n

Kailangan Ba ng Personal na Kaalaman sa Maling Gawain Para Mapanagot ang Opisyal ng Gobyerno?

n

G.R. No. 188909, September 17, 2014

nn

n

INTRODUKSYON

n

Isipin ang isang mataas na opisyal ng gobyerno. Araw-araw, nilalagdaan niya ang mga dokumento, nagtitiwala sa kanyang mga tauhan, at umaasang ang lahat ay sumusunod sa tamang proseso. Ngunit paano kung ang tiwalang ito ay abusuhin? Paano kung ang mga dokumentong nilalagdaan niya ay may mga iregularidad na maaaring makasira sa kaban ng bayan? Ito ang sentro ng kaso ng Republic of the Philippines vs. Florendo B. Arias. Sa kasong ito, sinuri ng Korte Suprema kung maaaring managot ang isang opisyal ng gobyerno sa mga maling gawain ng kanyang mga tauhan, kahit na walang direktang ebidensya ng kanyang personal na kaalaman o pakikipagsabwatan sa mga ito.

nn

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na ang pananagutan sa gobyerno ay hindi lamang tungkol sa paglagda ng mga dokumento. Ito ay tungkol din sa masusing pagbabantay at pagtiyak na ang lahat ay ginagawa nang tama at naaayon sa batas. Mahalagang malaman kung hanggang saan ang responsibilidad ng isang opisyal at kung kailan siya maaaring managot sa mga pagkakamali ng kanyang nasasakupan.

nnn

LEGAL NA KONTEKSTO: GROSS NEGLECT OF DUTY AT GRAVE MISCONDUCT

n

Ang kasong ito ay umiikot sa konsepto ng gross neglect of duty (malubhang pagpapabaya sa tungkulin) at grave misconduct (malubhang pag-uugali na hindi nararapat) sa ilalim ng batas administratibo ng Pilipinas. Ang mga ito ay itinuturing na mga grave offenses o mabibigat na paglabag na maaaring magresulta sa pagkakatanggal sa serbisyo publiko.

n

Ayon sa Omnibus Rules Implementing Book V of Executive Order No. 292, ang gross neglect of duty ay tumutukoy sa kapabayaan na kakikitaan ng kawalan ng kahit katiting na pag-iingat. Ito ay ang pag-iwas o pagkabigong kumilos sa isang sitwasyon kung saan may tungkuling kumilos, hindi dahil sa pagkakamali, kundi dahil sa sinasadya at may malay na pagwawalang-bahala sa mga maaaring maging resulta nito. Sa madaling salita, ito ay ang pagpapabaya na halos hindi na kayang tanggapin ng matinong pag-iisip.

n

Samantala, ang grave misconduct ay tumutukoy sa sadyang maling gawain o tahasang paglabag sa batas o pamantayan ng pag-uugali, lalo na ng isang opisyal ng gobyerno. Upang maituring na grave misconduct, kailangang may elemento ng korapsyon, malinaw na intensyon na labagin ang batas, o tahasang pagwawalang-bahala sa mga umiiral na patakaran.

n

Mahalagang tandaan na hindi lahat ng pagkakamali ay maituturing na gross neglect of duty o grave misconduct. Kailangang suriin ang bigat ng pagkakamali, ang intensyon sa likod nito, at ang epekto nito sa serbisyo publiko. Ang simpleng pagkakamali o simple neglect of duty ay may mas magaan na parusa kumpara sa gross neglect of duty at grave misconduct.

n

Sa konteksto ng kasong ito, ang mga patakaran ng DPWH (Department of Public Works and Highways) hinggil sa emergency purchase (agarang pagbili) ay mahalaga. Ayon sa DPWH Department Order No. 33, Series of 1988 at DPWH Memorandum dated 31 July 1997, kailangan ang sertipikasyon mula sa end-user (gumagamit) ng sasakyan bago aprubahan ang emergency repair. Ito ay upang matiyak na talagang kinakailangan ang agarang pagkumpuni at maiwasan ang pang-aabuso sa pondo ng gobyerno. Ang kawalan ng sertipikasyon na ito ang naging sentro ng argumento sa kaso.

nn

PAGSUSURI NG KASO: REPUBLIC VS. ARIAS

n

Si Florendo B. Arias ay Assistant Bureau Director ng Bureau of Equipment (BOE) ng DPWH. Sinasabing kasama siya sa mga opisyal ng DPWH na kinasuhan ng paglabag sa Republic Act No. 3019 (Anti-Graft and Corrupt Practices Act), Republic Act No. 6713 (Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees), at doctrine of command responsibility dahil sa umano’y anomalya sa emergency repairs ng mga sasakyan ng DPWH.

n

Ayon sa Presidential Anti-Graft Commission (PAGC), nagkaroon ng iregularidad sa pagproseso ng mga emergency repairs dahil ginamit ang maling pondo at walang kaukulang sertipikasyon mula sa mga end-user ng mga sasakyan. Sinasabi ring pinirmahan ni Arias ang mga dokumento para sa mga repair kahit alam niyang walang mga sertipikasyon at posibleng walang tunay na pagkukumpuni na naganap.

