Nilinaw ng Korte Suprema na hindi maaaring gamitin ang petisyon para sa prohibition upang pigilan ang Office of the Ombudsman sa pagpapatupad ng desisyon nito, lalo na kung mayroon pang ibang remedyo na magagamit. Ayon sa Korte, ang agarang pagpapatupad ng desisyon ng Ombudsman ay hindi nangangahulugan na mayroong paglabag sa karapatan, dahil ang mga opisyal na nasuspinde ay maituturing na sinuspinde habang dinidinig ang kanilang apela, at babayaran sila kung manalo sila sa apela. Dagdag pa rito, binigyang-diin ng Korte na dapat sundin ang hierarchy of courts at unang iapela sa Court of Appeals ang mga desisyon ng Ombudsman bago dumulog sa Korte Suprema.

Pulis, Ombusdman, at Pagkakamali: Kailan Maaaring Pigilan ng Korte ang Pagpapatupad?

Ang kasong ito ay nagsimula sa isang reklamo na inihain ni Sandra Uy Matiao laban sa mga miyembro ng Regional Traffic Management Office-7 (RTMO-7), kabilang sina P/S Insp. Samson B. Belmonte, SPO1 Fermo R. Gallarde, at iba pa. Ayon kay Matiao, pinara ng mga pulis ang kanyang sasakyan dahil sa hindi pagdidikit ng 2007 LTO sticker. Kinuha at kinumpiska ng mga pulis ang sasakyan nang walang warrant. Sinabi pa ni Matiao na pinagbayad siya ng mga pulis para sa kanilang lodging at dinner, at humingi pa ng P300,000 upang maayos ang problema. Pagkatapos ng macro-etching examination, lumabas na tampered ang mga numero ng sasakyan, kaya kinasuhan si Matiao ng Anti-Carnapping Act at Anti-Fencing Law. Kaya, naghain si Matiao ng kasong administratibo laban sa mga pulis sa Office of the Ombudsman dahil sa Grave Misconduct at Abuse of Authority.

Nagpasiya ang Ombudsman na guilty ang mga pulis sa Grave Misconduct at pinatawan sila ng Dismissal from Service. Naghain ng Motion for Reconsideration ang mga pulis, ngunit bago pa man malutas ito, naghain sila ng Petition for Prohibition sa Korte Suprema. Iginiit ng mga pulis na nagkaroon ng Grave Abuse of Discretion ang Ombudsman at walang iba pang remedyo. Sinagot naman ng Ombudsman na mayroong substantial evidence laban sa mga pulis at na naghain sila ng Motion for Reconsideration. Binigyang-diin din ng Ombudsman na dapat unang iapela sa Court of Appeals ang desisyon bago dumulog sa Korte Suprema. Ang legal na tanong sa kasong ito: Maaari bang pigilan ng Korte Suprema ang Ombudsman sa pagpapatupad ng kanyang desisyon sa pamamagitan ng Writ of Prohibition?

Sa paglutas ng kaso, tinalakay ng Korte Suprema ang mga kinakailangan para sa Writ of Prohibition. Ayon sa Section 2, Rule 65 ng Rules of Court, kailangan patunayan na ang tribunal ay umasal nang walang jurisdiction, lumabag sa jurisdiction, o nagkaroon ng Grave Abuse of Discretion at walang ibang remedyo. Sa madaling salita, kailangan maging malinaw na nagkamali ang Ombudsman at walang ibang paraan upang itama ang pagkakamaling ito. Ayon sa Korte, hindi napatunayan ng mga pulis na nagkaroon ng Grave Abuse of Discretion ang Ombudsman dahil sinuri at binigyang-halaga ng Ombudsman ang mga ebidensya bago magdesisyon. Ang hindi pagpanig sa kanila ay hindi nangangahulugan ng Grave Abuse of Discretion.

Sec. 2. Petition for Prohibition. – When the proceedings of any tribunal, corporation, board, officer or person, whether exercising judicial, quasi-judicial or ministerial functions, are without or in excess of its jurisdiction, or with grave abuse of discretion amounting to lack or excess of jurisdiction, and there is no appeal or any other plain, speedy, and adequate remedy in the ordinary course of law, a person aggrieved thereby may file a verified petition in the proper court, alleging the facts with certainty and praying that judgment be rendered commanding the respondent to desist from further proceedings in the action or matter specified therein, or otherwise granting such incidental reliefs as law and justice may require.

Bukod pa rito, mayroon pang remedyo na magagamit ang mga pulis – ang Motion for Reconsideration. Ayon sa Section 8 ng Rule III ng Rules of Procedure ng Office of the Ombudsman, maaaring maghain ng Motion for Reconsideration kung may bagong ebidensya o maling interpretasyon ng batas. Sa kasong ito, naghain nga ng Motion for Reconsideration ang mga pulis, kaya hindi tama na dumulog agad sila sa Korte Suprema. Dahil dito, sinabi ng Korte Suprema na hindi sapat na dahilan ang agarang pagpapatupad ng desisyon upang pigilan ito. Ayon sa Korte, hindi ito lumalabag sa karapatan ng mga pulis dahil sinuspinde sila habang dinidinig ang kanilang apela. Kaya, hindi maaaring gamitin ang Writ of Prohibition upang pigilan ang Ombudsman sa pagpapatupad ng desisyon nito.

