Sa desisyong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na walang kapangyarihan ang Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) na magbigay ng mga benepisyo at allowance sa mga empleyado nito na labag sa umiiral na batas. Pinanindigan ng Korte na ang mga benepisyo na hindi awtorisado ng Department of Budget and Management (DBM) ay dapat ibalik ng mga opisyal at empleyado na tumanggap nito. Nilinaw din na ang pagpapatupad ng Collective Negotiation Agreement (CNA) ay hindi sapat na batayan upang magbigay ng mga benepisyo na labag sa batas. Kaya, ang sinumang tumanggap ng mga benepisyo nang walang legal na basehan ay dapat itong isauli. Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga regulasyon sa paggastos ng pondo ng gobyerno.

Paglabag sa Tuntunin: Maaari Bang Ipawalang-bisa ang mga Benepisyo Kahit May Pagkakasundo?

Ang Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO), kasama ang mga opisyal at empleyado nito, ay humiling sa Korte Suprema na baligtarin ang desisyon ng Commission on Audit (COA) na nagpawalang-bisa sa mga allowance at benepisyo na natanggap nila mula 2009 hanggang 2011. Iginiit ng PCSO na may awtoridad ang kanilang Lupon na magtakda ng sahod at benepisyo, na ang mga pinagkunan nito ay mula sa 15% na nakalaan sa kanilang charter, at mayroon pa silang pag-apruba mula sa Office of the President (OP). Ayon naman sa COA, ang Lupon ng PCSO ay walang kapangyarihang magtakda ng sahod at benepisyo nang walang pahintulot ng DBM, at ang mga pinagkunan ng pondo ay hindi dapat magmula sa savings. Kaya, ang legal na tanong dito ay: Tama ba ang COA sa pagpapawalang-bisa sa mga benepisyong ito?

Sinabi ng Korte Suprema na walang legal na basehan ang pagbibigay ng mga benepisyo. Ayon sa Republic Act No. 1169 o ang Charter ng PCSO, hindi nito binibigyan ang Lupon ng PCSO ng awtoridad na magtakda ng sahod at allowance ng kanilang mga empleyado nang hindi sumusunod sa mga batas at regulasyon. Ang kapangyarihan ng Lupon na magtakda ng sahod at magbigay ng allowance ay dapat pa ring sumailalim sa pagrepaso ng DBM. Dagdag pa rito, ang mga allowance at benepisyo na ipinagkaloob ay itinuturing na kasama na sa standardized salary at ipinagbabawal ng Republic Act No. 6758.

Section 12. Consolidation of Allowance and Compensation. All allowances, except for representation and transportation allowances[;] clothing and laundry allowances[;] subsistence allowance of marine officers and crew on board government vessels and hospital personnel stationed abroad[;] and such other additional compensation not otherwise specified herein as may be determined by the DBM, shall be deemed included in the standardized salary rates herein prescribed.

Batay dito, maliban sa mga partikular na allowance na pinapayagan, ang lahat ng iba pang allowance ay dapat ituring na kasama na sa standardized salary. Sa kasong ito, ang mga allowance at benepisyo na natanggap ng mga empleyado ng PCSO ay hindi kabilang sa mga pinapayagan. Ang argumentong ang pagtanggal ng benepisyo ay pagbaba sa tinatanggap ay hindi rin katanggap-tanggap. Walang dapat ikababang benepisyo dahil ang mga allowance na ibinigay ng PCSO sa mga opisyal at empleyado nito ay hindi naaayon sa mga umiiral na batas at ang pagbabayad nito ay dahil sa isang pagkakamali sa pagpapakahulugan o paglalapat ng batas.

Bukod pa rito, nabigo ang PCSO na patunayan na ang mga opisyal at empleyado nito ay nakatanggap na ng mga benepisyo na ito bago pa ang Hulyo 1, 1989. Higit sa lahat, ang pondong ginamit ay hindi mula sa savings. Sa ilalim ng Charter ng PCSO, ang 15% na nakalaan ay para lamang sa gastusin sa operasyon at capital expenditures. Ang lahat ng balanse ng anumang pondo sa PCSO ay dapat ibalik sa Charity Fund. Hindi ito dapat ituring na savings na maaaring ilaan muli ng Lupon at ibigay bilang benepisyo sa mga opisyal at empleyado nito.

