Ordinansa ng Bayan, Presumed na Valid Kahit Walang Aksyon ang Sangguniang Panlalawigan sa Loob ng 30 Araw

G.R. No. 187378, September 30, 2013

INTRODUKSYON

Madalas nating naririnig ang katagang, “Batas ay batas.” Ngunit paano kung ang mismong proseso ng paggawa ng batas ay pinagdududahan? Sa isang bayan sa Misamis Occidental, isang ordinansa ang pinagtibay para protektahan ang isang isla bilang sanctuaryo. Ngunit, kinuwestiyon ito dahil umano’y hindi dumaan sa tamang proseso ng pag-apruba. Ang kasong ito sa Korte Suprema ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa bisa ng ordinansa ng bayan at ang papel ng Sangguniang Panlalawigan sa pagrerepaso nito. Ano nga ba ang nangyari at ano ang naging desisyon ng Korte Suprema? Alamin natin sa kasong Acaac v. Azcuna.

KONTEKSTONG LEGAL

Para maintindihan natin ang kasong ito, mahalagang alamin muna natin ang ilang importanteng konsepto sa batas. Ang ordinansa ay isang batas na ginagawa ng lokal na pamahalaan, tulad ng bayan o lungsod. Ito ay may bisa sa loob lamang ng kanilang nasasakupan. Ang Sangguniang Bayan (SB) ang gumagawa ng ordinansa sa bayan, at ang Sangguniang Panlalawigan (SP) naman ang nagrerepaso nito para masiguro na hindi ito labag sa mas mataas na batas, tulad ng Local Government Code of 1991 (LGC) o Republic Act No. 7160.

Ayon sa Section 56 ng LGC, kailangang ipadala ng SB sa SP ang kopya ng ordinansa para sa review. May 30 araw ang SP para aksyunan ito. Kung sa loob ng 30 araw ay walang aksyon ang SP, ang ordinansa ay presumed na valid. Basahin natin mismo ang probisyon:

SEC. 56. Review of Component City and Municipal Ordinances or Resolutions by the Sangguniang Panlalawigan. – (a) Within three (3) days after approval, the secretary to the Sangguniang Panlungsod or Sangguniang Bayan shall forward to the Sangguniang Panlalawigan for review, copies of approved ordinances and the resolutions approving the local development plans and public investment programs formulated by the local development councils.

(b) Within thirty (30) days after receipt of copies of such ordinances and resolutions, the Sangguniang Panlalawigan shall examine the documents or transmit them to the provincial attorney, or if there be none, to the provincial prosecutor for prompt examination. The provincial attorney or provincial prosecutor shall, within a period of ten (10) days from receipt of the documents, inform the Sangguniang Panlalawigan in writing his comments or recommendations, which may be considered by the Sangguniang Panlalawigan in making its decision.

(c) If the Sangguniang Panlalawigan finds that such an ordinance or resolution is beyond the power conferred upon the Sangguniang Panlungsod or Sangguniang Bayan concerned, it shall declare such ordinance or resolution invalid in whole or in part. The Sangguniang Panlalawigan shall enter its action in the minutes and shall advise the corresponding city or municipal authorities of the action it has taken.

(d) If no action has been taken by the Sangguniang Panlalawigan within thirty (30) days after submission of such an ordinance or resolution, the same shall be presumed consistent with law and therefore valid.

Bukod dito, mahalaga ring malaman na ang ordinansa na may parusa ay kailangang ipaskil sa mga prominenteng lugar at ilathala sa pahayagan na may general circulation. Ito ay ayon sa Section 511 ng LGC. Ang layunin nito ay para malaman ng publiko ang bagong ordinansa, lalo na kung mayroon itong parusa.

Sa kaso ring ito, binigyang diin ng Korte Suprema ang presumption of validity ng isang ordinansa. Ibig sabihin, inaakala ng korte na ang isang ordinansa ay valid at naaayon sa batas, maliban na lamang kung mapatunayan na hindi ito sumusunod sa tamang proseso o labag sa batas.