nn

Ang Reklamo at Depensa:

n

n
• Reklamo ng PAGC: Inakusahan si Arias ng dishonesty, grave misconduct, gross neglect of duty, at conduct prejudicial to the best interest of the service. Sabi ng PAGC, dapat sana’y sinigurado ni Arias na kumpleto ang mga dokumento, kasama na ang sertipikasyon ng end-user, bago niya aprubahan ang mga repair.

n

• Depensa ni Arias: Depensa ni Arias, nagtiwala lang siya sa mga rekomendasyon ng kanyang mga tauhan at sa mga dokumentong mukhang kumpleto naman sa paningin niya. Sinabi rin niyang ministerial lang ang kanyang tungkulin sa pagpirma ng ilang dokumento at sumunod lang siya sa umiiral na mga patakaran.

n

nn

Ang Desisyon ng Court of Appeals at Korte Suprema:

n

n
• Court of Appeals (CA): Pinaboran ng CA si Arias at ibinasura ang kaso. Sabi ng CA, mukhang regular naman ang mga dokumento sa paningin ni Arias at nagtiwala lang siya sa kanyang mga tauhan. Binigyang-diin ng CA ang kaso ng Arias vs. Sandiganbayan kung saan sinabi ng Korte Suprema na ang mga opisyal ay kailangang umasa sa kanilang mga tauhan sa ilang aspeto ng kanilang trabaho.

n

• Korte Suprema (SC): Binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng CA. Sabi ng SC, hindi sapat ang depensa ni Arias na nagtiwala lang siya sa kanyang mga tauhan. Bilang Assistant Director, may tungkulin siyang suriin ang mga dokumento at tiyakin na sumusunod sa mga patakaran. Ang kawalan ng sertipikasyon ng end-user ay dapat sana’y nagpukaw ng kanyang atensyon at nag-udyok sa kanya na magsagawa ng mas masusing pagsusuri.

n

nn

Sabi ng Korte Suprema:

n

n

“The failure of respondent to exercise his functions diligently when he recommended for approval documents for emergency repair and purchase in the absence of the signature and certification by the end-user, in complete disregard of existing DPWH rules, constitute gross neglect of duty and grave misconduct which undoubtedly resulted in loss of public funds thereby causing undue injury to the government.”

n

n

Dahil dito, pinanigan ng Korte Suprema ang Office of the President at PAGC at ibinalik ang parusang dismissal from service (pagkakatanggal sa serbisyo) kay Arias.

nn

PRAKTICAL NA IMPLIKASYON: ANG TUNGKULIN NG PAGBABANTAY

n

Ang kasong Republic vs. Arias ay nagbibigay-diin sa mahalagang tungkulin ng mga opisyal ng gobyerno na magbantay at tiyakin ang integridad ng mga transaksyon sa kanilang opisina. Hindi sapat na umasa lamang sa mga tauhan o sa regularidad ng mga dokumento sa panlabas na anyo. Kailangang maging mapanuri at masusing siyasatin ang mga transaksyon, lalo na kung may mga indikasyon ng posibleng iregularidad.

n

Para sa mga Opisyal ng Gobyerno:

n

n
• Hindi sapat ang tiwala: Bagama’t mahalaga ang tiwala sa mga tauhan, hindi ito dapat maging dahilan para magpabaya sa tungkulin. Kailangang balansehin ang tiwala sa masusing pagbabantay.

n

• Pag-aralan ang mga patakaran: Dapat alamin at sundin ang lahat ng umiiral na patakaran at regulasyon, lalo na sa mga transaksyong pinansyal at procurement.

n

• Maging mapanuri: Kung may mga dokumentong kahina-hinala o kulang sa rekisito, huwag magdalawang-isip na magtanong at magsiyasat. Ang pagiging mapanuri ay hindi kawalan ng tiwala, kundi bahagi ng responsableng pamamahala.

n

• Pananagutan: Ang pagiging opisyal ng gobyerno ay may kaakibat na pananagutan. Hindi maaaring iwasan ang pananagutan sa pamamagitan ng pagtuturo sa iba. Kailangang harapin ang responsibilidad at maging handang managot sa mga pagkakamali.

n

nn

Para sa Publiko:

n

n
• Maging mapagmatyag: Ang publiko ay may mahalagang papel sa pagbabantay sa mga opisyal ng gobyerno. Maging mapagmatyag sa mga posibleng anomalya at ireport ang mga ito sa kinauukulan.

n

• Huwag maging kampante: Huwag maging kampante sa paniniwalang ang mga opisyal ng gobyerno ay laging tama. Maging kritikal at suriin ang mga gawain ng gobyerno.

n

nnn

MGA MADALAS ITANONG (FAQs)

nn

Tanong 1: Ano ang ibig sabihin ng