Ang Kredibilidad ng Testigo at Alibi sa Kaso ng Murder: Ano ang Dapat Mong Malaman?

n

G.R. No. 201092, January 15, 2014

n

INTRODUKSYON

n

Sa isang mundo kung saan ang hustisya ay madalas na nakasalalay sa mga salaysay ng saksi, mahalagang maunawaan kung paano sinusuri ng korte ang kanilang kredibilidad, lalo na sa mga kaso ng karahasan tulad ng murder. Isipin na lamang ang bigat ng responsibilidad na nakaatang sa balikat ng isang batang saksi, na siyang tanging pag-asa upang mapanagot ang mga salarin sa karumal-dumal na krimen. Sa kaso ng People of the Philippines v. Joel Aquino y Cendana, ating susuriin kung paano pinahalagahan ng Korte Suprema ang testimonya ng isang batang saksi laban sa depensa ng alibi ng akusado. Ang kasong ito ay nagbibigay-linaw sa kahalagahan ng kredibilidad ng testigo at kung paano ito nakakaapekto sa kinalabasan ng isang kasong kriminal.

n

Sa gitna ng gabi ng Setyembre 5, 2002, si Jesus Lita, kasama ang kanyang anak na si Jefferson, ay naging biktima ng isang karumal-dumal na krimen. Ayon sa salaysay ni Jefferson, sila ay tinambangan ni Joel Aquino at kanyang mga kasamahan. Si Jesus ay brutal na sinaksak at ninakawan ng tricycle. Itinanggi ni Aquino ang mga paratang, naghain ng alibi na siya ay nasa ibang lugar nang mangyari ang krimen. Ang pangunahing tanong sa kasong ito: sapat ba ang testimonya ng nag-iisang saksi, ang anak ng biktima, upang mapatunayang nagkasala si Aquino nang higit pa sa makatwirang pagdududa, sa harap ng kanyang alibi?

n

LEGAL NA KONTEKSTO

n

Sa sistemang legal ng Pilipinas, ang pagpapatunay sa kasalanan ng akusado ay nakasalalay sa prinsipyo ng proof beyond reasonable doubt o patunay na higit pa sa makatwirang pagdududa. Ayon sa ating Saligang Batas, ang bawat akusado ay may karapatan sa presumption of innocence o pagpapalagay na walang sala hanggang hindi napapatunayang nagkasala. Upang mapawalang-bisa ito, kinakailangan ng prosekusyon na mag प्रस्तुत ng matibay na ebidensya na nagpapatunay sa kasalanan ng akusado. Sa mga kasong kriminal, ang testimonya ng mga saksi ay madalas na nagiging pangunahing ebidensya.

n

Mahalaga ring maunawaan ang depensa ng alibi. Ang alibi ay isang depensa kung saan sinasabi ng akusado na siya ay nasa ibang lugar nang mangyari ang krimen at hindi siya maaaring naging responsable dito. Ngunit, ayon sa Korte Suprema, hindi sapat na sabihin lamang na nasa ibang lugar ang akusado. Kailangan patunayan na pisikal na imposible para sa kanya na naroon sa lugar ng krimen nang mangyari ito. Kung ang distansya at oras ay hindi nagpapahintulot sa akusado na makapunta sa lugar ng krimen, maaaring tanggapin ang alibi. Ngunit kung posible pa rin, kahit mahirap, ang kanyang presensya sa pinangyarihan, ang alibi ay maaaring hindi maging matibay na depensa.

n

Sa kaso ng murder, nakasaad sa Article 248 ng Revised Penal Code (RPC) na ang pagpatay sa tao ay maituturing na murder kung mayroong mga qualifying circumstances tulad ng treachery o kataksilan, evident premeditation o malinaw na pagpaplano, at abuse of superior strength o pag-abuso sa nakahihigit na lakas. Ang Treachery ay nangyayari kapag ang krimen ay ginawa sa paraan na walang pagkakataon ang biktima na ipagtanggol ang sarili. Kung mapatunayan ang treachery, ang krimen ay murder at mapaparusahan ng reclusion perpetua hanggang kamatayan.

n

Ayon sa Korte Suprema sa kasong ito, “Treachery is present when the offender commits any of the crimes against persons, employing means, methods, or forms in the execution, which tend directly and specially to insure its execution, without risk to the offender arising from the defense which the offended party might make.” Ibig sabihin, ang kataksilan ay naroroon kung ang paraan ng pag-atake ay sinadya upang matiyak na hindi makakalaban ang biktima at walang panganib sa umaatake.

n

PAGSUSURI NG KASO

n

Ang kaso ay nagsimula nang sampahan ng impormasyon si Joel Aquino sa Regional Trial Court (RTC) ng Malolos, Bulacan para sa krimeng murder at carnapping. Sa arraignment, nagplead si Aquino ng “Not Guilty” sa parehong kaso. Ang pangunahing saksi ng prosekusyon ay ang anak ng biktima, si Jefferson Lita, na noong panahon ng krimen ay sampung taong gulang pa lamang.

n

Sa kanyang testimonya, inilahad ni Jefferson ang mga pangyayari noong gabi ng Setyembre 5, 2002. Kasama niya ang kanyang ama sa tricycle nang sila ay harangin ni Aquino at kanyang mga kasamahan. Pinasakay sila sa tricycle at dinala sa isang nipa hut kung saan gumamit sila ng shabu. Pagkatapos nito, sinaksak ng mga suspek ang kanyang ama habang sila ay nasa tricycle pa rin. Ayon kay Jefferson, si Aquino mismo ang nagmaneho ng tricycle matapos saksakin ang kanyang ama. Dinala pa nila ang kanyang ama sa bahay ng kaibigan ni Aquino kung saan muli nilang sinaksak ang biktima. Pagkatapos, itinapon nila ang katawan ni Jesus sa isang madamong lugar.