PAGHIMAY SA KASO

Nagsimula ang lahat nang magtayo ng mga cottage ang PETAL Foundation sa Capayas Island, Misamis Occidental noong 1995 at 2001. Layunin nila na protektahan ang kalikasan at magbigay hanapbuhay sa mga residente. Ngunit, pinadalhan sila ng Notice of Illegal Construction ng Mayor at ng Municipal Engineer dahil wala silang building permit, ayon sa National Building Code.

Kasunod nito, nagpasa ang Sangguniang Bayan ng Lopez Jaena ng Municipal Ordinance No. 02, Series of 2002, na nagdedeklara sa Capayas Island bilang sanctuaryo at nagbabawal ng anumang konstruksyon doon maliban kung may pahintulot ng lokal na pamahalaan. Inaprubahan ito ng Mayor noong July 12, 2002, at ipinadala sa Sangguniang Panlalawigan para sa review.

Kinuwestiyon ng PETAL Foundation ang ordinansa. Ayon sa kanila, hindi ito valid dahil:

1. Hindi dumaan sa public consultation.
2. Hindi nailathala sa pahayagan.
3. Hindi inaprubahan ng Sangguniang Panlalawigan.

Nagsampa sila ng kaso sa Regional Trial Court (RTC) para mapigilan ang pagpapatupad ng ordinansa. Sa RTC, nanalo ang PETAL Foundation. Idineklara ng RTC na invalid ang ordinansa dahil sa mga nabanggit na grounds at dahil timberland daw ang Capayas Island, kaya hindi dapat gawing sanctuaryo. Umabot pa ito sa Court of Appeals (CA).

Sa CA, binaliktad ang desisyon ng RTC. Ayon sa CA, valid ang ordinansa. Sinabi ng CA na:

• Deemed approved na ang ordinansa dahil lumipas na ang 30 araw mula nang isumite ito sa SP at walang aksyon ang SP.
• May sapat na ebidensya na naipaskil at nailathala ang ordinansa.
• May kapangyarihan ang munisipyo na magpasa ng ordinansa para sa sanctuaryo.

Hindi sumang-ayon ang PETAL Foundation at umakyat sila sa Korte Suprema. Ang pangunahing tanong sa Korte Suprema ay: Valid ba ang Municipal Ordinance No. 02, Series of 2002?

DESISYON NG KORTE SUPREMA

Nagdesisyon ang Korte Suprema na wala pong merit ang petisyon ng PETAL Foundation. Pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals. Ayon sa Korte Suprema, valid at enforceable ang ordinansa.

Binigyang diin ng Korte Suprema ang Section 56(d) ng LGC. Dahil lumipas na ang 30 araw mula nang isumite ang ordinansa sa SP at walang aksyon ang SP na nagdedeklara itong invalid, deemed approved na ito. Sinabi ng Korte Suprema:

“If no action has been taken by the Sangguniang Panlalawigan within thirty (30) days after submission of such an ordinance or resolution, the same shall be presumed consistent with law and therefore valid.”

Tungkol naman sa isyu ng publikasyon at posting, sinabi ng Korte Suprema na presumed na valid ang ordinansa. Ang PETAL Foundation ang dapat magpatunay na walang publikasyon at posting na nangyari, ngunit hindi nila ito nagawa. Dagdag pa ng Korte Suprema, may public hearing na ginawa bago ipasa ang ordinansa.

“However, in accordance with the presumption of validity in favor of an ordinance, their constitutionality or legality should be upheld in the absence of evidence showing that the procedure prescribed by law was not observed in their enactment.”

