Sa kasong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang isang notaryo publiko ay may pananagutan kung nagpatunay siya ng mga dokumento nang hindi naisaalang-alang ang mga kinakailangang alituntunin. Partikular, ang abogadong si Atty. Bijis ay nasuspinde dahil sa paglabag sa mga alituntunin ng notarial practice, kung saan pinatunayan niya ang mga dokumento kahit patay na ang mga lumagda. Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng tungkulin ng notaryo publiko sa pagtiyak ng integridad ng mga dokumentong pinapatunayan, na nagbibigay-diin sa pangangailangang maging maingat at responsable sa pagganap ng kanilang mga tungkulin. Kaya, ang desisyon ay nagpapatibay na ang isang notaryo publiko ay dapat siguraduhing ang mga lumagda sa dokumento ay personal na humaharap sa kanya at may sapat na pagkakakilanlan.

Kapag Nakalusot ang Peke: Pananagutan ng Notaryo sa Pag-iingat sa Katotohanan

Nagsampa ng reklamo si Josephine R. Ong laban kay Atty. Salvador M. Bijis dahil sa pag-notaryo ng mga Special Power of Attorney (SPA) at isang real estate mortgage, kahit na ang mga lumagda ay matagal nang pumanaw. Ayon kay Ong, nilapitan siya nina Mary Ann Canlas, Teresita A. Puntual, at Ma. Salome A. Dacuycuy para magpahiram ng pera, gamit ang mga SPA mula sa mga may-ari ng lupa na umano’y gustong ipa-mortgage ang kanilang mga ari-arian. Ipinakita nina Canlas ang mga SPA na pinatunayan ni Atty. Bijis. Nang malaman ni Ong na patay na ang mga may-ari bago pa man naisagawa ang mga SPA at mortgage, nagsampa siya ng reklamo.

Ayon kay Atty. Bijis, nagpakita sa kanya ang mga indibidwal na nagpakilalang sila ang mga may-ari at nagpakita ng mga sertipiko ng paninirahan at titulo ng lupa. Ipinagtanggol niya na ito ang kanyang unang pagkakamali sa 35 taon niya sa pagsasabatas. Nalaman ng Integrated Bar of the Philippines (IBP) na hindi lumitaw ang mga partido sa pagdinig, at si Atty. Bijis lang ang nagsumite ng posisyon. Inirekomenda ng IBP na suspindihin si Atty. Bijis dahil sa kapabayaan, na pinagtibay ng Board of Governors ng IBP na may karagdagang rekomendasyon na suspindihin din siya sa pagsasabatas. Ang pangunahing isyu sa kaso ay kung napatunayang nagkasala si Atty. Bijis sa paglabag sa 2004 Rules on Notarial Practice.

Pinagtibay ng Korte Suprema ang natuklasan at rekomendasyon ng IBP. Ang mga patakaran ng Notarial Rules ay malinaw na nagsasaad na ang isang indibidwal ay dapat na personal na humarap sa notaryo publiko, magpakita ng isang kumpletong instrumento, at kilalanin ng notaryo sa pamamagitan ng personal na pagkakakilanlan o sapat na katibayan ng pagkakakilanlan. Mahalaga rin na kinakatawan ng lumagda na malaya niyang nilagdaan ang dokumento. Bago ang 2008, ang sapat na katibayan ng pagkakakilanlan ay nangangailangan ng isang kasalukuyang dokumento ng pagkakakilanlan na inisyu ng isang ahensya ng gobyerno na naglalaman ng larawan at lagda ng indibidwal.

Sa kasong ito, inamin ni Atty. Bijis na hindi niya personal na kilala ang mga lumagda. Dahil dito, mas kinakailangan na maingat niyang beripikahin ang kanilang pagkakakilanlan ayon sa Notarial Rules. Ang sertipiko ng komunidad ay hindi sapat na katibayan ng pagkakakilanlan dahil wala itong larawan at lagda ng indibidwal. Dahil dito, ang kapabayaan ni Atty. Bijis ay nagresulta sa pagpapatunay ng mga dokumento ng mga taong nagpanggap na ang mga dating namayapang may-ari ng lupa. Dahil hindi sinunod ni Atty. Bijis ang Notarial Rules, naging posible ang panloloko, kaya’t mananagot siya.

