Aresto sa Aktong Krimen: Kailan Ito Legal Kahit Walang Warrant?

G.R. No. 191532, August 15, 2012

INTRODUKSYON

Isipin mo na nasa loob ka ng iyong bahay nang biglang pumasok ang mga pulis at arestuhin ka dahil nakita ka nilang gumagamit ng droga. Legal ba ang arestong ito? Sa kaso ni Margarita Ambre laban sa People of the Philippines, tinalakay ng Korte Suprema ang legalidad ng warrantless arrest o aresto kahit walang warrant, lalo na sa konteksto ng mga kaso ng iligal na droga. Ang pangunahing tanong dito ay kung tama ba ang ginawang pag-aresto kay Ambre at kung pwede bang gamitin bilang ebidensya laban sa kanya ang mga nakuhang droga at paraphernalia kahit walang warrant ang pagpasok sa bahay kung saan siya nadakip.

KONTEKSTONG LEGAL

Ayon sa Seksyon 2, Artikulo III ng Konstitusyon ng Pilipinas, “Ang karapatan ng mga tao na maging ligtas sa kanilang mga sarili, bahay, papeles, at mga bagay-bagay laban sa hindi makatwirang paghahalughog at pagdakip sa anumang uri at para sa anumang layunin ay hindi dapat labagin, at walang warrant sa paghalughog o warrant sa pagdakip ang dapat ipalabas maliban kung may probable cause na personal na tutukuyin ng hukom pagkatapos masuri sa ilalim ng panunumpa o patotoo ang nagrereklamo at ang mga saksing maaaring iharap niya, at partikular na tinutukoy ang lugar na hahalughugin at ang mga taong darakpin o mga bagay na dapat kunin.” Mahalaga ang probisyong ito dahil pinoprotektahan nito ang ating karapatan laban sa panghihimasok ng estado sa ating pribadong buhay.

Ngunit may mga pagkakataon na pinapayagan ang pag-aresto kahit walang warrant. Isa na rito ang tinatawag na “in flagrante delicto” arrest, na nakasaad sa Seksyon 5, Rule 113 ng Rules of Court. Sinasabi rito na ang isang pulis o kahit sinong pribadong tao ay maaaring umaresto nang walang warrant kung:

“(a) Kapag, sa kanyang presensya, ang taong aarestuhin ay nakagawa, kasalukuyang gumagawa, o nagtatangkang gumawa ng isang opensa.”

Para maging valid ang in flagrante delicto arrest, dalawang bagay ang dapat na mangyari: una, dapat may ginagawa ang taong aarestuhin na nagpapakita na siya ay gumagawa, kasalukuyang gumagawa, o katatapos lang gumawa ng krimen; at pangalawa, dapat nakikita mismo ng umaaresto ang ginagawang krimen.

Sa madaling salita, kung nakita ka mismo ng pulis na gumagawa ng krimen, pwede ka niyang arestuhin agad kahit walang warrant. Ang arestong ito ay legal at ang mga ebidensyang makukuha mula sa iyo pagkatapos ng legal na aresto ay pwede ring gamitin sa korte.

PAGSUSURI SA KASO

Sa kaso ni Ambre, sinasabi ng mga pulis na nagsagawa sila ng buy-bust operation laban kay Abdulah Sultan. Tumakas si Sultan at hinabol siya ng mga pulis hanggang sa bahay niya. Pagpasok nila sa bahay, nakita nila si Ambre, kasama sina Castro at Mendoza, na gumagamit ng shabu. Ayon sa mga pulis, nakita mismo nila si Ambre na sumisinghot ng shabu gamit ang aluminum foil.

Itinanggi naman ni Ambre ang paratang. Sabi niya, pumunta lang siya sa lugar para bumili ng malong at inaresto siya ng mga pulis nang basta-basta na lang pumasok sa compound. Sinabi rin niya na hindi siya dinala sa PNP Crime Laboratory para sa drug testing.

Sa Regional Trial Court (RTC), napatunayang guilty si Ambre sa paglabag sa Section 15, Article II ng Republic Act No. 9165 (Illegal Use of Dangerous Drugs). Kinatigan naman ito ng Court of Appeals (CA).

Umapela si Ambre sa Korte Suprema. Ang pangunahing argumento niya ay ilegal daw ang pag-aresto sa kanya dahil walang warrant at hindi daw valid ang buy-bust operation. Sabi niya, “fruits of the poisonous tree” daw ang mga ebidensya laban sa kanya dahil nakuha ang mga ito sa ilegal na pag-aresto.

