Ang kasong ito ay tumatalakay sa pananagutan ng isang hukom na nagretiro na, kaugnay ng mga kasong hindi niya naresolba sa loob ng takdang panahon. Pinagtibay ng Korte Suprema ang pananagutan ng nasabing hukom sa gross inefficiency at gross ignorance of the law, kahit pa siya ay nagretiro na. Ang desisyong ito ay nagpapakita na ang pagretiro ay hindi hadlang sa pagpataw ng parusa sa mga hukom na nagpabaya sa kanilang tungkulin, lalo na kung ito ay nakaapekto sa karapatan ng mga litigante sa mabilis na paglilitis.

Hindi Pagganap sa Tungkulin: Kwento ng Pagpapabaya at Pananagutan ng Hukom

Sa isang resolusyon, sinuri ng Korte Suprema ang pagpapabaya sa tungkulin ni Hukom Mario O. Trinidad ng Regional Trial Court, Branch 64, Guihulngan City, Negros Oriental. Ito ay matapos ang isinagawang judicial audit na naglantad ng mga kaso na hindi naresolba sa takdang panahon, mga nakabinbing insidente na hindi nalutas, at mga pagkilos ng hukuman na maaaring lumalabag sa mga umiiral na batas, alituntunin, at mga sirkular ng Korte Suprema. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung maaaring managot ang isang hukom, kahit pa nagretiro na, sa mga pagkukulang niya sa pagresolba ng mga kaso at insidente sa kanyang hukuman.

Napag-alaman sa judicial audit na mayroong limang (5) kasong sibil na isinumite na para sa desisyon, kung saan ang dalawa (2) ay lampas na sa takdang panahon. Mayroon ding apatnapu’t siyam (49) na kaso na may nakabinbing insidente na hindi pa rin nareresolba, kung saan karamihan ay lampas na sa takdang panahon ng halos isang taon. Bukod pa rito, mayroong walumpu’t apat (84) na kaso na may mga nakabinbing insidente na hindi pa rin nareresolba. Sa mga ito, ang ilan ay halos pitong (7) taon nang nakabinbin. Umabot din sa apatnapu’t isa (41) ang bilang ng mga kasong itinuturing na dormant, dahil walang nangyaring aksyon o pagtatakda mula sa hukuman. Tinatayang mayroong tatlumpu’t siyam (39) na kasong kriminal na maaaring i-archive na. Marami rin sa mga pagpapasya ng hukom ay natuklasan na labag sa umiiral na batas, mga panuntunan ng hukuman, at mga sirkular at iba pang pagpapalabas ng Korte Suprema. Ang mga natuklasang ito ay malinaw na nagpapakita ng kapabayaan sa tungkulin.

Ayon sa Korte Suprema, nakasaad sa Konstitusyon na dapat desisyunan o resolbahin ng mga mababang korte ang mga kaso o usapin sa loob ng tatlong buwan mula sa petsa ng pagkakapasa. Batay din sa Section 5, Canon 6 ng New Code of Judicial Conduct, dapat gampanan ng mga hukom ang lahat ng tungkuling panghukuman, kasama ang pagpapahayag ng mga nakareserbang desisyon nang mahusay, patas, at may makatuwirang pagka-apurado. Nabanggit pa ng Korte ang Seksyon 15, Artikulo VIII ng Konstitusyon:

“All cases or matters filed after the effectivity of this Constitution must be decided or resolved within twenty-four months from date of submission for the Supreme Court, and, unless reduced by the Supreme Court, twelve months for all lower collegiate courts, and three months for all other lower courts.”

Iginiit ng Korte Suprema na ang pagkabalam sa pagresolba ng mga kaso ay nagpapahina sa tiwala ng publiko sa sistema ng hukuman. Binigyang-diin na ang tungkulin ng mga hukom ay pangasiwaan ang hustisya nang walang labis na pagkaantala, at ang pagpapabaya sa tungkuling ito ay may kaakibat na pananagutan. Bagama’t kinikilala ng Korte ang mabigat na caseload ng mga trial court, hindi ito sapat na dahilan upang bigyang-katwiran ang pagkaantala sa pagdesisyon sa mga kaso.

Sa kabila ng pagretiro ni Hukom Trinidad, hindi ito naging hadlang upang siya ay managutin sa kanyang mga pagkakamali. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagbitiw sa tungkulin ay hindi dahilan upang ibasura ang kasong administratibo na isinampa laban sa kanya noong siya ay nasa serbisyo pa. Pinagtibay ng Korte Suprema ang naging rekomendasyon ng OCA na si Hukom Mario O. Trinidad ay nagkasala sa gross inefficiency at gross ignorance of the law. Ipinag-utos ng Korte na ang kanyang mga benepisyo sa pagreretiro, maliban sa naipong leave credits, ay ipapataw bilang multa. Pinagbawalan din siya sa muling pagtatrabaho sa anumang sangay o instrumentality ng gobyerno.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung maaaring managot ang isang nagretirong hukom sa mga kasalanang nagawa niya noong siya ay nasa tungkulin pa, partikular ang pagpapabaya sa pagresolba ng mga kaso sa takdang panahon at gross ignorance of the law.
Ano ang gross inefficiency?	Ang gross inefficiency ay tumutukoy sa kapabayaan sa pagtupad ng tungkulin, tulad ng hindi pagresolba ng mga kaso at insidente sa loob ng itinakdang panahon ng batas.
Ano ang ibig sabihin ng gross ignorance of the law?	Ang gross ignorance of the law ay tumutukoy sa kawalan ng sapat na kaalaman sa mga batas at alituntunin na dapat sanang alam ng isang hukom, na nagreresulta sa maling pagpapasya.
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpataw ng parusa?	Batayan ng Korte Suprema ang natuklasan sa judicial audit, ang mga kaso na hindi naresolba, at ang paglabag sa mga umiiral na batas at alituntunin.
Maaari pa bang magtrabaho sa gobyerno si Hukom Trinidad matapos ang desisyon na ito?	Hindi na. Ipinagbawal ng Korte Suprema ang muling pagtatrabaho ni Hukom Trinidad sa anumang sangay o instrumentality ng gobyerno, kasama na ang mga government-owned or controlled corporations.
Ano ang epekto ng desisyong ito sa ibang mga hukom?	Nagsisilbing paalala ito sa lahat ng mga hukom na dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may kasipagan at kaalaman sa batas, at ang pagretiro ay hindi hadlang sa pananagutan sa mga nagawang pagkakamali.
Ano ang res ipsa loquitor?	Res ipsa loquitor has been defined as the “the thing speaks for itself” and “the fact speaks for itself”.
May basehan bang ipagpaliban ang desisyon kung may pagtutol sa plea bargaining?	Hindi, may mandato ang hukom para gamitin ang kanyang desisyon kung mayroong pagtutol sa plea bargaining.

Sa huli, ang desisyong ito ay nagpapatunay na walang sinuman, kahit pa ang mga nasa posisyon ng awtoridad sa loob ng sistema ng hukuman, ang exempted sa pananagutan kapag napatunayang nagkasala ng kapabayaan sa tungkulin at paglabag sa batas. Ang kasong ito ay magsisilbing babala at paalala sa lahat na ang integridad, kahusayan, at katapatan ay dapat manaig sa lahat ng pagkakataon.

Para sa mga katanungan patungkol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinibigay lamang para sa layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na akma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: RE: JUDICIAL AUDIT CONDUCTED ON BRANCH 64, REGIONAL TRIAL COURT, GUIHULNGAN CITY, NEGROS ORIENTAL, PRESIDED BY HON. MARIO O. TRINIDAD., 66586, September 01, 2020