Seksyon 12. Sapat na Katibayan ng Pagkakakilanlan. – Ang pariralang “sapat na katibayan ng pagkakakilanlan” ay tumutukoy sa pagkakakilanlan ng isang indibidwal batay sa:

(a)	hindi bababa sa isang kasalukuyang dokumento ng pagkakakilanlan na inisyu ng isang opisyal na ahensya na naglalaman ng larawan at lagda ng indibidwal; o

Higit pa rito, si Ong mismo ay hindi personal na humarap kay Atty. Bijis nang pinatunayan ang mortgage. Ang kanyang lagda ay naroroon na sa dokumento, at hindi niya pinagtatalunan ang pagiging tunay nito, na nagpapahiwatig na ang dokumento ay nauna nang nilagdaan, na isang paglabag sa Notarial Rules. Bilang isang abogado, nabigo si Atty. Bijis na pangalagaan ang integridad ng proseso ng notaryo. Mahalaga ang papel ng notaryo sa paggawa ng pribadong dokumento na maging pampubliko, at ang kanyang pagpapatunay ay dapat na mapagkakatiwalaan. Samakatuwid, ang mga notaryo publiko ay dapat na maging maingat at tiyakin na ang mga lumagda ay ang mga taong nagpatotoo sa katotohanan ng dokumento.

Ang pagkabigo na sumunod sa Notarial Rules ay isang paglabag din sa Canon 1 ng Code of Professional Responsibility (CPR), na nag-uutos sa mga abogado na itaguyod ang batas at itaguyod ang paggalang sa batas. Ito rin ay paglabag sa Rule 1.01 ng CPR, na nagbabawal sa abugado na magsagawa ng anumang ilegal, hindi tapat, imoral, o mapanlinlang na pag-uugali. Dahil sa paglabag na ito, si Atty. Bijis ay sinuspinde sa pagsasabatas, binawi ang kanyang komisyon bilang notaryo publiko, at pinagbawalan na maging komisyonado muli sa loob ng dalawang taon.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung si Atty. Bijis ba ay nagkasala sa paglabag sa mga patakaran ng Notarial Practice dahil sa pagpapatunay ng mga dokumento kahit patay na ang mga lumagda.
Ano ang sinasabi ng Korte Suprema tungkol sa tungkulin ng notaryo publiko?	Ang notaryo publiko ay dapat tiyakin na ang mga lumagda sa dokumento ay personal na humaharap sa kanya at may sapat na pagkakakilanlan, tulad ng passport o driver’s license.
Bakit nasuspinde si Atty. Bijis?	Dahil pinatunayan niya ang mga dokumento kahit hindi niya personal na kilala ang mga lumagda at hindi siya naghingi ng sapat na katibayan ng pagkakakilanlan.
Ano ang mga patakaran na nilabag ni Atty. Bijis?	Nilabag niya ang 2004 Rules on Notarial Practice at ang Code of Professional Responsibility para sa mga abogado.
Ano ang parusa kay Atty. Bijis?	Siya ay sinuspinde sa pagsasabatas sa loob ng anim na buwan, binawi ang kanyang komisyon bilang notaryo publiko, at pinagbawalan na maging komisyonado muli sa loob ng dalawang taon.
Ano ang kahalagahan ng personal na pagharap sa notaryo?	Upang matiyak na ang lumagda ay siyang naglagda ng dokumento at ginawa ito nang malaya at hindi pinilit.
Anong uri ng ID ang tinatanggap bilang sapat na katibayan ng pagkakakilanlan?	Mga ID na inisyu ng gobyerno na may larawan at lagda, tulad ng passport, driver’s license, at Professional Regulations Commission ID.
Ano ang mangyayari kung hindi susunod ang notaryo sa mga patakaran?	Maaari siyang masuspinde, bawiin ang kanyang komisyon bilang notaryo, at pagbawalan na maging komisyonado muli.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng papel ng notaryo publiko sa pagprotekta sa publiko mula sa panloloko. Dapat na maging maingat ang mga notaryo sa pagtupad ng kanilang tungkulin at sundin ang mga patakaran upang matiyak na ang mga dokumentong kanilang pinapatunayan ay lehitimo at mapagkakatiwalaan. Hindi lamang sila naglilingkod bilang tagasaksi, kundi bilang bantay ng integridad ng mga legal na dokumento.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: JOSEPHINE R. ONG, VS. ATTY. SALVADOR M. BIJIS, G.R No. 68219, November 23, 2021