Huwag Patagalin ang Hustisya: Mga Pananagutan ng Huwes sa Pagpapaliban ng Desisyon

A.M. OCA IPI No. 04-1606-MTJ, September 19, 2012

Ang kawalan ng hustisya na naantala ay kawalan ng hustisya. Sa ating sistema ng hustisya, ang bawat segundo ng paghihintay para sa desisyon ay mahalaga, hindi lamang para sa mga partido na kasangkot, ngunit para din sa integridad ng ating hudikatura. Ang kaso na ito ay nagbibigay-diin sa mahalagang aral tungkol sa pananagutan ng mga huwes na magdesisyon sa mga kaso sa loob ng takdang panahon at ang mga kahihinatnan kapag nabigo silang gawin ito.

Ang Konteksto ng Batas Tungkol sa Pagdedesisyon sa Takdang Oras

Nakasaad sa Seksyon 15(1), Artikulo VIII ng Konstitusyon ng 1987 na dapat desisyunan ang lahat ng kaso sa Korte Suprema sa loob ng dalawampu’t apat (24) na buwan mula nang maisumite ito para sa desisyon. Para naman sa mga nakabababang korte, labindalawang (12) buwan para sa collegiate courts, at tatlong (3) buwan para sa iba pang nakabababang korte, maliban kung bawasan ng Korte Suprema ang mga panahong ito. Ang probisyong ito ay naglalayong tiyakin na ang hustisya ay hindi lamang naipapamalas, ngunit naipapamalas din nang napapanahon.

Bilang karagdagan, ang New Code of Judicial Conduct for the Philippine Judiciary ay nag-uutos sa mga huwes na “italaga ang kanilang propesyonal na aktibidad sa mga tungkuling panghudikatura, na kinabibilangan ng… pagganap ng mga tungkulin at responsibilidad panghudikatura sa korte at paggawa ng mga desisyon…” at “gampanan ang lahat ng tungkuling panghudikatura, kabilang ang paghahatid ng mga nakareserbang desisyon, nang mahusay, patas at may makatuwirang pagkaapurado.” Sinusundan din ito ng Rule 3.05, Canon 3 ng Code of Judicial Conduct na nagpapataw sa lahat ng huwes ng tungkulin na itapon ang negosyo ng kanilang mga korte nang maagap at magdesisyon sa mga kaso sa loob ng kinakailangang panahon.

Kung ang isang huwes ay nahaharap sa mga pagkaantala, mayroon silang paraan upang legal na humingi ng ekstensyon ng oras. Ayon sa sirkular ng Korte Suprema, kung inaasahan ng isang huwes na hindi niya kayang magdesisyon sa loob ng 90 araw, dapat siyang humingi ng ekstensyon mula sa Korte Suprema sa pamamagitan ng Office of the Court Administrator (OCA). Ang pagkabigong gawin ito at patuloy na pagpapaliban ng desisyon ay maaaring humantong sa mga administratibong kaso, tulad ng nangyari sa kasong ito.

Ang Kwento ng Kaso: Maturan vs. Gutierrez-Torres

Nagsimula ang kasong ito sa isang reklamo ni Atty. Arturo Juanito T. Maturan laban kay Judge Lizabeth Gutierrez-Torres. Inireklamo ni Atty. Maturan si Judge Gutierrez-Torres dahil sa hindi pagdedesisyon sa isang kasong kriminal (People v. Anicia C. Ventanilla) na isinumite na para sa desisyon noong Hunyo 2002 pa. Ayon kay Atty. Maturan, umabot na ng mahigit dalawang taon na nakabinbin ang kaso nang walang desisyon.

Narito ang mga mahahalagang pangyayari ayon sa reklamo ni Atty. Maturan:

• Abril 10, 2002: Natapos ang pagdinig at sinabi ng abogado ng depensa na wala na silang ebidensya. Inutusan ng korte ang magkabilang panig na magsumite ng memorandum at pagkatapos nito ay isinumite na ang kaso para sa desisyon.
• Hunyo 3, 2002: Nagsampa ng memorandum ang prosekusyon. Hindi na nagsumite ng memorandum ang depensa.
• Disyembre 9, 2002: Nagsampa ang prosekusyon ng unang Motion to Decide Case dahil wala pa ring desisyon. Hindi ito binigyang aksyon ni Judge Gutierrez-Torres.
• Hulyo 10, 2003: Nagsampa ang prosekusyon ng pangalawang Motion to Decide Case. Dineny ito ni Judge Gutierrez-Torres dahil daw hindi sumunod sa isang Order noong Mayo 3, 2001 na nauugnay sa sur-rebuttal evidence, kahit pa moot na ito dahil natapos na ang pagdinig.
• Pebrero 4, 2004: Nagsampa ang prosekusyon ng pangatlong Motion to Decide Case.
• Agosto 11, 2004: Napansin ni Atty. Maturan na wala pa ring aksyon sa mga mosyon at wala pa ring desisyon kahit mahigit dalawang taon na ang nakalipas mula nang isumite ang kaso. Nakakagulat na nang balikan niya ang korte sa hapon, mayroon nang bagong Order na may petsang Agosto 11, 2004, na nagsasabing kumpleto na ang transcript at ang kaso ay “submitted for decision” na umano.

Dahil dito, nagreklamo si Atty. Maturan sa Office of the Court Administrator (OCA) dahil sa paglabag ni Judge Gutierrez-Torres sa Canon 3, Rule 3.05 ng Code of Judicial Conduct at sa Konstitusyon dahil sa gross inefficiency.

