Sa kasong Baysac v. Aceron-Papa, pinagtibay ng Korte Suprema na may pananagutan ang isang notaryo publiko kung nagpatotoo ito sa isang dokumento nang hindi personal na humarap sa kanya ang taong lumagda dito. Dahil dito, ang notaryo publiko ay maaaring masuspinde sa pagsasanay ng abogasya, tanggalan ng notarial commission, at pagbawalan na maging notaryo sa loob ng ilang taon. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng tungkulin ng isang notaryo publiko na tiyakin ang pagiging tunay ng mga dokumentong pinapatotohanan nito at protektahan ang publiko mula sa mga mapanlinlang na gawain.
Ang Kasunduan na Hindi Naganap: Paglabag sa Tungkulin ng Notaryo
Ang kaso ay nagsimula nang si Oscar Baysac ay nadiskubreng ang kanyang titulo ng lupa ay nailipat na sa ibang pangalan batay sa isang Deed of Absolute Sale na hindi niya pinirmahan o pinatotohanan. Ayon kay Baysac, hindi siya humarap sa notaryo publiko at hindi rin niya nilagdaan ang dokumento. Ipinunto rin niya na ang ginamit na Community Tax Certificate (CTC) sa dokumento ay tatlong taon nang lipas. Dahil dito, nagsampa siya ng reklamo laban kay Atty. Eloisa Aceron-Papa, ang notaryo publiko na nagpatotoo sa Deed of Absolute Sale, sa Integrated Bar of the Philippines (IBP).
Sa pagsusuri ng IBP, napatunayan na lumabag si Atty. Aceron-Papa sa kanyang tungkulin bilang notaryo publiko. Ayon sa Section 1 ng Public Act No. 2103, na kilala bilang Notarial Law, kinakailangan ang personal na pagharap ng taong nagpapatotoo sa dokumento. Gayundin, ayon sa Section 1, Rule II ng 2004 Rules on Notarial Practice, kailangang personal na kilala ng notaryo publiko ang taong humaharap o kaya ay may sapat na ebidensya ng pagkakakilanlan. Hindi rin dapat tanggapin ang mga lumang CTC bilang sapat na ebidensya ng pagkakakilanlan.
“Ang pagpapatotoo ay hindi isang walang laman, walang kabuluhang, rutinang gawain. Sa kabaligtaran, ito ay may malaking interes sa publiko, kung kaya’t tanging ang mga kwalipikado o awtorisado lamang ang maaaring gumanap bilang mga notaryo publiko. Ang pagpapatotoo ng isang pribadong dokumento ay ginagawang isang pampublikong dokumento ang dokumento na ginagawang katanggap-tanggap sa korte nang walang karagdagang patunay ng pagiging tunay nito.” Kaya naman, ang isang notaryo publiko ay dapat maging maingat sa pagtupad ng kanyang mga tungkulin.
Pinagtibay ng Korte Suprema ang naging resolusyon ng IBP, ngunit binago ang parusa. Dahil sa paglabag ni Atty. Aceron-Papa sa Notarial Law at sa Code of Professional Responsibility, siya ay sinuspinde sa pagsasanay ng abogasya ng isang taon, tinanggalan ng kanyang notarial commission, at pinagbawalan na maging notaryo publiko sa loob ng dalawang taon. Ito ay bilang pagbibigay-diin sa mataas na pamantayan ng integridad at responsibilidad na inaasahan sa mga abogadong notaryo publiko.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung lumabag ba si Atty. Aceron-Papa sa kanyang tungkulin bilang notaryo publiko nang patotohanan niya ang Deed of Absolute Sale nang walang personal na pagharap ni Oscar Baysac. |
| Ano ang Notarial Law? | Ang Notarial Law ay ang batas na nagtatakda ng mga panuntunan at regulasyon para sa mga notaryo publiko. Layunin nitong tiyakin ang integridad ng mga dokumentong pinapatotohanan at protektahan ang publiko mula sa mga mapanlinlang na gawain. |
| Bakit mahalaga ang tungkulin ng isang notaryo publiko? | Mahalaga ang tungkulin ng isang notaryo publiko dahil sila ang nagpapatunay sa pagiging tunay ng mga dokumento. Ang kanilang pagpapatotoo ay nagbibigay ng katiyakan sa publiko na ang mga dokumento ay lehitimo at may bisa. |
| Ano ang parusa sa isang notaryo publiko na lumabag sa Notarial Law? | Ang parusa sa isang notaryo publiko na lumabag sa Notarial Law ay maaaring magsama ng suspensyon sa pagsasanay ng abogasya, pagtanggal ng notarial commission, at pagbabawal na maging notaryo publiko sa loob ng ilang taon. |
| Anong dokumento ang dapat ipakita sa notaryo publiko bilang patunay ng pagkakakilanlan? | Maliban sa mga government issued IDs, hindi dapat tanggapin ang mga lumang CTC bilang patunay ng pagkakakilanlan. |
| Ano ang responsibilidad ng isang abogado na notaryo publiko? | Ang isang abogado na notaryo publiko ay may mas mataas na responsibilidad na sundin ang mga batas at hindi gumawa ng anumang pandaraya. Dapat din nilang itaguyod ang integridad at dignidad ng propesyon ng abogasya. |
| Ano ang Canon 1 ng Code of Professional Responsibility? | Ayon sa Canon 1 ng Code of Professional Responsibility, dapat itaguyod ng isang abogado ang Konstitusyon, sundin ang mga batas ng bansa, at itaguyod ang paggalang sa batas at mga legal na proseso. |
| Anong uri ng kaso ang maaaring isampa laban sa isang notaryo publiko na nagpabaya sa kanyang tungkulin? | Ang kasong isasampa laban sa notaryo publiko ay administratibo, dahil ito ay may kinalaman sa kanyang paglabag sa tungkulin bilang isang opisyal ng korte at miyembro ng Integrated Bar of the Philippines. |
Ang kasong ito ay nagsisilbing paalala sa lahat ng mga notaryo publiko na dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may integridad at responsibilidad. Ang kanilang pagkilos ay may malaking epekto sa publiko, at ang kanilang kapabayaan ay maaaring magdulot ng pinsala sa iba.
Para sa mga katanungan ukol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, maaari pong makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinibigay lamang para sa mga layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Baysac v. Aceron-Papa, G.R. No. 10231, August 10, 2016
Mag-iwan ng Tugon