Sa kasong ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang ebidensyang nakuha sa ilegal na paghahalughog ay hindi dapat gamitin laban sa akusado. Pinawalang-sala si Perly Tuates dahil sa paglabag sa RA 9165 dahil sa pagdududa sa kung paano nakuha ang ebidensya laban sa kanya. Ang desisyong ito ay nagpapakita kung paano pinoprotektahan ng batas ang mga karapatan ng bawat indibidwal laban sa hindi makatarungang pagtrato ng mga awtoridad, na tinitiyak na ang proseso ng paglilitis ay patas at naaayon sa batas.

Kailan ang Paghihinala ay Hindi Sapat: Ang Kuwento ng Pagdakip at ang Hamon sa Chain of Custody

Nahaharap si Perly Tuates sa kasong pagdadala ng iligal na droga matapos siyang dakpin ng isang jail guard. Ayon sa jail guard, nakita niya ang droga sa pagitan ng damit ni Tuates. Ngunit iginiit ni Tuates na itinanim lamang ito sa kanya. Ang legal na tanong dito ay kung napatunayan ba ng prosecution na nagkasala si Tuates nang walang makatwirang pagdududa, lalo na kung ang pagdakip at pangangalaga sa ebidensya ay naaayon sa batas.

Pinagbatayan ng lower courts ang presumption of regularity sa pagganap ng tungkulin ng jail guard at pulis, subalit binigyang-diin ng Korte Suprema na mas matimbang ang presumption of innocence. Dapat patunayan ng prosecution na walang pagdududa sa pagkakasala ng akusado. Ang presumption of regularity ay hindi sapat kung may mga ebidensyang sumasalungat dito.

Binigyang-pansin ng Korte Suprema ang mga pagkakamali sa pagsasagawa ng paghahalughog kay Tuates. Hindi sinunod ng jail guard ang Bureau of Jail Management and Penology Standard Operating Procedures (BJMP-SOP 2010-05) sa paghahalughog ng mga bisita. Ang BJMP-SOP 2010-05 ay nagtatakda na ang paghahalughog ay dapat gawin sa hindi gaanong mapanghimasok na paraan, na may paggalang sa dignidad at privacy ng indibidwal.

VI. GUIDELINES IN THE CONDUCT OF PAT/FRISK/RUB SEARCH FOR VISITORS

1. All inmates’ visitors who want to enter the jail facility must be subjected to body search and inspection of their belongings.
2. To perform a pat/frisk/rub search, the jail officer shall accomplish the following:
   1. Instruct the subject to remove items from pockets, shoes, jackets, or any extra clothing.
   2. Search the subject top to bottom being systematic:
      1. Shake out his/her hair;
      2. Grasp the collar and feel for any hidden items.
      3. Search each of the arms separately.
      4. Run hands down the shirt front, checking the pocket and stopping at the beltline. Then check the back using the same process.
      5. Once satisfied that all areas above the waist – the neck, arms, chest, and back are clear, check the waistline to feel for any small articles hidden.
      6. From the waistline, run hands down the subject’s buttocks.
      7. Then move both hands to one leg. Repeat process on the other leg.
      8. Finally, run hands over the subject’s lower abdomen and crotch carefully, feeling for concealed articles that may be taped to these areas[.]
3. If during the pat/frisk/rub search the jail officer develops probable cause that contraband is being hidden by the subject which is not likely to be discovered, the Jail Officer shall request for a conduct of strip search/visual body cavity search.

Ayon sa testimonya ng jail guard, hindi niya sinunod ang tamang proseso. Bukod dito, nagkaroon ng contradictory statements ang jail guard tungkol sa kung saan nakita ang droga, na nagdagdag sa pagdududa sa kanyang testimonya. Ang pagkakaiba sa testimonya ng jail guard ay nagpababa sa kanyang kredibilidad at nagdagdag ng makatwirang pagdududa sa pagkakasala ni Tuates.