Inutusan ng OCA si Judge Gutierrez-Torres na magsumite ng komento. Sa kabila ng maraming ekstensyon na ibinigay ng Korte Suprema, hindi pa rin nagsumite ng komento si Judge Gutierrez-Torres. Dahil dito, itinuring ng OCA na walang depensa si Judge Gutierrez-Torres at nagrekomenda na siya ay maparusahan.

Ayon sa OCA, “The respondent has consistently exhibited indifference to the Court’s Resolutions requiring her to comment on the instant complaint. Her behavior constitutes gross misconduct and blatant insubordination, even outright disrespect for the Court.”

Dagdag pa ng OCA, malinaw na nagkasala si Judge Gutierrez-Torres hindi lamang sa insubordination at gross inefficiency, kundi pati na rin sa grave and serious misconduct dahil sa paglabag sa Code of Judicial Conduct at sa Konstitusyon.

Sumang-ayon ang Korte Suprema sa findings ng OCA. Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagdedesisyon sa mga kaso sa loob ng takdang panahon. Ayon sa Korte Suprema, “A judge like Judge Gutierrez-Torres should be imbued with a high sense of duty and responsibility in the discharge of the obligation to promptly administer justice. She must cultivate a capacity for promptly rendering her decisions.”

Dahil dito, napatunayan ng Korte Suprema na nagkasala si Judge Gutierrez-Torres ng gross inefficiency, insubordination, at grave and serious misconduct.

Praktikal na Implikasyon: Ano ang Dapat Malaman Mo?

Ang kasong ito ay nagbibigay ng ilang mahahalagang aral, lalo na para sa mga litigante at mga miyembro ng hudikatura:

• Takdang Panahon para Magdesisyon: Mayroong takdang panahon kung kailan dapat magdesisyon ang mga huwes sa mga kaso. Para sa Metropolitan Trial Court, ito ay 90 araw mula nang maisumite ang kaso para sa desisyon.
• Remedyo Kapag Naantala ang Desisyon: Kung napapansin mong matagal nang hindi nagdedesisyon ang huwes sa iyong kaso, maaari kang magsampa ng Motion to Decide Case. Kung hindi pa rin ito maaaksyunan, maaari kang maghain ng reklamo sa OCA.
• Pananagutan ng mga Huwes: Ang mga huwes ay may pananagutan na magdesisyon sa mga kaso sa loob ng takdang panahon. Ang pagkabigong gawin ito ay maaaring magresulta sa administratibong pananagutan, mula multa hanggang sa pagkatanggal sa serbisyo.
• Insubordination sa Korte Suprema: Ang hindi pagsunod sa utos ng Korte Suprema, tulad ng pagsumite ng komento, ay isang seryosong bagay na maaaring magpalala sa parusa.

Mga Mahalagang Aral

1. Hustisya sa Takdang Panahon: Ang hustisya ay hindi lamang dapat ipamalas, kundi ipamalas din sa takdang panahon.
2. Pananagutan ng Hudikatura: Ang mga huwes ay may mataas na pananagutan na gampanan ang kanilang tungkulin nang mahusay at napapanahon.
3. Mga Rekurso ng Litigante: May mga legal na paraan para maaksyunan ang pagpapaliban ng desisyon.

Mga Madalas Itanong (FAQ)

1. Ano ang mangyayari kung hindi makapagdesisyon ang huwes sa loob ng 90 araw?
   Kung hindi makapagdesisyon ang huwes sa loob ng 90 araw, dapat siyang humingi ng ekstensyon mula sa Korte Suprema. Kung wala siyang sapat na dahilan at hindi siya humingi ng ekstensyon, maaari siyang maharap sa administratibong kaso.
2. Ano ang dapat kong gawin kung matagal nang hindi nagdedesisyon ang huwes sa kaso ko?
   Maaari kang magsampa ng Motion to Decide Case sa korte. Kung hindi pa rin ito umubra, maaari kang maghain ng reklamo sa Office of the Court Administrator (OCA).
3. Ano ang posibleng parusa sa isang huwes na mapatunayang nagpapaliban ng desisyon?
   Ang parusa ay maaaring mula multa, suspensyon, hanggang sa pagkatanggal sa serbisyo, depende sa bigat ng paglabag at mga naunang kaso laban sa huwes.
4. Mayroon bang limitasyon sa bilang ng ekstensyon na maaaring hilingin ng isang huwes?
   Wala namang tiyak na limitasyon, ngunit dapat may sapat na dahilan ang bawat hiling na ekstensyon at dapat itong aprubahan ng Korte Suprema. Ang madalas at walang basehang paghingi ng ekstensyon ay maaaring maging sanhi ng suspetsa.
5. Ano ang papel ng Office of the Court Administrator (OCA) sa mga kaso ng pagpapaliban ng desisyon?
   Ang OCA ang tumatanggap at nag-iimbestiga ng mga reklamo laban sa mga huwes, kabilang na ang mga reklamo tungkol sa pagpapaliban ng desisyon. Sila ang nagrerekomenda sa Korte Suprema kung ano ang dapat na maging aksyon sa mga huwes na mapatunayang nagkasala.

Naranasan mo na ba ang pagkaantala ng hustisya? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto. Ang ASG Law ay may malawak na karanasan sa mga usaping administratibo at hudisyal. Para sa konsultasyon, maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito.

---

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)