Sa isang mahalagang desisyon, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Joseph Sta. Cruz dahil sa paglabag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 (R.A. No. 9165). Ang pagpapawalang-sala ay nakabatay sa kapabayaan ng mga awtoridad na sundin ang itinakdang proseso ng chain of custody, na siyang nagdudulot ng pagdududa sa integridad at pagiging tunay ng mga ebidensyang droga. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin ng chain of custody upang matiyak ang proteksyon ng mga karapatan ng akusado at maiwasan ang mga pagkakamali sa paglilitis.

Benta ng Shabu Nadiskaril: Paano Binabalewala ang Chain of Custody?

Ang kasong ito ay nag-ugat sa isang buy-bust operation kung saan si Joseph Sta. Cruz ay inakusahan ng pagbebenta at pag-iingat ng shabu. Ayon sa mga pulis, nakatanggap sila ng impormasyon na si Sta. Cruz ay sangkot sa kalakalan ng droga, kaya nagplano sila ng operasyon upang siya ay mahuli. Si PO2 Bagain ang nagsilbing poseur-buyer, bumili umano kay Sta. Cruz ng shabu na nagkakahalaga ng Php500.00. Pagkatapos ng transaksyon, inaresto si Sta. Cruz at nakuhanan pa umano ng dalawang sachet ng shabu. Sa paglilitis, itinanggi ni Sta. Cruz ang mga paratang at sinabing siya ay dinakip lamang habang nanonood ng naglalaro ng mahjong.

Gayunpaman, sa pagdinig ng kaso, napansin ang ilang kapabayaan sa bahagi ng mga awtoridad. Lumitaw na ang pisikal na imbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga ay hindi ginawa kaagad pagkatapos ng pagdakip, at hindi rin ito ginawa sa presensya ng akusado, isang opisyal ng Department of Justice (DOJ), at isang halal na opisyal ng publiko, alinsunod sa Section 21 ng R.A. No. 9165. Tanging isang kinatawan mula sa media ang naroroon. Ang kakulangan na ito sa pagsunod sa tamang proseso ay nagdulot ng malaking pagdududa sa integridad ng mga ebidensya.

Ayon sa batas, ang chain of custody ay isang mahalagang proseso upang masiguro na ang ebidensya ay hindi napalitan, nabago, o nakompromiso mula sa oras na ito ay makuha hanggang sa ito ay ipakita sa korte. Ang mga sumusunod ay ang mga hakbang na dapat sundin:

SEC. 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – (1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagsunod sa chain of custody ay hindi lamang isang teknikalidad, kundi isang bagay ng substantive law. Ito ay lalong mahalaga sa mga kaso kung saan ang dami ng droga ay maliit lamang, dahil mas madali itong palitan o dayain. Sa kasong ito, dahil sa kapabayaan ng mga awtoridad na sundin ang tamang proseso, nagkaroon ng break in the chain of custody, na nagdulot ng pagdududa sa kung ang mga drogang ipinakita sa korte ay talagang ang mga nakumpiska kay Sta. Cruz.

Dahil sa mga pagkukulang na ito, binawi ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at RTC, at pinawalang-sala si Sta. Cruz sa mga kasong isinampa laban sa kanya. Ipinunto ng Korte Suprema na ang kawalan ng sapat na paliwanag para sa hindi pagsunod sa Section 21 ng R.A. No. 9165 ay nagdudulot ng pagdududa sa integridad ng ebidensya, at hindi maaaring gamitin upang hatulan ang akusado.

Samakatuwid, ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga awtoridad na dapat sundin ang tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya sa mga kaso ng droga. Ang kapabayaan na sumunod sa chain of custody ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, kahit pa mayroong iba pang mga ebidensya laban sa kanya. Ang pagiging maingat at responsable sa paghawak ng ebidensya ay mahalaga upang matiyak na ang hustisya ay naisasakatuparan at ang mga karapatan ng lahat ay protektado.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung nasunod ba ang chain of custody sa paghawak ng mga ebidensyang droga. Ang Korte Suprema ay nagdesisyon na hindi ito nasunod.
Ano ang chain of custody?	Ito ay ang proseso ng pagdodokumento at pagsubaybay sa mga ebidensya mula sa pagkolekta hanggang sa presentasyon sa korte. Tinitiyak nito na ang ebidensya ay hindi nabago o napalitan.
Sino ang dapat na naroroon sa pisikal na imbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga droga?	Ayon sa Section 21 ng R.A. No. 9165, dapat na naroroon ang akusado, isang kinatawan mula sa media, isang opisyal ng DOJ, at isang halal na opisyal ng publiko.
Ano ang epekto kung hindi nasunod ang chain of custody?	Ang hindi pagsunod sa chain of custody ay maaaring magdulot ng pagdududa sa integridad ng ebidensya at magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.
Bakit mahalaga ang chain of custody sa mga kaso ng droga?	Mahalaga ito upang maiwasan ang pagtatanim, pagpapalit, o pagbabago ng ebidensya, at upang maprotektahan ang karapatan ng akusado sa isang patas na paglilitis.
Ano ang naging basehan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala kay Sta. Cruz?	Ang kakulangan sa pagsunod sa Section 21 ng R.A. No. 9165, partikular ang hindi pagdalo ng mga kinatawan mula sa DOJ at isang halal na opisyal, ang naging basehan ng Korte Suprema.
Ano ang layunin ng Section 21 ng R.A. No. 9165?	Ang layunin nito ay upang matiyak ang integridad at pagiging tunay ng mga ebidensyang droga at maprotektahan ang karapatan ng akusado sa isang patas na paglilitis.
Anong leksyon ang makukuha sa kasong ito?	Mahalaga na ang mga awtoridad ay sumunod sa tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya sa mga kaso ng droga upang matiyak na ang hustisya ay naisasakatuparan at ang mga karapatan ng lahat ay protektado.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa mga itinakdang pamamaraan sa paghawak ng ebidensya upang masiguro ang isang patas at makatarungang sistema ng hustisya. Ang mahigpit na pagsunod sa chain of custody ay nagpoprotekta sa mga karapatan ng akusado at nagpapanatili sa integridad ng proseso ng paglilitis.

Para sa mga katanungan ukol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o via email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: People v. Sta. Cruz, G.R. No. 244256, November 25, 2019