Sa desisyong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na hindi nararapat gamitin ang certiorari bilang remedyo sa mga utos ng korte na nagdedeklara ng default, maliban kung may malinaw na pag-abuso sa diskresyon. Dapat umanong maghain ng mosyon upang baligtarin ang default na may sinumpaang salaysay na nagpapakita ng depensa. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso at remedyo sa mga usapin sa korte upang maiwasan ang pagkaantala sa paglilitis.
Kung Kailan ang Pag-aari ay Nauwi sa Usapin ng ‘Default’: Pagtalakay sa Aksyon ng HGC Laban sa mga Carniyan
Ang kasong ito ay nagsimula nang magsampa ang Home Guaranty Corporation (HGC) ng reklamo laban sa mga Carniyan para mabawi ang pag-aari ng lupa sa Quezon City. Sa halip na sumagot, naghain ang mga Carniyan ng mosyon para ibasura ang kaso, na sinasabing walang hurisdiksyon ang RTC dahil hindi pa raw pag-aari ng HGC ang lupa at mababa ang takdang halaga nito. Ibinasura ito ng RTC, kaya naghain ang mga Carniyan ng iba’t ibang mosyon para ipagpaliban ang pagdinig at hilingin ang pag-inhibit ni Hukom Villordon. Nang hindi sumunod ang mga Carniyan sa utos ng korte na maghain ng sagot, idineklara silang ‘default’ at pinayagan ang HGC na magpresenta ng ebidensya nang ex parte. Umapela ang mga Carniyan sa CA sa pamamagitan ng certiorari, ngunit ibinasura ito. Kaya naman, dinala nila ang isyu sa Korte Suprema.
Ayon sa Korte Suprema, ang certiorari ay maaari lamang gamitin kung walang ibang mabilis at epektibong remedyo. Ang utos na nagbabasura ng mosyon na ibasura ang kaso ay itinuturing na ‘interlocutory,’ ibig sabihin, hindi pa ito pinal na desisyon. Dapat sana ay naghain ng sagot ang mga Carniyan, nagpatuloy sa paglilitis, at saka umapela kung natalo, at doon nila maaaring ilahad ang mga dahilan kung bakit dapat ibasura ang kaso. Ang paggamit ng certiorari ay hindi nararapat, maliban na lamang kung ang utos ng korte ay ginawa nang walang hurisdiksyon o may malubhang pag-abuso sa diskresyon.
Idinagdag pa ng Korte na ang paghahain ng sertipikadong kopya ng titulo ng lupa ay hindi kinakailangan upang magkaroon ng hurisdiksyon ang RTC. Ang hurisdiksyon ay ibinibigay ng batas at batay sa mga alegasyon sa pleadings. Ang mosyon na ibasura ang kaso ay isinasampa bago pa man magkaroon ng pagkakataon ang mga partido na magpresenta ng ebidensya. Kung ibabasura ang mosyon, bibigyan ang defendant ng pagkakataong sumagot, magdaos ng pre-trial, at pagkatapos ay maglitis kung saan magpapakita ng ebidensya ang mga partido.
Sa kabilang banda, ang pag-utos sa mga Carniyan na maghain ng sagot sa reklamo ng HGC at ang pagdeklara sa kanila bilang default dahil sa hindi pagsunod, ay hindi rin maituturing na malubhang pag-abuso sa diskresyon. Ayon sa Rule 9, Section 3(b) ng Rules of Court, kung ang isang partido ay idineklarang ‘default’, maaari siyang maghain ng mosyon para baligtarin ang default, na sinumpaan at may kasamang affidavit na nagpapakita na mayroon siyang meritorious defense. Kailangan ipakita na ang kanyang pagkabigo na sumagot ay dahil sa pandaraya, aksidente, pagkakamali, o excusable negligence. Dahil hindi ito ginawa ng mga Carniyan, tama ang CA sa pagbasura sa kanilang petisyon para sa certiorari.
Bukod dito, nabanggit ng Korte na bagamat may ilang remedyo na maaaring gamitin ang isang partido na nabigong sumagot, ang paggamit ng certiorari ay hindi nararapat kung mayroon pang ibang mabilis at epektibong remedyo. Sa kasong ito, dahil wala pang pinal na desisyon, dapat sana ay naghain ang mga Carniyan ng mosyon para baligtarin ang default, ayon sa Rule 9 ng Rules of Court. Sa lahat ng ito, bigong ipakita ng mga Carniyan na nagkaroon ng malubhang pag-abuso sa diskresyon sa panig ni Hukom Villordon. Para magtagumpay ang certiorari, kailangang mapatunayan na ang aksyon ng korte ay arbitraryo o despotiko.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung tama ba ang paggamit ng certiorari bilang remedyo laban sa mga utos ng korte na nagdedeklara ng ‘default’ sa isang partido na nabigong sumagot sa reklamo. |
| Ano ang certiorari? | Ito ay isang espesyal na aksyon na inihahain sa korte upang suriin kung may malubhang pag-abuso sa diskresyon ang isang mababang hukuman o ahensya ng gobyerno. Maaari lamang itong gamitin kung walang ibang mabilis at epektibong remedyo. |
| Ano ang ‘default’ sa isang kaso? | Ito ay ang sitwasyon kung saan hindi nakapagsumite ng sagot ang defendant sa loob ng takdang panahon, na nagreresulta sa pagkawala ng kanyang karapatang magpresenta ng depensa. |
| Anong mga remedyo ang maaaring gamitin ng isang idineklarang ‘default’? | Maaari siyang maghain ng mosyon para baligtarin ang default, maghain ng mosyon para sa bagong paglilitis, o umapela sa desisyon. |
| Ano ang kailangan para mabaligtad ang isang ‘default’? | Kailangang maghain ng sinumpaang mosyon, ipakita na ang pagkabigong sumagot ay dahil sa lehitimong dahilan (pandaraya, aksidente, pagkakamali, atbp.), at magpakita ng ‘meritorious defense’. |
| Bakit hindi nagtagumpay ang petisyon ng mga Carniyan? | Dahil ginamit nila ang certiorari na hindi angkop na remedyo. Mayroon pa silang ibang remedyo na dapat sanang ginamit, tulad ng mosyon para baligtarin ang default. |
| Ano ang kahalagahan ng sertipikadong titulo ng lupa sa kaso? | Ayon sa korte, hindi ito kailangan para magkaroon ng hurisdiksyon ang korte. Ang hurisdiksyon ay nakabatay sa mga alegasyon sa pleadings, hindi sa pagpapakita ng ebidensya. |
| Ano ang epekto ng desisyong ito? | Nagbibigay-diin ito sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa korte at paggamit ng nararapat na remedyo para maiwasan ang pagkaantala sa paglilitis. |
Sa kabuuan, pinagtibay ng Korte Suprema na dapat sundin ang tamang proseso at gamitin ang nararapat na remedyo sa mga kaso sa korte. Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga litigante na ang certiorari ay hindi isang unibersal na lunas at may mga limitasyon sa paggamit nito. Kailangan munang subukan ang ibang remedyo bago gumamit nito.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: RICARDO P. CARNIYAN VS. HOME GUARANTY CORPORATION, G.R. No. 228516, August 14, 2019
Mag-iwan ng Tugon