Nilalayon ng desisyong ito na linawin ang tungkulin ng hukuman sa pagtukoy ng probable cause at ang pamantayan sa kasong trafficking in persons. Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals (CA) na nagpawalang-saysay sa kaso dahil sa kakulangan ng probable cause, na nagpapakita na ang pagtukoy ng hukom ng probable cause para sa pag-isyu ng warrant of arrest ay hindi nangangahulugan na ang hukom ay appellate court na susuri sa ginawa ng taga-usig. Sinabi ng Korte Suprema na ang hukom ay nagkamali nang bale-walain ang kaso dahil ang mga dahilan nito ay bagay na dapat litisin at hindi basehan para sa kawalan ng probable cause. Nagbigay-linaw ang desisyon na ito sa dibisyon ng kapangyarihan sa pagitan ng taga-usig at hukuman sa pagtukoy ng probable cause. Nagbigay ito ng gabay kung kailan maaaring makialam ang korte sa paghahanap ng taga-usig ng probable cause, at nilinaw ang kinakailangan para maituring na may probable cause para sa trafficking in persons.

Pharaoh KTV: Likod ng Aliw, Anong Tungkulin ng Hukuman sa Paglilitis?

Nagsimula ang kaso nang makatanggap ang Criminal Investigation and Detection Group-Women and Children Protection Division (CIDG-WCPD) ng impormasyon tungkol sa Pharaoh KTV na umano’y ginagamit bilang harapan ng sexual exploitation. Nagkasa ng entrapment operation kung saan nagpanggap na customer si SPO3 Platilla. Matapos ang raid, arestado ang mga floor manager at nasagip ang ilang kababaihan. Naghain ng reklamong paglabag sa R.A. No. 9208 o Anti-Trafficking in Persons Act of 2003 laban sa mga respondents. Binawi ng mga nasagip na babae ang kanilang unang salaysay sa preliminary investigation. Nagmosyon ang mga respondents sa Regional Trial Court (RTC) para sa judicial determination of probable cause.

Ibinasura ng RTC ang kaso dahil sa kakulangan ng probable cause. Ayon sa RTC, walang ebidensya na vulnerable ang mga babae para maging biktima ng recruitment, at walang aktwal na sexual intercourse o lascivious conduct nangyari. Umapela ang Office of the Solicitor General (OSG) sa Court of Appeals (CA). Ipinagtibay ng CA ang desisyon ng RTC. Kinuwestiyon ng OSG sa Korte Suprema kung tama ba ang ginawang pagbasura ng RTC sa kaso, dahil ang pagtukoy ng probable cause ay tungkulin ng prosecutor.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung maaaring magpasya ang hukom tungkol sa probable cause at kung tama ba ang pagbasura ng kaso dahil sa kakulangan ng probable cause. Nakasaad sa Section 6(a), Rule 112 ng Revised Rules on Criminal Procedure na maaaring suriin ng hukom ang resolusyon ng prosecutor at ibasura agad ang kaso kung walang probable cause. Binigyang-diin ng Korte Suprema na may dalawang uri ng pagtukoy ng probable cause: ang executive function ng prosecutor sa preliminary investigation at ang judicial function ng hukom sa pag-isyu ng warrant of arrest.

Nilinaw sa kasong Mendoza v. People na ang executive determination of probable cause ay para sa paghain ng Information, habang ang judicial determination ay para sa pag-isyu ng warrant of arrest. Ang pagtukoy ng hukom ng probable cause para mag-isyu ng warrant of arrest ay hindi nangangahulugang maaari niyang kwestiyunin ang pagtukoy ng prosecutor sa probable cause. Ang tamang remedyo ay umapela sa Secretary of Justice. Binigyang diin ng Korte Suprema na kung ang Information ay valid sa itsura nito at walang malinaw na pagkakamali ang prosecutor, dapat itong igalang ng mga korte.

Probable cause for purposes of filing a criminal information is defined as such facts as are sufficient to engender a well-founded belief that a crime has been committed and that the respondent is probably guilty thereof.

