Ang kasong ito ay nagbibigay-linaw kung kailan maituturing na malubhang pag-abuso sa diskresyon ng hukuman ang pagbawi sa isang naunang desisyon na nagpapatibay sa isang huling habilin. Nagpasiya ang Korte Suprema na ang pagbaliktad ng isang desisyon na mayroon nang finality at ang pagpapabaya sa tungkulin ng clerk of court sa paghahanda ng record on appeal ay maituturing na pag-iwas sa tungkulin na dapat gampanan ng isang hukom. Pinagtibay ng Korte Suprema na dapat sundin ang mga patakaran sa pagpapadala ng mga papeles at proseso sa mga partido at kanilang mga abogado, ang pagiging pinal ng mga paghuhukom, at ang mga tungkulin ng mga clerk of court.

Liham na Natanggap, Desisyon na Binaliktad: Paglabag ba sa Tungkulin ng Hukom?

Umiikot ang kaso sa habilin ni Corazon M. San Juan, na ipinagtibay ng Regional Trial Court (RTC) ngunit kalaunan ay binawi. Ang kapatid ni Corazon, si Julita, at ang pamangkin na si Josephine, ay sumalungat sa pagpapatibay ng habilin. Ang isyu ay lumutang nang baliktarin ng hukom ang kanyang sariling desisyon matapos ang pagpapatibay nito, at ang pagbasura sa apela ni Filipina D. Abutin dahil sa umano’y pagkabigong magsumite ng record on appeal. Ang sentro ng usapin ay kung nagkaroon ba ng sapat na batayan ang hukom para baliktarin ang kanyang naunang desisyon, at kung ang pagbasura sa apela ay naaayon sa tamang proseso.

Ayon sa Korte Suprema, ang grave abuse of discretion ay ang pag-iwas sa isang positibong tungkulin o ang virtual na pagtanggi na gampanan ang tungkuling iniuutos ng batas. Sa kasong ito, malinaw na nagkamali ang Court of Appeals nang hindi nito ipinag-utos ang writ of certiorari na hiniling ng petisyoner. Lubhang nagpabaya si Judge Patrimonio-Soriaso sa mga matagal nang panuntunan tungkol sa serbisyo ng mga papeles at proseso sa mga partido at kanilang mga abogado, ang pagiging pinal ng mga paghuhukom, at ang mga tungkulin ng mga clerk of court sa paghahanda ng mga rekord ng apela. Sa gayon, kumilos siya sa hayagang pagwawalang-bahala sa kung ano ang kinukunsidera at itinutulak ng batas, na epektibong umiiwas sa kanyang positibo at solemneng tungkulin bilang isang hukom. Ito ay maituturing na malubhang pag-abuso sa kanyang diskresyon.

Mahalaga ang ginagampanan ng mga clerk of court sa pagpapadali ng apela ng mga partido, lalo na sa mga kasong nangangailangan ng record on appeal. Ayon sa Rule 41, Section 10 ng 1997 Rules of Civil Procedure, nakasaad ang tungkulin ng clerk of court:

SECTION 10. Duty of clerk of court of the lower court upon perfection of appeal. — Within thirty (30) days after perfection of all the appeals in accordance with the preceding section, it shall be the duty of the clerk of court of the lower court: …. (d) To transmit the records to the appellate court.

Nakasaad din sa patakaran na kung mayroong mga dokumento na hindi pa kumpleto, nararapat lamang na gawin ng clerk of court ang lahat ng makakaya upang ito ay makumpleto, kasama na ang paggamit ng kanyang awtoridad o ng korte para dito. Idinagdag pa rito, kung nabigo man na makumpleto ang mga records, dapat niyang ipaalam sa letter of transmittal kung ano ang mga exhibits o transcripts na hindi kasama sa records na ipapadala sa appellate court, kasama na rin ang mga dahilan kung bakit hindi ito naipadala at ang mga hakbang na ginawa upang maging available ang mga ito.

Dagdag pa rito, binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi dapat maging hadlang ang kapabayaan ng abogado sa pagkamit ng hustisya ng kanyang kliyente. Malinaw na sinasabi rito na dapat managot ang kliyente sa pagkakamali ng kanyang abogado. Higit pa rito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na:

The general rule is that the negligence of counsel binds the client, even mistakes in the application of procedural rules. The exception to the rule is “when the reckless or gross negligence of the counsel deprives the client of due process of law.”

Sa kasong ito, binigyang diin ng Korte Suprema na ang finality of a decision ay isang pangyayaring jurisdictional na hindi dapat nakadepende sa kaginhawaan ng isang partido. Ang labinlimang araw para sa respondent na maghain ng motion for reconsideration ay dapat na binibilang mula Pebrero 9, 2016. Kaya, dahil walang motion for reconsideration na inihain sa ngalan ng respondent hanggang Abril 12, 2016, ang Desisyon noong Disyembre 28, 2015 ay naging pinal.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung nagpakita ba ng malubhang pag-abuso sa diskresyon ang hukom nang baliktarin niya ang kanyang desisyon tungkol sa pagpapatibay ng habilin.
Ano ang kahalagahan ng clerk of court sa proseso ng apela?	Sila ang may tungkuling tiyakin na kumpleto ang rekord ng apela, at dapat nilang gawin ang lahat upang ito ay makumpleto.
Ano ang epekto ng kapabayaan ng abogado sa kanyang kliyente?	Sa pangkalahatan, ang kapabayaan ng abogado ay nagbubuklod sa kanyang kliyente, maliban kung ang kapabayaan ay malubha at nagdudulot ng paglabag sa due process.
Ano ang ibig sabihin ng “finality of a decision”?	Nangangahulugan ito na ang desisyon ay hindi na maaaring baguhin o kuwestiyunin, at dapat itong ipatupad.
Kailan nagsisimula ang bilang ng araw para maghain ng motion for reconsideration?	Nagsisimula ito sa araw na matanggap ng abogado ang kopya ng desisyon.
Maaari bang baliktarin ng hukom ang kanyang sariling desisyon?	Maaari lamang itong gawin kung may sapat na batayan at bago maging pinal ang desisyon.
Ano ang ibig sabihin ng “grave abuse of discretion”?	Ito ay ang pag-iwas sa tungkulin o ang paggamit ng kapangyarihan nang arbitraryo o may pagmamalupit.
Ano ang dapat gawin kung hindi kumpleto ang rekord ng apela?	Dapat itong ipaalam sa hukuman, at dapat gawin ang lahat upang makumpleto ito.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapaalala sa mga hukom na dapat nilang sundin ang mga patakaran ng pamamaraan, at dapat nilang tiyakin na walang partido ang nakakakuha ng hindi nararapat na kalamangan. Ang Korte Suprema ay nagpapakita ng kanyang pagiging mahigpit sa mga patakaran at sa proteksyon ng karapatan ng bawat mamamayan na makamit ang hustisya.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Abutin vs. San Juan, G.R. No. 247345, July 06, 2020