n

Sa kabilang banda, naghain si Aquino ng alibi. Sabi niya, noong araw na nangyari ang krimen, siya ay nagtatrabaho bilang mason sa Cavite. Kinumpirma pa ito ng kanyang kasamahan sa trabaho na si Paul Maglaque. Ayon kay Aquino, imposible siyang naroon sa San Jose del Monte, Bulacan dahil siya ay nasa Cavite. Sinabi rin niyang hindi niya kilala ang mga biktima at walang dahilan para siya paratangan.

n

Matapos ang paglilitis, pinaniwalaan ng RTC ang testimonya ni Jefferson at hinatulang guilty si Aquino sa parehong kasong murder at carnapping. Ipinagtibay naman ito ng Court of Appeals (CA) ngunit may mga bahagyang modipikasyon sa parusa at danyos. Hindi sumang-ayon si Aquino sa desisyon kaya umakyat siya sa Korte Suprema.

n

Sa Korte Suprema, muling iginiit ni Aquino na hindi sapat ang testimonya ni Jefferson dahil nag-iisa lamang ito at bata pa. Sinabi rin niyang dapat sana ay pinatay na rin siya ng mga suspek kung talagang saksi siya sa krimen. Ngunit hindi pinaniwalaan ng Korte Suprema ang kanyang mga argumento.

n

Ayon sa Korte Suprema, “It is settled in jurisprudence that, absent any showing that the lower court overlooked circumstances which would overturn the final outcome of the case, due respect must be made to its assessment and factual findings, moreover, such findings, when affirmed by the Court of Appeals, are generally binding and conclusive upon this Court.” Ibig sabihin, iginagalang ng Korte Suprema ang mga findings ng lower courts maliban kung may malinaw na pagkakamali. Dahil parehong pinaniwalaan ng RTC at CA ang testimonya ni Jefferson, hindi na ito binago ng Korte Suprema.

n

Binigyang-diin din ng Korte Suprema ang kredibilidad ni Jefferson bilang saksi. “Jurisprudence also tells us that when a testimony is given in a candid and straightforward manner, there is no room for doubt that the witness is telling the truth.” Ayon sa korte, ang testimonya ni Jefferson ay prangka, detalyado, at consistent kaya walang dahilan para pagdudahan ito. Bukod pa rito, positibo niyang kinilala si Aquino sa korte bilang isa sa mga salarin.

n

Tungkol naman sa alibi ni Aquino, sinabi ng Korte Suprema na hindi ito sapat. Hindi napatunayan ni Aquino na pisikal na imposible para sa kanya na mapunta sa San Jose del Monte mula Cavite. Ayon pa sa korte, ang alibi ay mahinang depensa lalo na kung positibong kinilala ng saksi ang akusado. Dagdag pa rito, ang saksi ni Aquino na si Maglaque ay kaibigan at dating katrabaho niya, kaya hindi maituturing na disinterested witness o walang kinikilingan.

n

Sa usapin ng treachery, sinang-ayunan ng Korte Suprema ang findings ng CA. “Records disclose that Jesus was stabbed by the group on the lateral part of his body while he was under the impression that they were simply leaving the place where they had [a] shabu session.” Ayon sa korte, ang pag-atake ay biglaan at walang babala kaya walang pagkakataon si Jesus na ipagtanggol ang sarili. Dahil dito, tama lamang na may treachery sa kaso.

n

Sa huli, pinagtibay ng Korte Suprema ang conviction ni Aquino sa kasong murder at carnapping ngunit binago ang parusa sa carnapping mula life imprisonment patungong imprisonment na may minimum na 14 na taon at 8 buwan hanggang maximum na 17 taon at 4 na buwan. Binabaan din ang moral damages mula P75,000.00 patungong P50,000.00.

n

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

n

Ang kasong ito ay nagpapakita ng ilang mahahalagang aral. Una, ang testimonya ng isang saksi, kahit nag-iisa lamang, ay maaaring maging sapat upang mapatunayan ang kasalanan ng akusado kung ito ay kredible at kapani-paniwala. Pangalawa, ang alibi ay hindi matibay na depensa kung hindi napatunayang pisikal na imposible para sa akusado na naroon sa lugar ng krimen. Pangatlo, ang treachery ay isang qualifying circumstance na nagpapabigat sa krimeng pagpatay at nagiging murder ito.

n

Mahahalagang Aral:

n

n
• Kredibilidad ng Testigo: Ang korte ay mas pinaniniwalaan ang testimonya ng isang saksi kung ito ay prangka, detalyado, at consistent. Ang testimonya ng bata, kung kapani-paniwala, ay may bigat din sa korte.

n

• Alibi ay Mahinang Depensa: Hindi basta-basta tinatanggap ang alibi. Kailangang patunayan na pisikal na imposible para sa akusado na makagawa ng krimen.

n

• Treachery sa Murder: Kung ang pagpatay ay ginawa sa paraang taksil, ito ay maituturing na murder at may mas mabigat na parusa.

n

n

Para sa mga indibidwal, mahalagang maging maingat at mapanuri sa mga pangyayari sa paligid. Kung sakaling masaksihan ang isang krimen, ang iyong testimonya ay maaaring mahalaga sa pagkamit ng hustisya. Para naman sa mga akusado, ang paghahanda ng matibay na depensa ay kritikal, ngunit ang alibi lamang ay maaaring hindi sapat kung mayroong matibay na ebidensya laban sa iyo.

n

MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

n

1. Ano ang ibig sabihin ng