Kontrata sa Bayad sa Abogado: Bakit Mahalaga ang Kasulatan at Kailan Ito Ipinagbabawal

G.R. No. 173188, January 15, 2014

INTRODUKSYON

Sa mundo ng batas, mahalaga ang malinaw na usapan, lalo na pagdating sa bayad sa serbisyo ng abogado. Isipin mo na lang, nagtiwala ka sa isang abogado para ipaglaban ang iyong karapatan sa lupa na pinaghirapan ng iyong pamilya. Ngunit paano kung ang napag-usapan ninyong bayad ay maging sanhi pa ng mas malaking problema? Ito ang sentro ng kaso ng Cadavedo v. Lacaya, kung saan tinalakay ng Korte Suprema ang kahalagahan ng kasulatan sa usapin ng bayad sa abogado at ang limitasyon nito, lalo na kung ito ay labag sa batas.

Ang kasong ito ay nagmula sa alitan tungkol sa isang lupain at ang bayad sa abogado na tumulong para mabawi ito. Ang pangunahing tanong dito: Tama ba na ibigay bilang bayad sa abogado ang kalahati ng lupain, kahit pa may nakasulat na kasunduan na mas maliit ang halaga?

KONTEKSTONG LEGAL

Sa Pilipinas, pinahahalagahan ang kasulatan sa mga kontrata, kasama na ang kontrata sa pagitan ng abogado at kliyente. Ayon sa Seksiyon 24, Rule 138 ng Rules of Court, dapat makatanggap ang abogado ng makatwirang bayad para sa kanyang serbisyo. Mahalaga ang kasulatan dahil ito ang magiging batayan kung magkaroon man ng hindi pagkakaunawaan. Sinasabi rin dito na ang nakasulat na kontrata ang masusunod maliban na lang kung ito ay sobra-sobra o hindi makatwiran.

May konsepto rin sa batas na tinatawag na contingent fee. Ito ay uri ng bayad kung saan ang abogado ay babayaran lamang kung mananalo ang kaso. Karaniwan itong porsyento ng makukuha sa kaso. Ngunit may limitasyon din ito. Hindi dapat maging champertous ang kontrata. Ano ba ang champertous?

Ang champertous contract ay isang kasunduan kung saan ang abogado ay hindi lamang magbibigay ng serbisyo legal, kundi siya pa ang gagastos sa kaso, at kapalit nito ay makakakuha siya ng bahagi ng pinaglalabanan kung manalo. Ipinagbabawal ito dahil labag ito sa public policy. Layunin nitong protektahan ang relasyon ng abogado at kliyente at maiwasan ang sitwasyon kung saan mas pinapahalagahan na ng abogado ang sarili niyang interes kaysa sa interes ng kliyente.

Bukod pa rito, binabawal din ng Article 1491 (5) ng Civil Code at Rule 10 ng Canons of Professional Ethics ang abogado na bumili o umangkin ng ari-arian na pinaglalabanan nila. Ito ay para maiwasan ang conflict of interest at mapangalagaan ang tiwala ng publiko sa propesyon ng abogasya.

Sabi nga sa Article 1491 ng Civil Code:

“Art. 1491. The following persons cannot acquire by purchase, even at a public or judicial auction, either in person or through the mediation of another:

x x x x

(5) Justices, judges, prosecuting attorneys, clerks of superior and inferior courts, and other officers and employees connected with the administration of justice, the property and rights in litigation or levied upon an execution before the court within whose jurisdiction or territory they exercise their respective functions; this prohibition includes the act of acquiring by assignment and shall apply to lawyers, with respect to the property and rights which may be the object of any litigation in which they may take part by virtue of their profession[.]”

PAGSUSURI SA KASO

Nagsimula ang lahat noong 1967 nang magkaso ang mag-asawang Cadavedo laban sa mag-asawang Ames para mabawi ang lupa nilang homestead. Kinuha nila si Atty. Lacaya bilang abogado kapalit ng P2,000 na contingent fee kung manalo sila. Ito ay nakasulat sa kanilang amended complaint. Nanalo sila sa tulong ni Atty. Lacaya matapos ang mahabang laban sa korte na umabot pa hanggang Korte Suprema.

Matapos manalo, nagkaroon ng problema sa bayad. Ayon kay Atty. Lacaya, bukod sa P2,000, napag-usapan din nila na kalahati ng lupa ang mapupunta sa kanya bilang bayad dahil siya raw ang gumastos sa kaso. Dahil dito, hinati ang lupa at kinuha ni Atty. Lacaya ang kalahati. Hindi sumang-ayon ang mga Cadavedo dito at nagsampa sila ng kaso para mabawi ang lupa at kwestyunin ang bayad kay Atty. Lacaya.

Dumaan ang kaso sa iba’t ibang korte. Sa Regional Trial Court (RTC), sinabi na sobra-sobra ang hinihinging bayad ni Atty. Lacaya at binawasan ito. Ngunit sa Court of Appeals (CA), sinang-ayunan ang orihinal na kasunduan na kalahati ng lupa ang bayad dahil daw sa tagal ng serbisyo ni Atty. Lacaya at sa mga gastos niya.

Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Dito, pinanigan ng Korte Suprema ang pamilya Cadavedo. Ayon sa Korte, ang nakasulat na kontrata na P2,000 na contingent fee ang dapat masunod. Hindi rin pinayagan ang pagbibigay ng kalahati ng lupa dahil:

1. Nakasaad sa kasulatan ang P2,000 na bayad. Mas matimbang ang nakasulat na kasunduan kaysa sa sinasabing oral agreement.
2. Champertous ang kasunduan na kalahati ng lupa ang bayad. Dahil si Atty. Lacaya raw ang gumastos sa kaso kapalit ng bahagi ng lupa, ito ay champertous at labag sa public policy.
3. Sobra-sobra ang bayad na kalahati ng lupa. Hindi makatwiran na kalahati ng lupa ang ibayad para sa serbisyo legal sa kasong ito.
4. Labag sa Article 1491 (5) ng Civil Code. Hindi maaaring angkinin ng abogado ang ari-arian ng kliyente habang pinangangasiwaan niya ang kaso.

Sabi ng Korte Suprema:

“In this jurisdiction, we maintain the rules on champerty, as adopted from American decisions, for public policy considerations. As matters currently stand, any agreement by a lawyer to ‘conduct the litigation in his own account, to pay the expenses thereof or to save his client therefrom and to receive as his fee a portion of the proceeds of the judgment is obnoxious to the law.’”

Dagdag pa ng Korte:

“A contingent fee contract is an agreement in writing where the fee, often a fixed percentage of what may be recovered in the action, is made to depend upon the success of the litigation. The payment of the contingent fee is not made during the pendency of the litigation involving the client’s property but only after the judgment has been rendered in the case handled by the lawyer.”

Dahil dito, pinabalik ng Korte Suprema sa pamilya Cadavedo ang malaking bahagi ng lupa na nakuha ni Atty. Lacaya. Pinayagan lamang ang makatwirang bayad batay sa quantum meruit o kung ano ang nararapat, na tinatayang 2 ektarya ng lupa.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin ng ilang mahahalagang aral:

• Mahalaga ang Kasulatan: Dapat laging may nakasulat na kontrata sa pagitan ng abogado at kliyente, lalo na pagdating sa bayad. Ito ang magiging gabay at proteksyon para sa parehong partido.
• Iwasan ang Champertous na Kontrata: Hindi dapat pumayag ang kliyente sa kasunduan kung saan ang abogado ang gagastos sa kaso kapalit ng bahagi ng pinaglalabanan. Ito ay labag sa batas at maaaring magdulot ng problema.
• Maging Makatwiran sa Bayad: Hindi dapat sobra-sobra ang bayad sa abogado. Dapat itong naaayon sa serbisyong ibinigay, kahirapan ng kaso, at benepisyong natanggap ng kliyente.
• Proteksyon ng Ari-arian: Hindi dapat basta-basta ibigay sa abogado ang ari-arian bilang bayad, lalo na kung ito ay pinaghirapan at pinagmamay-arian pa.

SUSING ARAL

• Laging gumawa ng nakasulat na kontrata sa abogado, lalo na sa usapin ng bayad.
• Alamin ang konsepto ng champertous contract at iwasan ito.
• Siguraduhing makatwiran ang napag-usapang bayad sa abogado.
• Protektahan ang iyong ari-arian at huwag basta-basta itong ipagkatiwala bilang bayad kung hindi makatwiran.

MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

Tanong 1: Ano ang ibig sabihin ng contingent fee?
Sagot: Ito ay uri ng bayad sa abogado kung saan babayaran lamang siya kung mananalo ang kaso. Karaniwan itong porsyento ng makukuha sa kaso.

Tanong 2: Kailan masasabing champertous ang kontrata sa abogado?
Sagot: Kung ang abogado ay hindi lamang magbibigay ng serbisyo legal, kundi siya pa ang gagastos sa kaso, at kapalit nito ay makakakuha siya ng bahagi ng pinaglalabanan kung manalo.

Tanong 3: Bakit ipinagbabawal ang champertous contract?
Sagot: Dahil labag ito sa public policy at maaaring magdulot ng conflict of interest sa pagitan ng abogado at kliyente. Layunin nitong protektahan ang relasyon ng abogado at kliyente.

Tanong 4: Ano ang quantum meruit?
Sagot: Ito ay Latin na nangangahulugang “kung ano ang nararapat.” Sa usapin ng bayad sa abogado, ito ay ang makatwirang halaga ng bayad batay sa serbisyong ibinigay, kahit walang pormal na kontrata.

Tanong 5: May bisa ba ang oral agreement sa bayad sa abogado?
Sagot: Bagama’t may bisa ang oral agreement, mas pinahahalagahan ang nakasulat na kontrata. Kung may hindi pagkakaunawaan, mas madaling patunayan at sundin ang nakasulat na kasunduan.

Tanong 6: Ano ang dapat kong gawin kung hindi ako sigurado sa kontrata sa abogado ko?
Sagot: Kumunsulta agad sa ibang abogado para mabigyan ka ng payo. Mas makabubuti na magtanong at magpaliwanag bago pa lumaki ang problema.

Naranasan mo ba ang ganitong sitwasyon o may katanungan ka tungkol sa kontrata sa abogado? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law! Kami ay eksperto sa mga usaping legal tungkol sa kontrata at ari-arian. Para sa konsultasyon, makipag-ugnayan sa amin sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.