Ang paghirang ng Regional Governor sa ARMM ay may limitasyon kung walang batas rehiyonal na nagtatakda ng kwalipikasyon.

ATTY. ANACLETO B. BUENA, JR., MNSA, IN HIS CAPACITY AS REGIONAL DIRECTOR OF REGIONAL OFFICE NO. XVI, CIVIL SERVICE COMMISSION, AUTONOMOUS REGION IN MUSLIM MINDANAO, COTABATO CITY, PETITIONER, VS. DR. SANGCAD D. BENITO, RESPONDENT. G.R. No. 181760, October 14, 2014

INTRODUKSYON

Isipin na ikaw ay nahirang sa isang posisyon sa gobyerno, ngunit ang iyong appointment ay kinukuwestiyon dahil sa kakulangan ng eligibility. Ito ang sentro ng kasong ito kung saan pinagtalunan kung ang isang Assistant Schools Division Superintendent sa Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) ay kailangan ba ng Career Executive Service (CES) eligibility.

Ang kaso ay nagsimula nang hirangin ni Regional Governor Hussin si Dr. Sangcad D. Benito bilang Assistant Schools Division Superintendent. Nang subukang gawing permanente ang appointment, hindi ito sinang-ayunan ng Civil Service Commission (CSC) dahil walang CES eligibility si Dr. Benito. Kaya, nagsampa si Dr. Benito ng petisyon para sa mandamus upang pilitin ang CSC na kilalanin ang kanyang appointment.

LEGAL NA KONTEKSTO

Ang kasong ito ay umiikot sa kapangyarihan ng Regional Governor sa ARMM na humirang ng mga opisyal sa civil service. Ayon sa Republic Act No. 9054, ang Regional Governor ang may kapangyarihang humirang. Ngunit, may limitasyon ito. Kung walang batas rehiyonal na nagtatakda ng mga kwalipikasyon para sa posisyon, kailangang sundin ang mga pamantayan ng civil service sa pambansang gobyerno.

Ang mandamus ay isang legal na aksyon na ginagamit upang pilitin ang isang opisyal ng gobyerno na gawin ang isang tungkuling ministerial. Ang tungkuling ministerial ay isang bagay na dapat gawin ng isang opisyal sa ilalim ng batas, nang walang pagpapasya kung ito ay tama o mali. Sa konteksto ng civil service, ang pag-attest ng appointment ay isang tungkuling ministerial ng CSC kapag natukoy na ang appointee ay kwalipikado.

Narito ang sipi mula sa Republic Act No. 9054, Article VII, Section 19:

Sec. 19. Appointments by Regional Governor. – The Regional Governor shall appoint, in addition to the members of the cabinet and their deputies, the chairmen and members of the commissions and the heads of bureaus of the Regional Government, and those whom he may be authorized by this Organic Act, or by regional law to appoint. The Regional Assembly may, by law, vest the appointment of other officers or officials lower in rank on the heads of departments, agencies, commissions, or boards.

PAGSUSURI NG KASO

Narito ang mga pangyayari sa kaso sa kronolohikal na pagkakasunod-sunod:

• Agosto 27, 2004: Hinirang ni Regional Governor Hussin si Dr. Benito bilang Assistant Schools Division Superintendent sa pansamantalang kapasidad.
• Hunyo 20, 2005: Muling hinirang ni Regional Governor Hussin si Dr. Benito, ngunit sa pagkakataong ito, sa permanenteng kapasidad.
• Hiningi ang attestation: Hiniling ng Regional Governor sa CSC-ARMM na i-attest ang permanenteng appointment.
• Hindi sinang-ayunan: Hindi sinang-ayunan ng CSC-ARMM dahil walang CES eligibility si Dr. Benito.
• Nagsampa ng Mandamus: Nagsampa si Dr. Benito ng petisyon para sa mandamus sa Regional Trial Court (RTC) upang pilitin ang CSC na i-attest ang kanyang appointment.

Ang RTC ay pumanig kay Dr. Benito, ngunit umapela ang CSC sa Court of Appeals (CA). Ibinasura ng CA ang apela ng CSC dahil sa hindi pagsumite ng memorandum. Kaya, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

Ang Korte Suprema ay nagbigay-diin sa sumusunod na punto:

“The Regional Governor of the Autonomous Region in Muslim Mindanao has the power to appoint officers in the region’s civil service. However, if there is no regional law providing for the qualifications for the position at the time of appointment, the appointee must satisfy the civil service eligibilities required for the position in the national government to be appointed in a permanent capacity.”

Ayon sa Korte Suprema, ang posisyon ng Assistant Schools Division Superintendent ay kabilang sa Career Executive Service. Dahil walang CES eligibility si Dr. Benito, hindi siya maaaring hirangin sa permanenteng kapasidad.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang desisyon na ito ay nagbibigay-linaw sa mga kwalipikasyon para sa mga posisyon sa gobyerno sa ARMM. Kahit may kapangyarihan ang Regional Governor na humirang, kailangan pa ring sundin ang mga pamantayan ng civil service, lalo na kung walang sariling batas ang rehiyon na nagtatakda ng mga kwalipikasyon.

Mahahalagang Aral:

• Siguraduhin na may sapat na civil service eligibility bago tanggapin ang isang posisyon sa gobyerno.
• Alamin ang mga batas at regulasyon na namamahala sa appointment sa iyong posisyon.
• Kung ikaw ay nasa ARMM, maging updated sa mga batas rehiyonal na may kinalaman sa civil service.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS

Tanong: Ano ang mandamus?

Sagot: Ito ay isang legal na aksyon upang pilitin ang isang opisyal na gawin ang kanyang tungkuling ministerial.

Tanong: Ano ang tungkuling ministerial?

Sagot: Ito ay isang bagay na dapat gawin ng isang opisyal sa ilalim ng batas, nang walang pagpapasya kung ito ay tama o mali.

Tanong: Ano ang CES eligibility?

Sagot: Ito ay isang sertipikasyon na kinakailangan para sa mga posisyon sa Career Executive Service.

Tanong: Ano ang Career Executive Service?

Sagot: Ito ay isang grupo ng mga posisyon sa gobyerno na karaniwang may mataas na antas ng responsibilidad.

Tanong: Paano kung walang batas rehiyonal na nagtatakda ng kwalipikasyon?

Sagot: Kailangang sundin ang mga pamantayan ng civil service sa pambansang gobyerno.

Naging eksperto ba kayo sa mga usaping civil service eligibility at kapangyarihan ng Regional Governor sa ARMM? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law para sa mas malalim na pag-unawa at legal na payo. Kami ay handang tumulong sa inyo. Makipag-ugnayan sa amin sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website dito.