Sa isang mahalagang desisyon, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Flordilina Ramos dahil sa paglabag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 (RA 9165). Ang kaso ay nagpapakita ng kahalagahan ng maingat na paghawak at pagpapanatili ng integridad ng mga ebidensya sa mga kaso ng droga. Dahil sa mga pagdududa sa kung paano hinawakan ang mga pinagbabawal na gamot, at ang hindi pagpapakita ng nagpanggap na buyer, binigyang-diin ng Korte Suprema na dapat patunayan ng mga taga-usig ang kasalanan nang walang pag-aalinlangan. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa pangangailangan para sa mas mahigpit na pagsunod sa mga pamamaraan ng chain of custody upang protektahan ang mga akusado mula sa posibleng maling pag-uusig.

Kakulangan sa Katibayan: Kailan Hindi Sapat ang Pagkakakita para Hatulan?

Ang kaso ay nagsimula nang maakusahan si Flordilina Ramos sa pagbebenta at pagtatago ng shabu. Ayon sa mga pulis, nagsagawa sila ng buy-bust operation kung saan nakita ng kanilang informant na bumili ng shabu kay Ramos. Sa paglilitis, sinabi ni Ramos na inaresto siya nang walang sapat na dahilan at kinasuhan ng pagbebenta ng droga. Bagama’t napatunayang nagkasala siya ng RTC, nag-apela siya sa Court of Appeals (CA). Gayunpaman, ibinasura ng CA ang kanyang apela dahil hindi nakapagsumite ang kanyang abogado ng appellant’s brief sa loob ng takdang panahon.

Sa kabila nito, nakialam ang Korte Suprema dahil kinakatawan siya ng Public Attorney’s Office (PAO), at kinilala nito na ang teknikalidad ay hindi dapat manaig sa hustisya, lalo na kung nakataya ang buhay at kalayaan. Dito nagsimulang suriin ng Korte Suprema ang mga detalye ng kaso, at nakita nito na hindi napanatili ng mga awtoridad ang kadena ng kustodiya ng mga gamot na sinasabing nakumpiska kay Ramos. Bukod pa rito, ang hindi pagpresenta ng nagpanggap na buyer ay nagdulot ng pagdududa sa totoong nangyari sa transaksyon.

Ayon sa Korte Suprema, sa mga kaso ng ilegal na pagbebenta ng droga, kailangang ipakita ng taga-usig ang ilang mahahalagang elemento: ang unang pag-uusap sa pagitan ng buyer at nagbebenta, ang pag-aalok na bumili, ang pagbabayad, at ang paghahatid ng droga. Ang lahat ng ito ay kailangang patunayan nang malinaw, lalo na kung may impormante. Ang corpus delicti, o ang mismong droga, ay dapat ding maipakita at mapanatili nang maayos upang matiyak na walang pagbabago sa ebidensya.

Sa kaso ni Ramos, ang impormante lamang ang nakipag-usap sa kanya, at walang direktang partisipasyon ang mga pulis. Bagama’t nakita ng mga pulis ang transaksyon mula sa malayo, kinailangan pa ring ipakita ng taga-usig ang integridad ng ebidensya at ang pagkakakilanlan ng buyer. Sinabi ng Korte Suprema na ang hindi pagpresenta ng nagpanggap na buyer ay maaaring maging problema sa kaso kung walang ibang saksi sa transaksyon, walang paliwanag kung bakit hindi siya nagpakita, o kung hindi narinig ng mga saksi ang usapan sa pagitan ng buyer at nagbebenta. At higit sa lahat, kung mariing itinanggi ng akusado ang pagbebenta ng droga.

Ang kritikal na punto sa desisyon ay ang kapabayaan ng mga awtoridad na protektahan ang kadena ng kustodiya ng droga. Ayon sa Section 21, Article II ng R.A. No. 9165, pagkatapos makumpiska ang droga, dapat itong imbentaryo at kunan ng litrato sa presensya ng akusado, kinatawan ng media, at opisyal ng Department of Justice (DOJ). Mahalaga rin na markahan agad ang droga. Ang pagmamarka ay nagpapatunay na ang mismong item na nakumpiska sa akusado ay siyang ipinepresenta sa hukuman. Sa kaso ni Ramos, walang malinaw na ebidensya kung paano hinawakan ang droga bago ito markahan sa istasyon ng pulisya. Dahil dito, nagkaroon ng pagdududa kung ang mismong droga ba na ibinenta umano kay Ramos ay siya ring ipinepresenta sa hukuman.

(1) The apprehending team having initial custody and control of the drug shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and an elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a coy thereof [.]

Dahil sa mga pagdududa na ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na dapat manaig ang pagiging inosente ng akusado hangga’t hindi napapatunayang nagkasala. Hindi sapat ang basta umasa sa pagpapalagay na ginawa ng mga pulis ang kanilang trabaho nang maayos. Kailangan pa ring ipakita ng taga-usig na walang pagbabago sa ebidensya mula nang makumpiska ito hanggang sa ipresenta ito sa hukuman. Samakatuwid, si Ramos ay pinawalang-sala dahil hindi napatunayan ng taga-usig ang kanyang kasalanan nang walang pag-aalinlangan.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung napanatili ba ang integridad ng kadena ng kustodiya ng mga pinagbabawal na gamot, at kung sapat ba ang ebidensya para hatulan si Ramos.
Bakit pinawalang-sala si Ramos?	Pinawalang-sala siya dahil sa mga pagdududa sa kung paano hinawakan ang droga, at hindi sapat ang ebidensya para patunayang nagkasala siya.
Ano ang kahalagahan ng kadena ng kustodiya?	Tinitiyak nito na ang mismong droga na nakumpiska sa akusado ay siya ring ipinepresenta sa hukuman, at walang pagbabago sa ebidensya.
Bakit mahalaga ang presensya ng DOJ, media, atbp. sa pag-imbentaryo?	Upang maging transparent ang proseso at maiwasan ang anumang pagmanipula sa ebidensya.
Ano ang papel ng presumption of innocence?	Ipinapalagay na inosente ang akusado hangga’t hindi napapatunayang nagkasala, at dapat patunayan ng taga-usig ang kasalanan nang walang pag-aalinlangan.
Ano ang epekto ng hindi pagpresenta ng nagpanggap na buyer?	Nagdudulot ito ng pagdududa sa totoong nangyari sa transaksyon, lalo na kung walang ibang saksi.
Ano ang corpus delicti sa mga kaso ng droga?	Ito ang mismong droga, at dapat itong ipakita at mapanatili nang maayos.
Ano ang naging basehan ng Korte Suprema sa pagpawalang sala kay Ramos?	Basehan ang pagiging inosente ni Ramos at di sapat ang ebidensya upang mapatunayang nagkasala siya lampas sa makatwirang pagdududa.
Anong aral ang makukuha sa kasong ito?	Na mahalaga ang maingat na paghawak at pagpapanatili ng integridad ng mga ebidensya sa mga kaso ng droga upang protektahan ang mga akusado mula sa maling pag-uusig.

Ang desisyon na ito ay nagpapaalala sa mga awtoridad na dapat sundin nang mahigpit ang mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Ang kapabayaan sa pagpapanatili ng integridad ng ebidensya ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, gaano man kalaki ang suspetya laban sa kanya.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES, APPELLEE, VS. FLORDILINA RAMOS, APPELLANT., G.R. No. 206906, July 25, 2016