Nililinaw ng desisyong ito ng Korte Suprema na ang mga desisyon ng Ombudsman sa mga kasong administratibo, kahit pa ang parusa ay dismissal, ay agad na ipinapatupad kahit may pending motion for reconsideration o apela. Ibig sabihin, kahit umapela ang isang empleyado, maaari na siyang tanggalin sa pwesto habang dinidinig ang kanyang apela. Layunin nito na mapabilis ang pagpaparusa sa mga nagkasala sa tungkulin at protektahan ang integridad ng serbisyo publiko.

Kaso ng Sekswal na Harassment: Agarang Pagpapatupad ba ng Dismissal, Makatarungan?

Ang kasong ito ay nagsimula sa isang reklamong administratibo na isinampa ni Cindy Sheila Cobarde-Gamallo laban kay Jose Romeo C. Escandor, Regional Director ng NEDA 7, dahil sa paglabag sa Anti-Sexual Harassment Act. Natagpuan ng Ombudsman si Escandor na nagkasala ng grave misconduct at pinatawan ng dismissal. Umakyat ang kaso sa Court of Appeals (CA) dahil sa pagtutol ni Escandor sa agarang pagpapatupad ng dismissal habang may motion for reconsideration pa siya. Ipinawalang-bisa ng CA ang pagpapatupad ng dismissal. Kaya naman, dinala ang kaso sa Korte Suprema para linawin kung maaaring ipatupad agad ang desisyon ng Ombudsman kahit may apela pa.

Sa paglilitis, iginiit ng Ombudsman at ni Cobarde-Gamallo na ang Section 7, Rule III ng OMB Rules of Procedure ay nagtatakda na ang mga desisyon ng Ombudsman ay agad na ipinapatupad kahit may apela. Sa kabilang banda, sinabi ni Escandor na ang pagpapatupad ng dismissal ay paglabag sa kanyang karapatan sa due process. Binanggit niya ang ilang kaso kung saan sinasabing hindi maaaring ipatupad agad ang parusa maliban kung ito ay public censure, reprimand, o suspensyon na hindi hihigit sa isang buwan.

Ang Korte Suprema, sa pagpabor sa Ombudsman, ay nagpaliwanag na ang isyu ay matagal nang nalutas sa mga naunang kaso tulad ng Office of the Ombudsman v. Samaniego. Ang Section 7, Rule III ng OMB Rules of Procedure, na binago ng Administrative Order No. 17, ay malinaw na nagsasaad na ang apela ay hindi makakapigil sa pagpapatupad ng desisyon.

Narito ang sipi mula sa Section 7, Rule III ng OMB Rules of Procedure, na naglilinaw sa agarang pagpapatupad ng mga desisyon ng Ombudsman:

Section 7. Finality and execution of decision. – Where the respondent is absolved of the charge, and in case of conviction where the penalty imposed is public censure or reprimand, suspension of not more than one month, or a fine equivalent to one month salary, the decision shall be final, executory and unappealable. In all other cases, the decision may be appealed to the Court of Appeals on a verified petition for review under the requirements and conditions set forth in Rule 43 of the Rules of Court, within fifteen (15) days from receipt of the written Notice of the Decision or Order denying the Motion for Reconsideration.

An appeal shall not stop the decision from being executory. In case the penalty is suspension or removal and the respondent wins such appeal, he shall be considered as having been under preventive suspension and shall be paid the salary and such other emoluments that he did not receive by reason of the suspension or removal.

A decision of the Office of the Ombudsman in administrative cases shall be executed as a matter of course. The Office of the Ombudsman shall ensure that the decision shall be strictly enforced and properly implemented. The refusal or failure by any officer without just cause to comply with an order of the Office of the Ombudsman to remove, suspend, demote, fine, or censure shall be a ground for disciplinary action against said officer. (emphases supplied)

Ang Korte Suprema ay nagpaliwanag na, bagaman may karapatang umapela si Escandor, ang pag-apela ay hindi nangangahulugan na mananatili siya sa kanyang posisyon. Sa panahon ng kanyang apela, siya ay ituturing na naka-preventive suspension. Kung manalo siya sa apela, babayaran siya ng kanyang mga sahod at benepisyo na hindi niya natanggap dahil sa suspensyon o dismissal.

Mahalagang tandaan na walang vested right sa isang posisyon sa gobyerno. Dahil dito, walang karapatan si Escandor na manatili sa kanyang posisyon habang dinidinig ang kanyang apela. Ang agarang pagpapatupad ng desisyon ng Ombudsman ay hindi lumalabag sa kanyang karapatan sa due process dahil mayroon siyang pagkakataon na umapela at kung manalo siya, makakatanggap siya ng kaukulang kompensasyon.

Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagtitiwala sa mga proseso ng Ombudsman. Ipinapakita rin nito na ang layunin ng batas ay bigyan ng proteksyon ang publiko at siguruhing mapanagot ang mga opisyal ng gobyerno sa kanilang mga aksyon.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung maaaring ipatupad agad ang desisyon ng Ombudsman na nagdidismiss sa isang opisyal ng gobyerno, kahit na may pending motion for reconsideration o apela.
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema?	Nagdesisyon ang Korte Suprema na ang mga desisyon ng Ombudsman ay agad na ipinapatupad kahit may apela pa.
Ano ang ibig sabihin ng “immediately executory”?	Ibig sabihin nito na maaaring ipatupad agad ang desisyon, tulad ng dismissal, kahit hindi pa ito pinal at hindi pa nareresolba ang apela.
Ano ang mangyayari kung manalo ang empleyado sa kanyang apela?	Kung manalo ang empleyado, ituturing siya na nasa preventive suspension at babayaran siya ng kanyang mga sahod at benepisyo na hindi niya natanggap noong siya ay dismissed.
Lumalabag ba ito sa karapatan ng empleyado?	Hindi, dahil may karapatan siyang umapela at kung manalo siya, makakatanggap siya ng kompensasyon.
Saan nakasaad na agad ipinapatupad ang desisyon ng Ombudsman?	Ito ay nakasaad sa Section 7, Rule III ng OMB Rules of Procedure, na binago ng Administrative Order No. 17.
Ano ang epekto nito sa mga empleyado ng gobyerno?	Dapat nilang tandaan na ang mga aksyon nila ay may pananagutan at ang mga desisyon ng Ombudsman ay agad na ipinapatupad.
Ano ang layunin ng agarang pagpapatupad?	Layunin nitong mapabilis ang pagpaparusa sa mga nagkasala sa tungkulin at protektahan ang integridad ng serbisyo publiko.

Ang desisyong ito ay nagpapalakas sa kapangyarihan ng Ombudsman na magpataw ng disiplina sa mga opisyal ng gobyerno. Ito ay mahalaga para sa pagpapanatili ng integridad at accountability sa serbisyo publiko.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa mga layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Cobarde-Gamallo vs. Escandor, G.R. No. 184464, June 21, 2017