Sa kasong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang mga paglilitis ay kailangan upang patunayan ang paglabag sa batas kontra graft, lalo na kung ang mga ebidensya ay nagpapakita lamang ng hinala. Ito’y nagpapakita na ang pormal na paglilitis ay mahalaga upang masuri ang mga alegasyon at protektahan ang karapatan ng mga akusado.

Transaksyong ‘Palusot’ o Tunay na Korapsyon? Pagbusisi sa Aksyon ng Ombudsman

Umiikot ang kaso sa reklamo ng Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC) laban kina Fidel C. Cu, Carmelita B. Zate, at Mary Lou S. Apelo. Sila ay kinasuhan ng Direct Bribery, Corruption of Public Officials, at paglabag sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act. Ang isyu dito ay kung may sapat na probable cause para litisin sila sa korte.

Ayon sa PDIC, nagkaroon ng iregularidad sa Bicol Development Bank, Inc. (BDBI), kung saan sina Cu at Zate ay may mataas na posisyon. Sinasabing si Apelo, isang dating empleyado ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP), ay tumatanggap ng pera mula sa kanila upang magbigay ng impormasyon tungkol sa mga inspeksyon ng BSP sa BDBI. Ayon kay Arsenia T. Gomez, dating empleyado ng BDBI, may mga deposito na ginawa sa bank account ni Apelo na may kabuuang P140,000.00. Dagdag pa niya, si Apelo ang nagbibigay ng “advance warning” kay Cu kapag may inspeksyon ang BSP. Kaugnay nito, mahalaga ang ginagampanang papel ng probable cause sa mga kasong tulad nito. Ang probable cause ay nangangahulugan lamang na mayroong sapat na katibayan upang maniwala na may krimen na nangyari at malamang na responsable ang akusado dito.

Sa depensa naman ni Cu at Zate, itinanggi nila ang mga paratang at sinabing walang basehan ang mga pahayag ni Gomez. Si Apelo ay hindi naghain ng kanyang counter-affidavit. Ang Ombudsman ay nagdesisyon na ibasura ang reklamo dahil kulang daw ang probable cause. Ayon sa Ombudsman, bagamat may mga deposito sa bank account ni Apelo, walang patunay na kanyang winithdraw ang mga ito. Hindi rin daw maaaring gamitin bilang ebidensya ang affidavit ni Gomez dahil ito’y hearsay. Dahil dito, kinwestyon ng PDIC ang desisyon ng Ombudsman sa Korte Suprema.

Ang Korte Suprema ang nagbigay linaw sa usapin. Sa kasong ito, sinabi ng Korte Suprema na mayroong grave abuse of discretion ang Ombudsman nang ibasura nito ang reklamo. Ang grave abuse of discretion ay nangangahulugang ang paggamit ng kapangyarihan ay arbitraryo at mapang-abuso, na nagpapakita ng pag-iwas sa tungkulin o pagtanggi na gampanan ito.

Binigyang-diin ng Korte na sa mga preliminary investigation, hindi kailangang sundin ang mahigpit na technical rules of evidence. Ang hearsay evidence ay maaaring gamitin para patunayan ang probable cause, basta’t mayroong substantial basis para paniwalaan ito. Sa kasong ito, sinabi ng Korte na ang affidavit ni Gomez ay may bigat dahil siya ay dating mataas na opisyal ng BDBI at maaaring may alam sa mga transaksyon ng bangko. Kaya naman, itinuturing na prima facie, o sapat sa unang tingin, na siyang batayan para sa pagsasampa ng kaso.

Narito ang sipi mula sa kaso, kung saan nilinaw ang tungkol sa hearsay evidence:

Justice Brion’s pronouncement in Unilever that “the determination of probable cause does not depend on the validity or merits of a party’s accusation or defense or on the admissibility or veracity of testimonies presented” correctly recognizes the doctrine in the United States that the determination of probable cause can rest partially, or even entirely, on hearsay evidence, as long as the person making the hearsay statement is credible.

Sinabi rin ng Korte Suprema na ang preliminary investigation ay hindi nangangailangan ng buong pagpapakita ng ebidensya. Sapat na na mayroong probable cause para paniwalaan na may krimen na nangyari at dapat litisin ang akusado. Ayon sa Korte, hindi dapat binasura ng Ombudsman ang reklamo dahil may mga katanungan na dapat sagutin sa paglilitis. Sa pangkalahatan, ang desisyon ng Korte Suprema ay nagpapakita na ang probable cause ay hindi nangangailangan ng absolute certainty, at ang mga paglilitis ay mahalaga upang malaman ang katotohanan sa mga kaso ng korapsyon.

Samakatuwid, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng Ombudsman at inutusan itong magsampa ng kaso laban kina Cu, Zate, at Apelo.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung mayroong probable cause para sampahan ng kaso sina Cu, Zate, at Apelo sa mga krimeng isinampa laban sa kanila. Ito’y tungkol sa kung sapat ba ang ebidensya upang litisin sila sa korte.
Ano ang probable cause?	Ang probable cause ay nangangahulugan na mayroong sapat na katibayan upang maniwala na may krimen na nangyari at malamang na responsable ang akusado dito. Hindi ito nangangailangan ng absolute certainty, ngunit dapat may sapat na basehan upang magduda.
Bakit ibinasura ng Ombudsman ang reklamo?	Ibinasura ng Ombudsman ang reklamo dahil kulang daw ang probable cause. Ayon sa Ombudsman, walang patunay na winithdraw ni Apelo ang mga deposito sa kanyang bank account, at hindi rin daw maaaring gamitin bilang ebidensya ang affidavit ni Gomez dahil ito’y hearsay.
Ano ang desisyon ng Korte Suprema?	Binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng Ombudsman at inutusan itong magsampa ng kaso laban kina Cu, Zate, at Apelo. Sinabi ng Korte na mayroong grave abuse of discretion ang Ombudsman dahil may sapat na probable cause para litisin ang mga akusado.
Ano ang hearsay evidence?	Ang hearsay evidence ay isang pahayag na ginawa sa labas ng korte na ginagamit upang patunayan ang katotohanan ng sinabi. Hindi ito karaniwang tinatanggap bilang ebidensya sa korte, ngunit maaaring gamitin sa mga preliminary investigation para patunayan ang probable cause.
Ano ang grave abuse of discretion?	Ang grave abuse of discretion ay nangangahulugang ang paggamit ng kapangyarihan ay arbitraryo at mapang-abuso, na nagpapakita ng pag-iwas sa tungkulin o pagtanggi na gampanan ito.
Sino si Arsenia T. Gomez?	Si Arsenia T. Gomez ay dating empleyado ng BDBI na nagbigay ng affidavit tungkol sa mga iregularidad sa bangko. Ang kanyang affidavit ang pangunahing batayan ng PDIC sa pagsasampa ng reklamo laban kina Cu, Zate, at Apelo.
Ano ang kahalagahan ng kasong ito?	Ang kasong ito ay nagpapakita na ang probable cause ay hindi nangangailangan ng absolute certainty, at ang mga paglilitis ay mahalaga upang malaman ang katotohanan sa mga kaso ng korapsyon. Nagbibigay linaw rin ito sa paggamit ng hearsay evidence sa mga preliminary investigation.

Sa huli, ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng paglilitis sa mga kaso ng graft at corruption. Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagpapatibay na ang hinala ay hindi sapat para hatulan ang isang tao, at kailangan ng masusing pagsusuri sa mga ebidensya sa isang pormal na paglilitis.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PDIC vs. CASIMIRO, G.R. No. 206866, September 02, 2015