Binigyang-diin din ng Korte ang kahalagahan ng hierarchy of courts. Dapat unang iapela sa Court of Appeals ang mga desisyon ng Ombudsman bago dumulog sa Korte Suprema, maliban kung mayroong mga espesyal na dahilan. Sa kasong ito, walang sapat na dahilan upang dumulog agad sa Korte Suprema, kaya dapat ibinasura ang petisyon ng mga pulis. Kaya, sinabi ng Korte na mahalaga ang paggalang sa hierarchy of courts upang hindi mapuno ang Korte Suprema ng mga kaso na maaaring lutasin ng mas mababang hukuman.

Panghuli, binanggit ng Korte Suprema na binago na ng Ombudsman ang desisyon nito. Imbes na Grave Misconduct, sinabi ng Ombudsman na Conduct Prejudicial to the Best Interest of the Service ang nagawa ng mga pulis, kaya imbes na Dismissal from Service, Suspension mula sa office for a period of six (6) months and (1) day without pay ang parusa sa kanila. Dahil dito, sinabi ng Korte na wala nang dapat pigilan, dahil nagawa na ang pagbabago. Ang Prohibition ay para pigilan ang gagawing pagkakamali, hindi para itama ang nagawa na. Sa madaling salita, kung binago na ang desisyon, wala nang dapat pigilan pa ang Korte Suprema.

FAQs

Ano ang Writ of Prohibition?	Ito ay isang utos mula sa isang nakatataas na hukuman na nag-uutos sa isang mababang hukuman o tribunal na itigil ang paglilitis o pagpapatupad ng isang aksyon dahil sa kawalan o paglampas sa kanilang kapangyarihan. Ito ay ginagamit upang maiwasan ang paggawa ng isang ilegal na gawain.
Kailan maaaring gamitin ang Writ of Prohibition laban sa Ombudsman?	Maaaring gamitin ang Writ of Prohibition kung nagkaroon ng Grave Abuse of Discretion ang Ombudsman o lumabag sa kanyang jurisdiction. Kailangan ding walang ibang remedyo na magagamit.
Ano ang Grave Abuse of Discretion?	Ito ay ang kaprisyoso at arbitraryong paggamit ng kapangyarihan na nagpapakita ng pag-iwas sa tungkulin. Hindi sapat na simpleng pagkakamali lamang.
Bakit hindi nagtagumpay ang petisyon ng mga pulis sa kasong ito?	Hindi napatunayan ng mga pulis na nagkaroon ng Grave Abuse of Discretion ang Ombudsman. Bukod pa rito, mayroon pa silang remedyo na magagamit – ang Motion for Reconsideration.
Ano ang kahalagahan ng hierarchy of courts sa kasong ito?	Binigyang-diin ng Korte Suprema na dapat unang iapela sa Court of Appeals ang mga desisyon ng Ombudsman bago dumulog sa Korte Suprema. Ito ay para hindi mapuno ang Korte Suprema ng mga kaso.
Ano ang epekto ng pagbabago ng desisyon ng Ombudsman sa kaso?	Dahil binago na ng Ombudsman ang desisyon nito, wala nang dapat pigilan, dahil nagawa na ang pagbabago. Ang Prohibition ay para pigilan ang gagawing pagkakamali.
Ano ang parusa sa mga pulis sa huling desisyon ng Ombudsman?	Sa huling desisyon ng Ombudsman, guilty ang mga pulis sa Conduct Prejudicial to the Best Interest of the Service at sinuspinde sila mula sa office for a period of six (6) months and (1) day without pay.
Maaari bang gamitin ang agarang pagpapatupad ng desisyon ng Ombudsman bilang dahilan upang pigilan ito?	Hindi, sinabi ng Korte na hindi ito lumalabag sa karapatan ng mga pulis dahil sinuspinde sila habang dinidinig ang kanilang apela, at babayaran sila kung manalo sila sa apela.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita na hindi basta-basta maaaring pigilan ang Office of the Ombudsman sa pagpapatupad ng kanyang desisyon. Kinakailangan na mayroong malinaw na paglabag sa jurisdiction o Grave Abuse of Discretion, at walang ibang remedyo na magagamit. Mahalaga rin ang paggalang sa hierarchy of courts upang hindi mapuno ang Korte Suprema ng mga kaso na maaaring lutasin ng mas mababang hukuman.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng kasong ito sa inyong sitwasyon, maaaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa email frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa layuning impormasyon at hindi dapat ituring na legal na payo. Para sa legal na payo na naaangkop sa inyong sitwasyon, kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: P/S INSP. SAMSON B. BELMONTE, G.R. No. 197665, January 13, 2016