Pagkilala sa Depensa sa Sarili: Hindi Basta-Basta Ipinagkakaloob

G.R. No. 202867, July 15, 2013

INTRODUKSYON

Sa isang mundo kung saan ang karahasan ay maaaring sumulpot anumang oras, mahalagang malaman ang ating mga karapatan, lalo na pagdating sa pagtatanggol sa ating sarili. Ngunit hanggang saan ba natin maaaring gamitin ang depensa sa sarili sa mata ng batas? Ang kaso ng People of the Philippines v. Regie Labiaga ay nagbibigay-linaw sa mahalagang prinsipyong ito. Sa kasong ito, sinubukan ni Regie Labiaga na ipagtanggol ang kanyang sarili sa paratang ng pagpatay at tangkang pagpatay sa pamamagitan ng pag-aangkin ng self-defense. Ngunit sapat ba ang kanyang pahayag para siya ay mapawalang-sala? Ang kasong ito ay sumasagot sa tanong kung kailan at paano tinatanggap ng korte ang depensa sa sarili, at kung ano ang mga kinakailangan upang ito ay mapatunayan.

LEGAL NA KONTEKSTO

Ang depensa sa sarili ay isang justifying circumstance sa ilalim ng Artikulo 11 ng Revised Penal Code. Nangangahulugan ito na kung mapapatunayan ang depensa sa sarili, hindi maituturing na kriminal ang isang akto na karaniwan sana ay maituturing na krimen. Ayon sa Artikulo 11, bilang 1 ng Revised Penal Code, mayroong self-defense kung mayroong mga sumusunod na elemento:

1. Unlawful aggression (Labag sa batas na pananalakay);
2. Reasonable necessity of the means employed to prevent or repel it (Makatuwirang pangangailangan ng paraan na ginamit upang pigilan o itaboy ito); at
3. Lack of sufficient provocation on the part of the person defending himself (Kakulangan ng sapat na probokasyon sa bahagi ng nagtatanggol sa kanyang sarili).

Ang unlawful aggression ang pinakamahalagang elemento. Kung walang unlawful aggression, walang maaaring maging self-defense. Ayon sa Korte Suprema sa kasong People v. Damitan, “When the accused admits killing a person but pleads self-defense, the burden of evidence shifts to him to prove by clear and convincing evidence the elements of his defense.” Ibig sabihin, kapag inamin ng akusado na siya ang pumatay ngunit nagdepensa sa sarili, siya ang may responsibilidad na patunayan na mayroong self-defense. Hindi sapat ang basta pahayag lamang; kailangan ng matibay na ebidensya.

Halimbawa, kung mayroong umaatake sa iyo gamit ang patalim, at upang mapigilan siya ay napatay mo siya, maaari kang mag-claim ng self-defense. Ngunit kailangan mong patunayan na ikaw nga ay inatake (unlawful aggression), na ang paraan ng iyong pagtatanggol ay makatuwiran (reasonable necessity), at hindi ikaw ang nagsimula ng kaguluhan (lack of sufficient provocation).

PAGBUKAS SA KASO: PEOPLE V. LABIAGA

Nagsimula ang kaso sa dalawang information na isinampa laban kay Regie Labiaga, alyas “Banok,” kasama sina Alias Balatong Barcenas at Cristy Demapanag. Sina Labiaga, Barcenas, at Demapanag ay inakusahan ng Murder with the Use of Unlicensed Firearm (Criminal Case No. 2001-1555) dahil sa pagkamatay ni Judy Conde, at Frustrated Murder with the Use of Unlicensed Firearm (Criminal Case No. 2002-1777) dahil sa pananakit kay Gregorio Conde. Ayon sa prosekusyon, noong Disyembre 23, 2000, binaril ni Labiaga sina Gregorio at Judy Conde sa Ajuy, Iloilo. Namatay si Judy, habang nakaligtas si Gregorio.

Sa kanyang depensa, inamin ni Labiaga na naroon siya sa lugar ng krimen ngunit sinabi niyang self-defense ang kanyang ginawa. Ayon kay Labiaga, hinamon siya ni Gregorio ng away at tinangkang barilin gamit ang isang shotgun. Nang pumalya ang shotgun, sinubukan ni Labiaga na agawin ito, at sa pag-aagawan, pumutok ang baril. Sinabi ni Labiaga na hindi niya alam kung may tinamaan.

Desisyon ng RTC at CA

Ang Regional Trial Court (RTC) ay hinatulang guilty si Labiaga sa parehong kaso ng Murder at Frustrated Murder. Hindi tinanggap ng RTC ang depensa ni Labiaga na self-defense dahil sa kakulangan ng ebidensya. Ayon sa RTC, mas pinaniwalaan nila ang bersyon ng prosekusyon na suportado ng mga testimonya ng mga biktima at doktor.

Umapela si Labiaga sa Court of Appeals (CA). Kinatigan ng CA ang desisyon ng RTC, ngunit binago ang hatol sa pamamagitan ng pagdaragdag ng moral at exemplary damages. Muli, hindi tinanggap ng CA ang self-defense claim ni Labiaga.

PAGSURI NG KORTE SUPREMA

Dinala ni Labiaga ang kaso sa Korte Suprema. Sinuri ng Korte Suprema ang mga rekord ng kaso at kinatigan ang hatol ng CA sa kaso ng Murder (Criminal Case No. 2001-1555). Gayunpaman, binago ng Korte Suprema ang hatol sa Criminal Case No. 2002-1777. Sa halip na Frustrated Murder, hinatulan si Labiaga ng Attempted Murder.

