Nilinaw ng Korte Suprema ang saklaw ng good faith sa pagbabalik ng mga benepisyo at allowance na natanggap mula sa gobyerno. Sa kasong ito, pinagtibay na ang mga opisyal at empleyado ng Nayong Pilipino Foundation, Inc. (NPFI) ay hindi na kailangang magbalik ng Anniversary Bonus na kanilang natanggap noong 2004 dahil sa kanilang good faith. Gayunpaman, ang mga opisyal na nag-apruba at nagpahintulot sa pagpapalabas ng Extra Cash Gift at honorarium ay mananagot na ibalik ang mga ito dahil sa paglabag sa mga umiiral na batas at regulasyon. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga regulasyon ng gobyerno sa paggamit ng pondo ng publiko, habang kinikilala rin ang proteksyon ng good faith para sa mga tumanggap ng benepisyo na walang malinaw na paglabag sa batas.
35th Anniversary Celebration o Audit Scrutiny? Ang Kuwento ng Nayong Pilipino
Ang kaso ng Nayong Pilipino Foundation, Inc. laban sa Commission on Audit (COA) ay umiikot sa usapin ng pagpapahintulot ng Anniversary Bonus, Extra Cash Gift, at honorarium sa mga empleyado nito. Nagmula ang usapin nang magbigay ang NPFI ng Anniversary Bonus at Extra Cash Gift noong 2004 bilang paggunita sa kanilang ika-35 anibersaryo. Kasunod nito, nagbigay rin sila ng honorarium sa mga miyembro ng Bids and Awards Committee (BAC) at Technical Working Group (TWG). Kinuwestiyon ng COA ang mga pagpapahintulot na ito, na nagresulta sa Notice of Disallowance. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung mayroon bang grave abuse of discretion ang COA nang hindi nito pahintulutan ang pagbabayad ng Anniversary Bonus at Extra Cash Gift sa mga opisyal at empleyado ng NPFI, at ang pagbabayad ng honorarium sa mga miyembro ng BAC at TWG.
Pinagtibay ng Korte Suprema na ang COA ay may mandato na pangalagaan ang pondo ng publiko at pigilan ang mga hindi regular, hindi kinakailangan, labis, maluho, o hindi makatwirang paggastos ng pondo ng gobyerno. Kaya naman, iginagalang ng korte ang mga desisyon ng COA, maliban kung mayroong grave abuse of discretion. Kaugnay ng Anniversary Bonus, sumang-ayon ang korte sa COA na ang pagbibigay nito noong 2004 ay hindi naaayon sa Administrative Order (A.O.) No. 263 at DBM NBC No. 452-96. Ayon sa mga patnubay na ito, ang Anniversary Bonus ay dapat lamang ibigay sa mga milestone year, na nagsisimula sa ika-15 anibersaryo at tuwing ika-5 taon pagkatapos nito.
Ang reckoning point ng milestone year ng NPFI ay dapat magsimula noong ito ay itinatag bilang isang pampublikong korporasyon sa pamamagitan ng Presidential Decree No. 37 noong Nobyembre 6, 1972, sa halip na noong ito ay isang pribadong korporasyon noong Hunyo 11, 1969. Kung kaya’t ang pagbibigay ng Anniversary Bonus noong 2000 at 2004 ay hindi awtorisado. Gayunpaman, dahil ibinigay ito ng NPFI at tinanggap ng mga empleyado sa good faith, hindi na kailangang ibalik ang natanggap na bonus, batay sa desisyon sa kasong Nazareth v. Villar.
Gayunpaman, ang prinsipyong ito ng good faith ay hindi maaaring ilapat sa Extra Cash Gift at honorarium. Ang pagbibigay ng Extra Cash Gift ay ibinatay sa DBM Budget Circular 2002-4, na nagpapahintulot lamang sa pagbibigay ng nasabing benepisyo para sa taong 2002. Dahil dito, hindi maaaring ipakahulugan na ang Circular na ito ay sapat na batayan para sa pagbibigay ng katulad na benepisyo sa mga sumusunod na taon nang walang pahintulot ng Presidente. Kaugnay ng honorarium, sinabi ng korte na walang pagkakamali ang COA sa pagbabawal nito.
Sinabi ng NPFI na ang pagbibigay ng honorarium ay suportado ng Section 15, Article V ng R.A. No. 9184, o ang Government Procurement Reform Act. Gayunpaman, sinabi ng korte sa kasong Sison, et al. v. Tablang, et al., na ang probisyon na ito ay hindi maaaring magsilbing batayan para sa pagbibigay ng honorarium sa mga miyembro ng BAC nang walang panuntunan o patnubay mula sa DBM. Dahil ang pagbabayad ng honorarium sa mga miyembro ng BAC at TWG ng NPFI ay ginawa bago ang pagpapalabas ng DBM Circular No. 2004-5, na nagtatakda ng mga patnubay sa pagbibigay ng honorarium sa mga tauhan ng gobyerno na kasangkot sa procurement, ang disallowance ay nararapat. Ang mga opisyal ng gobyerno na direktang responsable o nakibahagi sa paggawa ng mga ilegal na paggastos, pati na rin ang mga aktwal na tumanggap ng mga halaga, ay sama-samang mananagot sa kanilang pagbabayad.
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung nagkaroon ng grave abuse of discretion ang COA nang hindi nito pahintulutan ang pagbabayad ng Anniversary Bonus, Extra Cash Gift, at honorarium ng NPFI. |
| Bakit hindi kailangang ibalik ng mga empleyado ang Anniversary Bonus? | Hindi na kailangang ibalik ang Anniversary Bonus dahil tinanggap nila ito sa good faith, na walang kaalaman sa mga paglabag sa umiiral na mga regulasyon. |
| Ano ang batayan ng COA sa pagbabawal ng Extra Cash Gift? | Binatay ng COA ang pagbabawal sa DBM Budget Circular 2002-4, na nagpapahintulot lamang sa Extra Cash Gift para sa taong 2002. |
| Ano ang dahilan ng COA sa pagbabawal ng honorarium? | Ang pagbabawal sa honorarium ay dahil walang naunang patnubay mula sa DBM nang ibigay ito, na kinakailangan ayon sa R.A. No. 9184. |
| Sino ang mananagot sa pagbabalik ng Extra Cash Gift at honorarium? | Ang mga opisyal ng NPFI na nag-apruba at nagpahintulot sa pagpapalabas ng Extra Cash Gift at honorarium ang mananagot na ibalik ang mga ito. |
| Ano ang kahulugan ng ‘good faith’ sa usaping ito? | Ang good faith ay tumutukoy sa estado ng isip na nagpapahiwatig ng katapatan ng layunin at kawalan ng kaalaman sa mga pangyayari na dapat magtulak sa isang tao na magtanong. |
| Paano nakaapekto ang naunang desisyon sa kasong ito? | Ang desisyon sa Nazareth v. Villar ay ginamit upang bigyang-diin na ang good faith ay maaaring maging hadlang sa pagbabalik ng mga benepisyo. |
| Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga ahensya ng gobyerno? | Hinihikayat nito ang mga ahensya na maging mas maingat at sumunod sa mga regulasyon sa pagbibigay ng mga benepisyo, ngunit pinoprotektahan din nito ang mga empleyado na tumatanggap ng mga benepisyo sa good faith. |
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: NAYONG PILIPINO FOUNDATION, INC. VS. CHAIRPERSON MA. GRACIA M. PULIDO TAN, G.R. No. 213200, September 19, 2017
Mag-iwan ng Tugon