Pinagtibay ng Korte Suprema na kahit walang pormal na kontrata o may depekto ito, maaaring magbayad ang gobyerno para sa mga serbisyo o kagamitang ginamit nito kung nakinabang ito. Sa kasong ito, inutusan ng Korte Suprema ang Department of Public Works and Highways (DPWH) na magbayad sa RG Cabrera Corporation, Inc. para sa pagrenta ng mga kagamitan, kahit na walang sertipikasyon ng pondo. Ipinakita ng desisyon na hindi maaaring tanggihan ng gobyerno ang pagbabayad kung nakinabang ito sa pagpapahiram ng kagamitan para sa proyekto.

Kung Kailan Walang Kontrata, Pero May Dapat Bayaran: Ang Kwento ng RG Cabrera vs. DPWH

Ang kaso ay nag-ugat sa pagputok ng Mt. Pinatubo noong 1991, na nagdulot ng pagkasira sa maraming imprastraktura. Upang maibalik ang mga nasirang lugar, pumasok ang DPWH sa mga kontrata sa RG Cabrera para sa pagpaparenta ng mga heavy equipment. Ngunit, nang singilin ng RG Cabrera ang DPWH, hindi sila nabayaran. Kaya naman, naghain ng kaso ang RG Cabrera sa korte.

Bagama’t nanalo ang RG Cabrera sa Regional Trial Court (RTC), binaliktad ito ng Court of Appeals (CA), na nagsabing dapat sana’y sa Commission on Audit (COA) naghain ng reklamo. Nang umakyat sa Korte Suprema, sinang-ayunan nito ang CA. Kaya naman, naghain ng reklamo ang RG Cabrera sa COA para mabayaran ang P4,944,480.00 na kabuuang halaga ng renta. Iginigiit ng RG Cabrera na kahit walang pormal na kontrata, ginamit pa rin ng DPWH ang kanilang kagamitan, kaya’t dapat silang bayaran sa prinsipyo ng quantum meruit, ibig sabihin, “kung ano ang nararapat.”

Tinanggihan ng COA ang claim ng RG Cabrera, dahil daw walang sertipikasyon ng availability ng funds. Ayon sa COA, dapat sundin ang Presidential Decree (P.D.) No. 1445, partikular ang Sections 86 at 87. Nakasaad sa Section 86 na kailangan ng sertipikasyon mula sa accounting official na may sapat na pondo para sa kontrata. Samantala, sinasabi sa Section 87 na invalid ang kontrata kapag hindi sinunod ang mga requirement na ito. Dahil dito, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

Ang pangunahing isyu dito ay kung dapat bang bayaran ang RG Cabrera sa kabila ng kawalan ng pormal na kontrata at sertipikasyon ng pondo. Kinilala ng Korte Suprema ang kahalagahan ng sertipikasyon ng pondo, ngunit binigyang-diin na hindi ito nangangahulugang hindi na dapat magbayad para sa serbisyong natanggap. Sa madaling salita, hindi porke’t may technicality, hindi na dapat bayaran ang nagbigay ng serbisyo. Ibinatay ng Korte Suprema ang desisyon nito sa prinsipyo ng quantum meruit, na nagbibigay-katarungan sa mga sitwasyon kung saan may natanggap na benepisyo kahit walang pormal na kasunduan.

Section 86 – Certificate showing appropriation to meet contract. Except in the case of a contract for personal service, for supplies for current consumption or to be carried in stock not exceeding the estimated consumption for three (3) months, or banking transactions of government-owned or controlled banks no contract involving the expenditure of public funds by any government agency shall be entered into or authorized unless the proper accounting official of the agency concerned shall have certified to the officer entering into the obligation that funds have been duly appropriated for the purpose and that the amount necessary to cover the proposed contract for the current fiscal year is available for expenditure on account thereof, subject to verification by the auditor concerned. The certificate signed by the proper accounting official and the auditor who verified it, shall be attached to and become an integral part of the proposed contract, and the sum so certified shall not thereafter be available for expenditure for any other purpose until the obligation of the government agency concerned under the contract is fully extinguished.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi dapat maging hadlang ang kawalan ng sertipikasyon sa pagbabayad sa RG Cabrera, lalo na’t nakinabang ang gobyerno sa kanilang kagamitan. Ayon sa Korte, hindi makatarungan na tanggihan ang pagbabayad dahil lamang sa teknikalidad. Inihalintulad ng Korte ang kaso sa DPWH v. Quiwa, kung saan sinabi na kahit walang appropriation, dapat bayaran ang serbisyo na natanggap ng gobyerno.

Dahil dito, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng COA at inutusan ang DPWH na bayaran ang RG Cabrera ng P4,944,480.00, pati na rin ang interest. Nilinaw din ng Korte na ang desisyon ay hindi nangangahulugang ligtas ang mga opisyal ng DPWH mula sa anumang kasong kriminal o administratibo kung may paglabag sa batas.

Mahalaga ang desisyong ito dahil binibigyang-diin nito na hindi maaaring abusuhin ng gobyerno ang technicalities para hindi magbayad sa mga serbisyong natanggap nito. Kung nakinabang ang gobyerno, dapat itong magbayad, kahit na walang pormal na kontrata o may depekto ito.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung dapat bang bayaran ang RG Cabrera sa kabila ng kawalan ng sertipikasyon ng pondo sa kontrata.
Ano ang quantum meruit?	Prinsipyo na nagbibigay-katarungan sa mga sitwasyon kung saan may natanggap na benepisyo kahit walang pormal na kasunduan, kaya’t dapat bayaran ang halaga ng serbisyo o gamit na natanggap.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa sertipikasyon ng pondo?	Mahalaga ang sertipikasyon, ngunit hindi ito nangangahulugang hindi na dapat magbayad para sa serbisyong natanggap.
Sino ang nagdesisyon sa kasong ito?	Ang Korte Suprema ng Pilipinas.
Ano ang utos ng Korte Suprema?	Inutusan ang DPWH na bayaran ang RG Cabrera ng P4,944,480.00, pati na rin ang interest.
Bakit mahalaga ang desisyong ito?	Dahil binibigyang-diin nito na hindi maaaring abusuhin ng gobyerno ang technicalities para hindi magbayad sa mga serbisyong natanggap nito.
May posibilidad bang makasuhan ang mga opisyal ng DPWH?	Oo, ang desisyon ay hindi nangangahulugang ligtas ang mga opisyal ng DPWH mula sa anumang kasong kriminal o administratibo kung may paglabag sa batas.
Saan nag-ugat ang kaso?	Sa pagputok ng Mt. Pinatubo noong 1991 at sa pagpaparenta ng RG Cabrera ng heavy equipment sa DPWH para sa rehabilitasyon.

Ang kasong ito ay nagpapakita na ang katarungan ay dapat manaig, kahit na may mga teknikalidad sa batas. Hindi dapat gamitin ang batas para makapanlamang, lalo na kung ang gobyerno mismo ang nakinabang sa isang transaksyon.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: RG Cabrera Corporation, Inc. vs. Department of Public Works and Highways, and Commission on Audit, G.R. No. 221773, October 18, 2016