Sa kasong People v. Borje, Jr., sinabi ng Korte Suprema na ang probable cause ay ang paniniwala na may nagawang krimen at ang respondent ang malamang na gumawa nito. Kailangan lamang ng sapat na ebidensya na malamang na nagawa ang krimen. Sa kasong ito, walang ipinakitang katibayan na kapritsoso at arbitraryo ang prosecutor sa paghahanap ng probable cause. Samakatuwid, hindi dapat makialam ang mga korte dito. Mali ang ginawa ni Judge Calpatura nang ibinasura niya ang kaso dahil sa kakulangan ng probable cause. Ipinunto ni Judge Calpatura na walang sexual intercourse o lascivious conduct na nangyari noong raid.

Ang mga dahilang ito ay evidentiary matters na dapat pag-usapan sa trial. Dahil dito, hindi pa napapanahon para sa Judge Calpatura at sa CA na magpasya na walang illegal trafficking of persons dahil lamang sa walang aktwal na sexual intercourse o lascivious conduct, at dahil hindi minarkahan ng pulisya ang pera na ginamit para sa umano’y “extra services.” Ang presensya o kawalan ng elemento ng krimen ay bagay na dapat ipagtanggol matapos ang buong paglilitis.

Samakatuwid, pinagtibay ng Korte Suprema na maaaring suriin ng hukom ang probable cause, ngunit hindi niya basta-basta babalewalain ang pagtukoy ng prosecutor nito. Kailangang may malinaw na basehan para makialam ang korte sa desisyon ng prosecutor. Sa kasong ito, nagkamali ang RTC at CA sa pagbasura sa kaso dahil hindi pa napapanahon ang kanilang paghusga sa mga ebidensya.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung tama ba ang pagbasura ng hukom sa kaso dahil sa kakulangan ng probable cause sa kasong trafficking in persons, at kung anong tungkulin ng hukuman sa pagtukoy nito.
Ano ang probable cause?	Ito ay sapat na katibayan para maniwala na may nagawang krimen at malamang na ang akusado ang gumawa nito. Hindi kailangang malinaw o siguradong-sigurado ang ebidensya.
Ano ang dalawang uri ng pagtukoy ng probable cause?	Ang executive determination na ginagawa ng prosecutor, at ang judicial determination na ginagawa ng hukom para mag-isyu ng warrant of arrest.
Maaari bang kwestiyunin ng hukom ang pagtukoy ng prosecutor ng probable cause?	Hindi basta-basta. Kung valid ang Information at walang malinaw na pagkakamali, dapat itong igalang ng hukom. Ang tamang remedyo ay umapela sa Department of Justice.
Bakit nagkamali ang RTC sa kasong ito?	Dahil ibinasura nito ang kaso batay sa mga bagay na dapat pang litisin sa trial, tulad ng kung may aktwal na sexual intercourse at kung minarkahan ba ang pera.
Ano ang kahalagahan ng kasong ito?	Nililinaw nito ang kapangyarihan ng hukuman sa pagtukoy ng probable cause at kung kailan ito maaaring makialam sa desisyon ng prosecutor.
Ano ang trafficking in persons?	Ito ay ang pangangalap, pagdadala, pagtatago, o pagtanggap ng isang tao sa pamamagitan ng anumang paraan para sa layunin ng prostitusyon, pornograpiya, sexual exploitation, at iba pa.
Anong batas ang tumutukoy sa trafficking in persons?	Republic Act No. 9208 o ang Anti-Trafficking in Persons Act of 2003.
Ano ang naging epekto ng desisyon ng Korte Suprema?	Ipinabalik ang kaso sa RTC para magpatuloy ang paglilitis.

Sa kabuuan, ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga korte na bagamat may kapangyarihan silang suriin ang probable cause, hindi nila dapat basta-basta balewalain ang pagtukoy ng prosecutor maliban kung may malinaw na katibayan ng kapabayaan o pag-abuso sa kapangyarihan. Ang mga isyu ukol sa ebidensya ay dapat ding talakayin sa paglilitis upang matiyak ang makatarungang pagpapasya.

Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng ruling na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES VS. SHELDON ALCANTARA Y LI, G.R. No. 207040, July 04, 2018