Higit pa rito, pinagdudahan din ng Korte Suprema kung naisagawa ba talaga ang inventory ng nakumpiskang droga. Sinabi ng prosecution witnesses na agad nilang dinala ang droga sa crime laboratory, kaya’t nagtataka ang Korte kung paano sila nakapag-inventory bago ito gawin. Dahil dito, nagkaroon ng pagdududa sa integridad at evidentiary value ng ebidensya, na corpus delicti ng krimen.

Idinagdag pa ng Korte Suprema na hindi dapat umasa ang mga korte sa presumption of regularity lamang, lalo na kung may paglabag sa mga itinakdang proseso. Kung hindi, ang karapatan ng akusado na ituring na walang sala ay mawawalang-saysay. Ayon sa Korte, dapat na ang presumption of regularity ay nagmumula sa napatunayang katotohanan, at hindi galing sa pagpapalagay lamang. Kung may mga paglabag sa proseso ng pagdakip, hindi maaaring umasa sa presumption of regularity.

Both lower courts favored the members of the buy-bust team with the presumption of regularity in the performance of their duty, mainly because the accused did not show that they had ill motive behind his entrapment.

We hold that both lower courts committed gross error in relying on the presumption of regularity.

Presuming that the members of the buy-bust team regularly performed their duty was patently bereft of any factual and legal basis. We remind the lower courts that the presumption of regularity in the performance of duty could not prevail over the stronger presumption of innocence favoring the accused. Otherwise, the constitutional guarantee of the accused being presumed innocent would be held subordinate to a mere rule of evidence allocating the burden of evidence.

Dahil sa mga pagkakamali sa paghahalughog, mga hindi magkatugmang testimonya, at pagdududa sa pagsasagawa ng inventory, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Tuates. Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga law enforcers na sundin ang tamang proseso upang maprotektahan ang karapatan ng mga indibidwal.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ng prosecution na nagkasala si Perly Tuates sa pagdadala ng iligal na droga nang walang makatwirang pagdududa.
Bakit pinawalang-sala si Tuates?	Pinawalang-sala si Tuates dahil nagkaroon ng mga pagkakamali sa pagsasagawa ng paghahalughog, mga hindi magkatugmang testimonya, at pagdududa sa pagsasagawa ng inventory ng nakumpiskang droga.
Ano ang presumption of regularity?	Ang presumption of regularity ay ang pagpapalagay na ang mga opisyal ng pamahalaan ay ginagawa ang kanilang tungkulin nang naaayon sa batas. Ngunit ito ay hindi sapat kung may mga ebidensyang sumasalungat dito.
Ano ang BJMP-SOP 2010-05?	Ito ang standard operating procedure ng Bureau of Jail Management and Penology sa paghahalughog ng mga bisita sa jail. Ito ay nagtatakda ng tamang paraan ng paghahalughog upang maprotektahan ang dignidad at privacy ng indibidwal.
Ano ang corpus delicti?	Ang corpus delicti ay ang katawan ng krimen, o ang mga bagay na kinakailangan upang patunayan na naganap ang isang krimen. Sa kasong ito, ito ay ang nakumpiskang droga.
Paano nakaapekto ang desisyon sa presumption of innocence?	Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang presumption of innocence ay mas matimbang kaysa sa presumption of regularity. Dapat patunayan ng prosecution na walang pagdududa sa pagkakasala ng akusado.
Ano ang kahalagahan ng inventory sa mga kaso ng droga?	Ang inventory ay mahalaga upang matiyak na ang nakumpiskang droga ay hindi napalitan o nabago. Ito ay bahagi ng chain of custody ng ebidensya.
Ano ang implikasyon ng desisyong ito sa mga law enforcers?	Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga law enforcers na sundin ang tamang proseso sa pagdakip at pagkuha ng ebidensya. Dapat nilang protektahan ang karapatan ng mga indibidwal at tiyakin na ang proseso ay patas at naaayon sa batas.

Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagprotekta sa mga karapatan ng mga akusado at ang pagiging maingat sa pagkuha at pagpapanatili ng ebidensya. Ito ay nagpapaalala sa lahat na ang katarungan ay dapat pairalin nang walang pagtatangi at may pagsunod sa batas.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Tuates v. People, G.R. No. 230789, April 10, 2019