Huwag Balewalain ang Detalye sa SALN: Bakit Mahalaga ang Kumpletong Deklarasyon

A.M. No. P-11-2903 [Formerly A.M. OCA IPI No. 09-2181-MTJ], Pebrero 05, 2014

INTRODUKSYON

Sa bawat tungkulin sa gobyerno, kaakibat nito ang mataas na antas ng responsibilidad at integridad. Ang Statement of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN) ay isang mahalagang dokumento na sumasalamin sa pananagutang ito. Ito ay hindi lamang isang pormalidad, kundi isang batayan upang mapanatili ang integridad at maiwasan ang korapsyon sa serbisyo publiko. Ngunit, gaano nga ba kahalaga ang bawat detalye sa SALN? Ang kaso ng Marquez vs. Judge Ovejera ay nagbibigay linaw sa puntong ito, kung saan pinatawan ng parusa ang isang sheriff dahil sa hindi kumpletong deklarasyon ng kanyang SALN, partikular ang hindi paglalagay ng interes mula sa kanyang time deposits.

Sa kasong ito, inireklamo sina Judge Venancio M. Ovejera at Sheriff Lourdes E. Collado dahil sa iba’t ibang paglabag. Bagaman maraming alegasyon ang isinampa, ang naging sentro ng desisyon ng Korte Suprema ay ang pagkukulang ni Sheriff Collado sa pagdedeklara ng kanyang SALN. Hindi niya isinama ang interes na kinita mula sa kanyang time deposits, bagama’t idineklara niya ang orihinal na halaga ng deposito. Ito ay nagdulot ng tanong: sapat na ba ang pagdedeklara ng pangunahing halaga, o kailangan ding isama ang lahat ng kita at interes?

LEGAL NA KONTEKSTO: ANG KAHALAGAHAN NG SALN AYON SA RA 6713

Ang Republic Act No. 6713, o ang “Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees,” ay malinaw na nagtatakda ng mga pamantayan ng pag-uugali para sa lahat ng empleyado ng gobyerno. Layunin nitong itaguyod ang prinsipyong ang “public office is a public trust,” at magsilbing panangga laban sa korapsyon. Isa sa mga pangunahing probisyon nito ay ang pagsumite ng SALN. Ayon sa Seksyon 8 ng RA 6713:

“Section 8. Statements and Disclosure. – Public officials and employees have an obligation to accomplish and submit declarations under oath of, and the public has the right to know, their assets, liabilities, net worth and financial and business interests including those of their spouses and of unmarried children under eighteen (18) years of age living in their households.”

Ang SALN ay hindi lamang listahan ng mga ari-arian at utang. Ito ay isang sinumpaang pahayag na nagpapakita ng katotohanan tungkol sa pinansyal na estado ng isang public official. Sa pamamagitan ng SALN, nagiging transparent ang mga opisyal at empleyado ng gobyerno sa publiko. Nagbibigay ito ng pagkakataon sa mamamayan na masubaybayan ang yaman ng mga lingkod bayan at matiyak na walang anomalya o nakatagong yaman.

Kabilang sa dapat ideklara sa SALN ay hindi lamang ang mga real property at personal property, kundi pati na rin ang “all other assets such as investments, cash on hand or in banks, stocks, bonds, and the like.” Malinaw na nakasaad dito na ang lahat ng uri ng assets, kabilang ang investments at cash sa bangko, ay dapat isama. Ang hindi pagdedeklara ng kumpletong detalye, kahit pa maliit na halaga, ay maaaring magdulot ng administrative liability.

PAGHIMAY SA KASO: MARQUEZ LABAN KAY JUDGE OVEJERA

Ang kaso ay nagsimula sa isang administrative complaint na isinampa nina Angelito R. Marquez at iba pa laban kina Judge Venancio M. Ovejera at Sheriff Lourdes E. Collado. Ito ay dahil sa mga alegasyon ng abuso sa awtoridad, pagbalewala sa due process, at iba pang paglabag kaugnay ng pagpapatupad ng writ of demolition sa dalawang civil cases kung saan complainants ang mga defendants.

Sa imbestigasyon ng Office of the Court Administrator (OCA), bagama’t walang nakitang basehan para sa mga alegasyon laban kay Judge Ovejera at sa ibang administrative charges laban kay Sheriff Collado, napansin ng OCA ang isang mahalagang detalye: hindi idineklara ni Sheriff Collado sa kanyang SALN para sa taong 2004 at 2005 ang interes na kinita mula sa kanyang time deposits sa Moncada Women’s Credit Corporation (MWCC). Bagama’t idineklara niya ang orihinal na kapital, hindi niya isinama ang lumagong interes.

Ayon sa report ng Executive Judge na inatasan para imbestigahan ang usapin ng SALN, aminado si Sheriff Collado na hindi niya isinama ang interes. Paliwanag niya, naniniwala siya na ang interes ay idedeklara lamang kapag na-convert na sa cash ang time deposit certificates. Gayunpaman, hindi ito naging sapat na depensa para sa Korte Suprema.

Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng kumpletong deklarasyon ng SALN, batay sa Seksyon 8 ng RA 6713. Ayon sa Korte:

“Verily, the requirement of SALN submission is aimed at curtailing and minimizing the opportunities for official corruption, as well as at maintaining a standard of honesty in the public service. With such disclosure, the public would, to a reasonable extent, be able to monitor the affluence of public officials, and, in such manner, provides a check and balance mechanism to verify their undisclosed properties and/or sources of income.”

Dahil dito, napatunayan ng Korte na nagkasala si Sheriff Collado sa paglabag sa RA 6713 dahil sa hindi kumpletong pagdedeklara ng SALN. Bagama’t ito ang kanyang unang pagkakasala at walang indikasyon ng masamang intensyon, pinatawan pa rin siya ng parusa – isang multa na P5,000.00 na ibabawas sa kanyang retirement benefits.

PRAKTICAL IMPLICATIONS: ANO ANG ARAL MULA SA KASONG ITO?

Ang kaso ng Marquez vs. Ovejera ay nagtuturo ng mahalagang aral para sa lahat ng public officials at employees: huwag balewalain ang detalye sa pagdedeklara ng SALN. Hindi sapat na ideklara lamang ang pangunahing halaga ng ari-arian; kailangan ding isama ang lahat ng kita, interes, at iba pang paglago nito.

Kahit maliit na halaga o interes ang hindi maisama, maaari itong maging sanhi ng administrative liability. Ang paniniwala na hindi kailangang ideklara ang interes hanggang hindi pa ito nakukuha o na-convert sa cash ay hindi katanggap-tanggap sa mata ng batas.

Para sa mga public officials, narito ang ilang praktikal na payo:

• Maging Metikuloso: Suriing mabuti ang lahat ng assets at liabilities. Siguraduhing kumpleto at tama ang lahat ng impormasyon.
• Isama ang Lahat ng Kita at Interes: Ideklara ang lahat ng uri ng kita, kabilang ang interes mula sa savings accounts, time deposits, investments, at iba pa.
• Magtanong Kung Hindi Sigurado: Kung may pagdududa tungkol sa kung ano ang dapat ideklara, kumonsulta sa mga eksperto o sa inyong SALN focal person.
• Regular na I-update ang SALN: Ang SALN ay hindi lamang para sa taunang pagsusumite. Panatilihing updated ang inyong records para mas madali ang paghahanda ng taunang SALN.

Key Lessons:

• Ang kumpletong deklarasyon ng SALN ay mandato ng batas (RA 6713).
• Kailangan ideklara hindi lamang ang orihinal na halaga ng assets kundi pati na rin ang anumang kita o interes na naipon.
• Ang hindi kumpletong deklarasyon, kahit walang masamang intensyon, ay maaaring magresulta sa administrative penalties.
• Ang pagiging metikuloso at paghingi ng payo kung kinakailangan ay makakatulong upang maiwasan ang problema sa SALN.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

1. Sino ang dapat magsumite ng SALN?
Lahat ng public officials at employees, maliban sa mga naglilingkod sa honorary capacity, laborers, at casual o temporary workers, ay kinakailangang magsumite ng SALN.

2. Ano ang dapat ideklara sa SALN?
Dapat ideklara ang lahat ng assets (real property, personal property, investments, cash, stocks, bonds, atbp.), liabilities, net worth, at financial at business interests, kasama na ang mga ari-arian ng asawa at mga anak na wala pang 18 taong gulang na nakatira sa bahay.

3. Kailan ang deadline ng pagsumite ng SALN?
Ang taunang SALN ay dapat isumite tuwing Abril 30.

4. Ano ang mangyayari kung hindi ako makapagsumite ng SALN o kung hindi kumpleto ang aking deklarasyon?
Ang hindi pagsumite o hindi kumpletong deklarasyon ng SALN ay may administrative penalties, kabilang ang multa o suspensyon, depende sa bigat ng paglabag.

5. Paano kung nagkamali ako sa aking SALN? Maaari ko pa ba itong itama?
Oo, maaari kang mag-file ng amended SALN para itama ang anumang pagkakamali. Mahalaga na agad itong itama sa lalong madaling panahon.

6. Kasama ba sa dapat ideklara ang interes mula sa bank accounts?
Oo, kasama dapat ideklara ang lahat ng interes mula sa bank accounts, time deposits, at iba pang investments.

7. Ano ang layunin ng SALN?
Layunin ng SALN na itaguyod ang transparency at accountability sa serbisyo publiko, maiwasan ang korapsyon, at mapanatili ang integridad ng mga public officials at employees.

8. Saan ako maaaring humingi ng tulong o impormasyon tungkol sa SALN?
Maaaring kumonsulta sa inyong SALN focal person sa inyong opisina o sa mga legal experts.

Naging malinaw sa kasong ito ang kahalagahan ng bawat detalye sa SALN. Kung ikaw ay isang public official o empleyado at may katanungan tungkol sa tamang pagdedeklara ng SALN, huwag mag-atubiling kumonsulta. Ang ASG Law ay may mga eksperto sa administrative law na handang tumulong sa iyo. Makipag-ugnayan dito o mag-email sa hello@asglawpartners.com para sa konsultasyon. Tandaan, ang kumpletong SALN ay susi sa integridad at pananagutan sa serbisyo publiko.

---

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)