na labag sa batas, ay itinuturing na binayaran nang may pagkakamali o sa pamamagitan ng pagkakamali. Kaya, ang pananagutan ng mga nagpetisyon/nagbayad na ito ay “isang obligasyong sibil kung saan naaangkop ang mga pangunahing prinsipyo ng batas sibil, tulad ng hindi makatarungang pagpapayaman at ‘solutio indebiti.’”

Idinagdag ng korte na ang pananagutan ng isang tao para sa mga labag sa batas na gastos ay nakasalalay sa lawak ng kanyang pakikilahok sa hindi pinahintulutang transaksyon. Binigyang-diin nito na ang mga nag-aapruba, bilang mga opisyal ng publiko, ay ipinapalagay na kumilos sa regular na pagganap ng kanilang mga tungkulin at sa mabuting pananampalataya. Dahil dito, hindi sila dapat managot para sa hindi pinahintulutang halaga maliban kung mapatunayan na nagkasala sila ng masamang pananampalataya o malisya. Sa kasong ito, ang korte ay nakahanap ng masamang pananampalataya sa bahagi ng mga nag-aapruba at nagpapatunay na opisyal ng BMHI dahil nagpatotoo sila na ang mga pagbabayad ng AGCs ay kinakailangan/wasto/nararapat at suportado ng kumpletong dokumentasyon sa kabila ng malinaw na kawalan ng isang resolusyon ng lupon ng BMHI na nagpapahintulot sa gastos.

Ang kaso ay nagpapatibay sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga legal na pamamaraan sa pagbibigay ng mga benepisyo sa loob ng mga GOCC. Ito ay naglilinaw na ang resolusyon ng lupon ng kumpanya ng magulang ay hindi sapat upang pahintulutan ang mga pagbabayad sa pamamagitan ng isang subsidiary, at ang mga opisyal na nag-aapruba at nagpapatunay ng mga pagbabayad nang walang sapat na legal na batayan ay maaaring managot sa personal para sa mga hindi pinahintulutang halaga. Higit pa rito, itinatakda ng desisyon na ang mga tumanggap ng mga pondong binayaran nang mali ay kinakailangang ibalik ang halaga, kahit na kumilos sila sa mabuting pananampalataya, dahil sa mga prinsipyo ng hindi makatarungang pagpayaman at solutio indebiti. Dahil sa mga pagkakatuklas ng Court na hindi napapanahon ang pag-apela ng mga petisyoner, ang Directors’ ay nagiging pangwakas at hindi maaaring baguhin.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung ang Commission on Audit (COA) ay nagmalabis ba sa kapangyarihan nito sa pamamagitan ng pagsuporta sa pagbabawal ng mga Annual Gift Checks (AGCs) na binayaran ng Bases Conversion and Development Authority (BCDA) Management and Holdings, Inc. (BMHI) sa mga empleyado nito at pagpapanagot sa mga tumanggap, nag-aapruba, at nagpapatunay na opisyal doon.
Bakit ipinagbawal ng COA ang mga AGCs?	Ipinagbawal ng COA ang mga AGCs dahil walang legal na batayan at pag-apruba ng Lupon ng BMHI para sa mga pagbabayad. Ang resolusyon ng Lupon ng BCDA, ang kumpanya ng magulang ng BMHI, ay hindi itinuring na sapat upang pahintulutan ang mga pagbabayad.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa pagbabawal?	Ipinasiya ng Korte Suprema na ang pagbabawal ng COA ay wasto dahil ang pagbabayad ng mga AGCs ay hindi nakabatay sa anumang partikular na batas na nagpapahintulot sa pagbibigay nito, at walang pag-apruba ng Lupon ng BMHI.
Sino ang gaganapang pananagutan para sa ibalik ang mga hindi pinahintulutang halaga?	Ang mga tumanggap ng AGCs, ang nag-aapruba na opisyal (Isaac S. Puno III), at ang nagpapatunay na mga opisyal (Rowena B. Tanagon at Glorificacion M. Nocos) ay gaganapang pananagutan para sa ibalik ang mga hindi pinahintulutang halaga.
Mananagot ba ang mga tumanggap ng mga AGCs kahit na natanggap nila ang mga ito sa mabuting pananampalataya?	Oo, ang mga tumanggap ng mga AGCs ay mananagot na ibalik ang mga hindi pinahintulutang halaga, kahit na natanggap nila ang mga ito sa mabuting pananampalataya, batay sa mga prinsipyo ng hindi makatarungang pagpapayaman at solutio indebiti.
Ano ang masamang pananampalataya sa kasong ito?	Sa kasong ito, nagawa nina Puno, Tanagon, at Nocos ang hindi pinahintulutang paggasta. Hindi rin nila kinunsulta nang maayos ang accounting at pag-audit para matiyak na walang paglabag sa batas.
Mayroon bang paraan upang maalis si Tanagon sa pananagutan para sa isyu?	Ito ay ganap na naiiba. Sa halip na protektahan ang salaping publiko, malinaw niyang pinili na pangunahan ang isang landas na makakasakit sa estado na nagtrabaho siya. Kaya naman, hindi siya nagpapakita ng kaunting pananalig.
Ano ang paitaas na epekto ng Korte Suprema sa ganitong uri ng paggawi?	Ang panuntunan ng Korte Suprema ay nagbibigay-diin sa kailangan ng malinaw na nagpapahintulot na awtoridad at tiyak na pag-apruba sa mga GOCC na ang hindi pagbibigay-pansin ay hahantong sa katotohanang pinapanagot nila ang mga opisyal para sa di-wastong nabayarang halaga sa kawalan ng mabuting pananampalataya.

Ang pasyang ito ay nagtatampok sa kahalagahan ng tamang pangangasiwa at pagsunod sa mga tuntunin at regulasyon sa mga transaksyong pampinansyal, lalo na sa mga GOCCs, upang maiwasan ang maling paggamit ng mga pondo ng publiko. Sa pagtukoy sa mga responsable sa wastong paggastos sa ilalim ng legal na pananalita, napapanatili nito ang pagiging responsablidad at katapatan sa serbisyo publiko.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Advincula v. COA, G.R. No. 209712, February 16, 2021