Nilinaw ng Korte Suprema na ang isang basketball ring ay hindi nuisance per se, at ang pagtanggal nito nang walang due process ay labag sa batas. Dapat sundin ang tamang proseso sa pagresolba ng mga abala sa komunidad, upang mapangalagaan ang karapatan ng lahat at mapanatili ang kaayusan.

Kapag ang Aksyon ng Barangay ay Sumasalungat sa Karapatan: Ang Kwento ng Basketball Ring sa Pandacan

Sa kasong ito, pinagdesisyunan ng Korte Suprema ang tungkol sa kapangyarihan ng isang Punong Barangay na magpatupad ng batas at magtanggal ng mga abala sa komunidad. Ang respondent, Pandacan Hiker’s Club, Inc. (PHC), ay nagreklamo laban kina Natividad C. Cruz, ang Punong Barangay, at Benjamin Dela Cruz, isang Barangay Tanod, dahil sa pagpapagiba ng basketball ring na pag-aari ng PHC. Ayon sa PHC, sila ang nagdonate at nagpapatakbo ng basketball court para sa komunidad ng Pandacan. Iginiit ni Cruz na ang basketball court ay nagdudulot ng gulo at maraming reklamo mula sa mga residente. Dahil dito, iniutos niya kay Dela Cruz na gibain ang basketball ring, na kanyang sinunod. Ang isyu sa kasong ito ay kung tama ba ang ginawang pagpapagiba ng mga petitioners sa basketball ring nang walang due process.

Ang conduct prejudicial to the best interest of the service ay nangyayari kapag ang isang kilos ay nakasisira sa imahe ng isang opisyal. Ayon sa Republic Act No. 6713, o ang Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees, dapat igalang ng mga opisyal ang karapatan ng iba at umiwas sa mga kilos na labag sa kaligtasan at interes ng publiko. Sa kasong ito, kahit may mabuting intensyon ang petitioners, ang kanilang ginawa ay hindi naaayon sa tamang pamamaraan. Ang Korte Suprema ay nagdesisyon na ang kanilang aksyon ay hindi makatarungan.

Ayon sa jurisprudence, ang isang nuisance per se ay maaaring tanggalin agad. Ayon sa Article 694 ng Civil Code, ang nuisance ay isang bagay na nakakasama sa kalusugan o kaligtasan ng iba, nakakagambala sa mga pandama, nakakasira sa moralidad, o humahadlang sa daanan. Ang nuisance per accidens naman ay depende sa mga kundisyon at pangyayari, at hindi maaaring tanggalin nang walang pagdinig. Sa kasong ito, ang basketball ring ay hindi nuisance per se dahil hindi ito nagdudulot ng agarang panganib. Hindi ito maaaring basta tanggalin nang walang pagdinig.

Kahit na ipagpalagay na ang basketball ring ay nuisance per se, dapat pa ring sundin ang tamang proseso. Ayon sa Article 700 ng Civil Code, ang district health officer ang responsable sa pagtanggal ng public nuisance. Wala sa mga articles ang nagpapahintulot sa Punong Barangay na magdesisyon kung ang pagtanggal ng nuisance ay angkop. Dagdag pa rito, hindi nagpakita ang petitioners ng anumang ordinansa na nagpapahintulot sa kanila na tanggalin ang basketball ring. Ang police power ay ginagamit ng gobyerno sa pamamagitan ng mga batas na ipinapasa ng mga legislative body. Ito ay batay sa Latin maxim na salus populi est suprema lex (ang kapakanan ng mga tao ang pinakamataas na batas).

Sa ilalim ng Local Government Code, ang Sangguniang Barangay ang may kapangyarihang magpasa ng mga ordinansa para sa kapakanan ng barangay. Ang Punong Barangay naman ay may tungkuling ipatupad ang mga batas at ordinansa. Sa kasong ito, ang paggiba sa basketball ring ay hindi naaayon sa batas o ordinansa. Kahit na may mga nagreklamo tungkol sa basketball court, hindi ito nagbibigay ng karapatan sa petitioners na gibain ito nang walang due process. Dahil dito, napatunayang administratively liable ang mga petitioners.

Ang Korte Suprema ay nagbigay diin din sa mga requisites na dapat sundin ng isang private person para mag abate ng public nuisance na ayon sa Article 704 ng Civil Code, kailangan muna mag demand sa owner na i-abate ang nuisance at kung hindi ito mangyari, kailangan i-approved muna ng District health officer ang pag abate sa nuisance na ito at dapat kasama ang local police sa pag execute ng action na ito at ang halaga ng pag sira ay hindi dapat lumagpas sa P3,000. Sa kabuuan, ang ginawa ng mga opisyal ay labag sa batas.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung tama ba ang ginawang pagpapagiba ng Punong Barangay at Barangay Tanod sa basketball ring nang walang due process.
Ano ang nuisance per se?	Ito ay isang bagay na nagdudulot ng agarang panganib sa kalusugan, kaligtasan, o moralidad ng publiko, at maaaring tanggalin agad.
Ano ang nuisance per accidens?	Ito ay isang bagay na nagiging nuisance lamang dahil sa mga partikular na kundisyon, at hindi maaaring tanggalin nang walang pagdinig.
Sino ang may kapangyarihang magtanggal ng public nuisance?	Ayon sa Civil Code, ang district health officer ang may responsibilidad na magtanggal ng public nuisance.
Ano ang police power?	Ito ay ang kapangyarihan ng gobyerno na magpasa ng mga batas para sa kapakanan ng publiko, tulad ng kalusugan, kaligtasan, at moralidad.
Sino ang may kapangyarihan na gumamit ng police power sa barangay?	Ang Sangguniang Barangay ang may kapangyarihang gumamit ng police power sa pamamagitan ng pagpasa ng mga ordinansa.
Ano ang conduct prejudicial to the best interest of the service?	Ito ay isang kilos na nakasisira sa imahe ng isang opisyal ng gobyerno.
Anong batas ang nagtatakda ng ethical standards para sa mga public officials?	Republic Act No. 6713, o ang Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees.

Ang desisyon na ito ay nagpapakita na kahit may kapangyarihan ang mga opisyal ng barangay, dapat pa rin nilang sundin ang batas at igalang ang karapatan ng iba. Sa pagpapatupad ng batas, mahalaga ang due process upang maiwasan ang pang-aabuso at mapangalagaan ang karapatan ng lahat.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Natividad C. Cruz and Benjamin Dela Cruz, vs. Pandacan Hiker’s Club, Inc., G.R. No. 188213, January 11, 2016