Kaya naman, pinagtibay ng Korte Suprema na valid ang ordinansa. Bukod pa rito, sinabi ng Korte Suprema na walang karapatan ang PETAL Foundation sa Capayas Island, kaya hindi sila dapat magreklamo sa ordinansa.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ano ang ibig sabihin ng desisyong ito para sa atin? Una, mahalagang malaman ng mga lokal na pamahalaan na kailangan nilang ipadala agad sa Sangguniang Panlalawigan ang mga ordinansa para sa review. Pangalawa, ang Sangguniang Panlalawigan naman ay kailangang aksyunan agad ang mga ordinansa sa loob ng 30 araw. Kung hindi, magiging valid ito by operation of law, kahit hindi pormal na inaprubahan.

Para naman sa mga negosyo o organisasyon na maapektuhan ng ordinansa, mahalagang bantayan ang proseso ng pagpasa ng ordinansa. Kung may nakikita silang problema sa proseso o sa mismong ordinansa, kailangan nilang kumilos agad at maghain ng reklamo sa tamang panahon.

MGA MAHALAGANG ARAL

• Presumption of Validity ng Ordinansa: Ang ordinansa ay presumed na valid kung walang aksyon ang SP sa loob ng 30 araw.
• Burden of Proof: Ang nagke-question sa validity ng ordinansa ang may burden of proof na patunayang invalid ito.
• Proseso ng Pagrerepaso: Mahalaga ang tamang proseso ng pagpasa at pagrerepaso ng ordinansa para masiguro ang validity nito.
• Kapangyarihan ng Lokal na Pamahalaan: May kapangyarihan ang lokal na pamahalaan na magpasa ng ordinansa para sa kapakanan ng kanilang nasasakupan, tulad ng pagtatayo ng sanctuaryo.

MGA TANONG NA MADALAS ITANONG (FAQ)

Tanong 1: Ano ang mangyayari kung hindi ipadala ng Sangguniang Bayan sa Sangguniang Panlalawigan ang ordinansa?

Sagot: Hindi magsisimula ang 30-day period para sa review ng SP kung hindi ipapadala ang ordinansa. Kaya hindi rin masasabi na deemed approved ito kung lumipas ang 30 araw.

Tanong 2: Puwede bang i-question ang validity ng ordinansa kahit lumipas na ang 30 araw at walang aksyon ang SP?

Sagot: Oo, puwede pa rin i-question ang validity ng ordinansa sa korte, halimbawa kung labag ito sa Konstitusyon o ibang batas. Ngunit, mas mahirap patunayan na invalid ito dahil sa presumption of validity.

Tanong 3: Kailangan ba talaga ng pahayagan para sa publikasyon ng ordinansa?

Sagot: Oo, para sa mga ordinansa na may parusa, kailangan itong ilathala sa pahayagan na may general circulation, maliban pa sa pagpaskil sa mga prominenteng lugar.

Tanong 4: Ano ang mangyayari kung hindi sumunod sa ordinansa?

Sagot: Depende sa ordinansa, maaaring may parusa tulad ng multa o pagkakulong. Sa kasong ito, ang hindi pagsunod sa ordinansa ay maaaring magresulta sa demolisyon ng mga illegal structures.

Tanong 5: Ano ang dapat gawin kung sa tingin ko ay labag sa batas ang isang ordinansa?

Sagot: Maaari kang magsampa ng reklamo sa Sangguniang Panlalawigan habang nasa 30-day review period pa. Kung lumipas na ito, maaari ka ring magsampa ng kaso sa korte para kuwestiyunin ang validity ng ordinansa.

Tanong 6: May bayad ba ang pagkonsulta sa ASG Law tungkol sa validity ng ordinansa?

Sagot: Para sa katanungan tungkol sa konsultasyon, maaari kayong makipag-ugnayan sa ASG Law. Ang ASG Law ay may mga abogado na eksperto sa batas lokal at handang tumulong sa inyo. Kung kayo ay may problema o katanungan tungkol sa validity ng ordinansa, huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin. Bisitahin ang aming website dito o mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com para sa inyong konsultasyon. Eksperto ang ASG Law pagdating sa mga usaping legal na ito. Kayo ay aming maaasahan.