Ipinasiya ng Korte Suprema na ang isang Clerk of Court na gumamit ng pondo ng hukuman para sa kanyang personal na kapakanan ay nagkasala ng gross neglect of duty at grave misconduct. Ito ay paglabag sa tiwala ng publiko at nagpapakita ng kawalan ng integridad at responsibilidad. Ang desisyon ay nagpapatibay sa kahalagahan ng pananagutan ng mga empleyado ng hukuman sa pangangalaga ng pondo ng bayan at pagpapanatili ng integridad ng sistema ng hustisya.

Paglustay sa Pondo ng Hukuman: Pagkakanulo sa Tiwala ng Taumbayan?

Ang kasong ito ay tungkol kay Ruby M. Dalawis, Clerk of Court II ng Municipal Circuit Trial Court (MCTC) ng Monkayo-Montevista, Compostela Valley. Nagsagawa ng financial audit ang Office of the Court Administrator (OCA) dahil sa mga sumbong tungkol sa maling paggamit ng pondo sa MCTC. Nadiskubre na nagkaroon ng cash shortage sa iba’t ibang pondo ng hukuman, kabilang ang Fiduciary Fund, Judiciary Development Fund, at Special Allowance for the Judiciary Fund. Inamin ni Dalawis na ginamit niya ang ilang koleksyon ng hukuman para sa kanyang personal na pangangailangan. Ang legal na tanong ay kung ang kanyang mga aksyon ay sapat na upang mapatunayang nagkasala siya ng gross neglect of duty at grave misconduct.

Ayon sa audit, umabot sa P1,903,148.00 ang kakulangan sa pondo na pananagutan ni Dalawis. Ito ay dahil sa hindi niya pagdeposito ng mga koleksyon at sa hindi awtorisadong pag-withdraw mula sa Fiduciary Fund. Sa kanyang liham, ipinaliwanag ni Dalawis na nahirapan siyang magbayad dahil sa problema sa mga Rural Bank sa kanilang probinsya na naapektuhan ng bagyong Pablo. Nangako siyang magbabayad ng interes at magre-restitute ng P500,000.00 sa lalong madaling panahon, ngunit hindi niya ito natupad.

“x x x Amidst the quest for survival, I was so confident enough that I can immediately recover financially and submit regularly my required financial reports, but to my great disgust, the Rural Banks of our province were tremendously affected by Typhoon Pablo in view of the fact that farmers were their (sic) major clients; therefore, they have to declare bank holidays/bankruptcy, which of course also affected me considering that I can no longer avail renewal of my loan to pay off my court collections. At about that time my financial reports were already delayed.“

Pinagtibay ng Korte Suprema na ang tungkulin ng isang lingkod-bayan ay isang public trust. Dapat silang maging accountable sa taumbayan at maglingkod nang may responsibilidad, integridad, katapatan, at kahusayan. Ang mga Clerk of Court ay may mahalagang papel sa pangangalaga ng pondo ng hukuman. Sila ay responsable sa pangangasiwa ng mga koleksyon, record, at ari-arian ng hukuman.

Hindi kukunsintihin ng Korte ang anumang paglabag sa tiwala ng publiko at pagpapababa sa integridad ng Hudikatura. Ang hindi pagremit o pagdeposito ni Dalawis ng mga koleksyon, ang hindi awtorisadong pag-withdraw, at paggamit ng pondo para sa kanyang sariling kapakanan ay nagpapakita ng kanyang pagpapabaya at kawalan ng kakayahan na gampanan ang kanyang tungkulin. Ang mga ito ay sapat na upang mapatunayang nagkasala siya ng gross neglect of duty at grave misconduct.

Ang gross neglect of duty at grave misconduct ay itinuturing na mga mabigat na pagkakasala. Ayon sa Section 50 (a) ng Rule 10 ng 2017 Rules on Administrative Cases in the Civil Service, ang parusa para dito ay dismissal kahit sa unang pagkakasala.

Kaya naman, ipinasiya ng Korte na DISMISSED si Dalawis mula sa serbisyo. Kinakailangan din niyang isauli ang P1,903,148.00 na kakulangan sa pondo. Inatasan din ang Office of the Court Administrator na magsampa ng mga karampatang criminal charges laban kay Dalawis.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung nagkasala ba si Ruby M. Dalawis, Clerk of Court, ng gross neglect of duty at grave misconduct dahil sa hindi pagremit at paggamit ng pondo ng hukuman para sa personal na kapakanan. Ito ay labag sa mga circular ng OCA at sa tiwala ng publiko.
Ano ang Fiduciary Fund?	Ang Fiduciary Fund ay pondo ng hukuman na ginagamit para sa mga partikular na layunin, tulad ng piyansa at iba pang mga deposito. Ito ay dapat pangalagaan at gamitin lamang para sa mga awtorisadong transaksyon.
Ano ang Judiciary Development Fund (JDF)?	Ang JDF ay pondo na ginagamit para sa pagpapabuti ng sistema ng hukuman, tulad ng pagsasanay ng mga empleyado at pagbili ng mga kagamitan. Ito ay mula sa mga legal fees na kinokolekta ng mga korte.
Ano ang Special Allowance for the Judiciary Fund (SAJF)?	Ang SAJF ay pondo na ginagamit para sa mga allowance at benepisyo ng mga hukom at empleyado ng hukuman. Katulad ng JDF, ito rin ay mula sa mga legal fees.
Ano ang Mediation Fund (MF)?	Ang Mediation Fund ay sumusuporta sa proseso ng mediation bilang alternatibong paraan ng pagresolba ng mga kaso sa labas ng tradisyonal na paglilitis. Layunin nitong mapagaan ang pasanin ng mga korte at mapabilis ang pagkamit ng hustisya.
Ano ang parusa sa gross neglect of duty at grave misconduct?	Ayon sa 2017 Rules on Administrative Cases in the Civil Service, ang parusa para sa gross neglect of duty at grave misconduct ay dismissal mula sa serbisyo, forfeiture of retirement benefits, at perpetual disqualification from holding public office.
Bakit mahalaga ang integridad ng mga empleyado ng hukuman?	Mahalaga ang integridad ng mga empleyado ng hukuman dahil sila ay may hawak ng pondo at ari-arian ng hukuman. Sila rin ay may tungkulin na pangalagaan ang tiwala ng publiko sa sistema ng hustisya.
Ano ang implikasyon ng desisyong ito sa ibang Clerk of Court?	Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa lahat ng Clerk of Court na dapat nilang pangalagaan ang pondo ng hukuman at sundin ang mga regulasyon ng OCA. Ang hindi pagtupad sa kanilang tungkulin ay maaaring magresulta sa administrative at criminal liability.

Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng seryosong paninindigan ng Korte Suprema laban sa korapsyon at paglabag sa tiwala ng publiko. Ito ay isang babala sa lahat ng mga lingkod-bayan na dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may integridad at responsibilidad.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: OFFICE OF THE COURT ADMINISTRATOR VS. RUBY M. DALAWIS, A.M. No. P-17-3638, March 13, 2018