Ayon sa Korte Suprema, hindi napatunayan na ang sugat ni Gregorio Conde ay mortal o nakamamatay. Binanggit ng Korte Suprema ang testimonya ni Dr. Edwin Figura na nagsabing “He has a gunshot wound, but the patient was actually ambulatory and not in distress… Yes, Your Honor, not serious.” Dahil hindi napatunayan na sana’y ikinamatay ni Gregorio ang sugat kung hindi siya naagapan, ang krimen ay Attempted Murder lamang, hindi Frustrated Murder. Ipinaliwanag ng Korte Suprema ang pagkakaiba ng frustrated at attempted felony:

“1.) In [a] frustrated felony, the offender has performed all the acts of execution which should produce the felony as a consequence; whereas in [an] attempted felony, the offender merely commences the commission of a felony directly by overt acts and does not perform all the acts of execution.

2.) In [a] frustrated felony, the reason for the non-accomplishment of the crime is some cause independent of the will of the perpetrator; on the other hand, in [an] attempted felony, the reason for the non-fulfillment of the crime is a cause or accident other than the offender’s own spontaneous desistance.”

Sa madaling salita, sa Frustrated Murder, naisagawa na lahat ng dapat gawin para mapatay ang biktima, ngunit hindi namatay dahil sa ibang dahilan (tulad ng agarang medikal na atensyon). Sa Attempted Murder, hindi naisagawa lahat ng dapat gawin para mapatay ang biktima.

Hindi rin tinanggap ng Korte Suprema ang self-defense claim ni Labiaga. Ayon sa Korte Suprema, “Appellant’s failure to present any other eyewitness to corroborate his testimony and his unconvincing demonstration of the struggle between him and Gregorio before the RTC lead us to reject his claim of self- defense.” Dagdag pa, binanggit ng Korte Suprema na hindi man lang nag-report sa pulis si Labiaga tungkol sa umano’y unlawful aggression ni Gregorio.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong People v. Labiaga ay nagpapakita na hindi basta-basta tinatanggap ng korte ang depensa sa sarili. Kailangan itong patunayan ng akusado sa pamamagitan ng clear and convincing evidence. Hindi sapat ang sariling pahayag lamang. Kailangan ng suportang ebidensya, tulad ng testimonya ng ibang saksi o iba pang circumstantial evidence.

Mahalaga ring maunawaan ang pagkakaiba ng Attempted Murder at Frustrated Murder. Ang pagkakaibang ito ay nakabatay sa kung gaano kalala ang sugat ng biktima at kung ito ba ay sana’y ikinamatay niya kung hindi siya naagapan. Ang pagkakaiba sa hatol ay malaki rin, kaya mahalagang malinaw ang depinisyon ng dalawang krimeng ito.

MGA MAHAHALAGANG ARAL

• Burden of Proof sa Self-Defense: Kung ikaw ay umaangkin ng self-defense, ikaw ang may responsibilidad na patunayan ito sa korte.
• Kahalagahan ng Ebidensya: Hindi sapat ang sariling testimonya lamang. Maghanap ng iba pang ebidensya na susuporta sa iyong depensa.
• Pagkakaiba ng Attempted at Frustrated Murder: Ang kalubhaan ng sugat at ang potensyal na kamatayan ng biktima ang nagtatakda kung Attempted o Frustrated Murder ang krimen.
• Report sa Pulis: Kung ikaw ay sangkot sa isang insidente ng self-defense, mahalagang mag-report agad sa pulis. Ang hindi pag-report ay maaaring gamitin laban sa iyo sa korte.

MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

Tanong: Ano ang dapat kong gawin kung ako ay inaatake?

Sagot: Ang pinakamahalaga ay ang protektahan ang iyong sarili. Kung maaari, subukang tumakas. Kung hindi maaari, gamitin lamang ang reasonable force na kinakailangan upang mapigilan ang umaatake. Pagkatapos ng insidente, agad na mag-report sa pulis.

Tanong: Maaari ba akong gumamit ng baril para sa self-defense?

Sagot: Oo, ngunit may mga limitasyon. Ang paggamit ng baril ay dapat na reasonably necessary sa sitwasyon. Hindi ka maaaring gumamit ng labis na puwersa. Kung mayroon kang ibang paraan ng pagtatanggol na hindi gaanong mapanganib, dapat mo itong gamitin.

Tanong: Ano ang mangyayari kung mapatunayang self-defense ang ginawa ko?

Sagot: Kung mapatunayan sa korte na self-defense ang iyong ginawa, ikaw ay mapapawalang-sala sa krimen. Hindi ka mapaparusahan dahil ang self-defense ay isang justifying circumstance.

Tanong: Paano naiiba ang Attempted Murder sa Frustrated Murder sa parusa?

Sagot: Mas mababa ang parusa sa Attempted Murder kumpara sa Frustrated Murder. Ang parusa sa Attempted Murder ay dalawang degree na mas mababa kaysa sa consummated Murder, habang ang parusa sa Frustrated Murder ay isang degree na mas mababa.

Tanong: Kailangan ko ba ng abogado kung ako ay nasangkot sa isang kaso ng self-defense?

Sagot: Oo, mahalaga na kumuha ng abogado. Ang kaso ng self-defense ay komplikado at nangangailangan ng legal na kaalaman at estratehiya. Ang isang mahusay na abogado ay makakatulong sa iyo na ipagtanggol ang iyong karapatan at mapatunayan ang iyong self-defense claim.

Naranasan mo na ba ang ganitong sitwasyon o may katanungan ka tungkol sa depensa sa sarili? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto ng ASG Law. Kami ay handang tumulong at magbigay ng payo legal na naaayon sa iyong pangangailangan. Makipag-ugnayan sa amin dito o sumulat sa hello@asglawpartners.com.

Ang ASG Law ay ang iyong maaasahang partner sa usaping legal sa Makati at BGC, Pilipinas.