Sinabi pa ng Korte na ang pag-apruba ng Office of the President (OP) ay hindi tumutukoy sa mga allowance at benepisyo na pinag-uusapan sa kaso. Kahit na ipagpalagay na pinapayagan ng OP ang pagpapatuloy ng mga benepisyo at insentibo, dapat pa ring panindigan ang disallowance dahil hindi nito sinusunod ang Budget Circular No. 2006-1. Dahil dito, ang mga opisyal at empleyado ng PCSO na nagpatupad at tumanggap ng mga pondong ito ay dapat managot dito.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung may karapatan ang COA na ipawalang-bisa ang mga allowance at benepisyo na natanggap ng mga empleyado ng PCSO na labag sa batas. Kasama rin dito ang pagtukoy kung sino ang dapat managot sa pagbabalik ng mga pondong ito.
Ano ang batayan ng COA sa pagpapawalang-bisa ng mga benepisyo?	Ayon sa COA, ang PCSO ay walang awtoridad na magbigay ng mga allowance at benepisyo nang walang pahintulot ng DBM. Dagdag pa rito, ang mga benepisyong ito ay itinuturing na kasama na sa standardized salary ng mga empleyado.
Sino ang mga itinuring na liable sa pagbabalik ng mga pondong na-disallow?	Kabilang sa mga liable ang mga certifying at approving officers ng PCSO na nagpatupad at nag-apruba ng pagbibigay ng mga allowance at benepisyo. Responsibilidad din ng mga empleyado na tumanggap ng mga pondong ito na ibalik ang kanilang natanggap.
Anong batas ang binanggit sa kaso upang suportahan ang desisyon ng COA?	Binanggit ang Republic Act No. 6758 (Salary Standardization Law) at Republic Act No. 1169 (PCSO Charter) upang suportahan ang desisyon ng COA. Nilinaw ng mga batas na ito ang limitasyon ng kapangyarihan ng PCSO sa pagtatakda ng sahod at benepisyo.
Maaari bang magdahilan ang mga empleyado na sila ay in good faith kaya hindi na nila dapat ibalik ang pera?	Hindi. Ayon sa Korte, ang pagiging in good faith ay hindi sapat na dahilan upang hindi na ibalik ang mga pondong natanggap nang walang legal na basehan. Responsibilidad ng bawat isa na itama ang pagkakamali.
Ano ang papel ng Collective Negotiation Agreement (CNA) sa kasong ito?	Ayon sa Korte, ang CNA ay hindi sapat na batayan upang magbigay ng mga benepisyo na labag sa batas. Kailangan pa rin ang pagsunod sa mga umiiral na batas at regulasyon sa paggastos ng pondo ng gobyerno.
Kung may pag-apruba mula sa Office of the President (OP), sapat na ba ito para maging legal ang pagbibigay ng benepisyo?	Hindi rin sapat. Ayon sa Korte, ang pag-apruba mula sa OP ay dapat na malinaw at tiyak kung anong mga benepisyo ang pinapayagan. Bukod pa dito, dapat itong sumunod sa mga umiiral na batas at regulasyon, tulad ng Budget Circular No. 2006-1.
Anong aral ang makukuha sa desisyong ito?	Ang kasong ito ay nagtuturo ng kahalagahan ng pagsunod sa mga batas at regulasyon sa paggastos ng pondo ng gobyerno. Dapat tiyakin ng mga opisyal at empleyado na ang bawat paggastos ay may legal na basehan at naaayon sa mga umiiral na alituntunin.

Ang desisyong ito ay nagpapakita na ang lahat, maging ang mga ahensya ng gobyerno, ay dapat sumunod sa batas. Ang pagsunod sa legalidad at pananagutan ay mahalaga upang mapanatili ang integridad ng serbisyo publiko. Ang pagbabalik ng mga pondong hindi nararapat na natanggap ay isang mahalagang hakbang tungo sa pagtataguyod ng transparency at accountability sa gobyerno.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Philippine Charity Sweepstakes Office vs Commission on Audit, G.R. No. 243607, December 09, 2020