Narito ang ilan sa mahahalagang punto sa desisyon ng Korte Suprema:

• Valid ang Warrantless Arrest: Ayon sa Korte Suprema, valid ang pag-aresto kay Ambre dahil nahuli siya in flagrante delicto. Nakita mismo ng mga pulis na gumagamit siya ng shabu. Kahit daw sabihin na walang legal na basehan ang pagpasok ng mga pulis sa bahay ni Sultan, hindi daw ito makakaapekto sa legalidad ng aresto kay Ambre dahil nakita naman siya mismo na gumagawa ng krimen. Sinabi ng Korte Suprema, “In the case at bench, there is no gainsaying that Ambre was caught by the police officers in the act of using shabu and, thus, can be lawfully arrested without a warrant. PO1 Mateo positively identified Ambre sniffing suspected shabu from an aluminum foil being held by Castro.”
• Admissible ang Evidence: Dahil valid ang aresto, legal din daw ang pagkakakuha ng mga ebidensya mula kay Ambre. Ang search incident to a lawful arrest ay isa sa mga exception sa rule na kailangan ng warrant para sa search and seizure. Ayon sa Korte Suprema, “Considering that the warrantless arrest of Ambre was valid, the subsequent search and seizure done on her person was likewise lawful. After all, a legitimate warrantless arrest necessarily cloaks the arresting police officer with authority to validly search and seize from the offender (1) dangerous weapons, and (2) those that may be used as proof of the commission of an offense.” Kahit daw hindi perpekto ang chain of custody ng ebidensya, pinanigan pa rin ng Korte Suprema ang conviction dahil napanatili naman daw ang integridad at evidentiary value ng mga seized items.
• Waiver of Objections: Binanggit din ng Korte Suprema na hindi na pwedeng kwestyunin ni Ambre ang legalidad ng kanyang aresto dahil hindi niya ito ginawa bago siya nag-plead ng not guilty sa RTC. Dahil dito, sinasabi na “Ambre is deemed to have waived her objections to her arrest for not raising them before entering her plea.”

Dahil dito, ibinasura ng Korte Suprema ang apela ni Ambre at kinatigan ang desisyon ng CA at RTC. Nananatiling guilty si Ambre sa illegal use of shabu.

PRAKTICAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong ito ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang konsepto ng in flagrante delicto arrest sa batas ng Pilipinas, lalo na sa mga kaso ng iligal na droga. Ipinapaalala nito sa atin na kung makikita tayo mismo ng mga awtoridad na gumagawa ng krimen, maaari tayong arestuhin agad kahit walang warrant. Mahalaga ring tandaan na ang mga ebidensyang makukuha mula sa isang legal na aresto ay pwedeng gamitin laban sa atin sa korte.

Mahahalagang Aral:

• Maging Maingat sa Public: Kung gumagamit ka ng iligal na droga, huwag gawin ito sa pampublikong lugar o sa lugar kung saan ka maaaring makita ng mga pulis. Ang paggamit ng droga sa pampublikong lugar ay maaaring magresulta sa in flagrante delicto arrest.
• Alamin ang Iyong Karapatan: Kahit na nahuli ka in flagrante delicto, mayroon ka pa ring karapatan. Dapat mong malaman ang iyong Miranda Rights, kabilang na ang karapatang manahimik at kumuha ng abogado.
• Kumuha ng Abogado: Kung ikaw ay naaresto, mahalaga na agad kang kumuha ng abogado. Ang abogado ay makakatulong sa iyo na maintindihan ang iyong mga karapatan at ipagtanggol ang iyong sarili sa korte.

MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

1. Tanong: Ano ang ibig sabihin ng “in flagrante delicto” arrest?
   Sagot: Ito ay aresto na ginagawa kapag nahuli ka mismo sa aktong gumagawa ng krimen. Kailangan makita mismo ng umaaresto ang ginagawang krimen.
2. Tanong: Pwede ba akong arestuhin sa loob ng bahay ko kahit walang warrant?
   Sagot: Oo, kung nahuli ka in flagrante delicto sa loob ng bahay mo. Halimbawa, kung nakita ka ng pulis mula sa labas ng bintana na gumagamit ng droga, pwede silang pumasok at arestuhin ka. Sa kasong ito, pumasok ang pulis sa bahay habang hinahabol ang suspek sa buy-bust. Kahit kwestyunable ang legalidad ng pagpasok sa bahay, ang aresto kay Ambre ay kinatigan dahil nakita siya sa aktong gumagawa ng krimen sa loob.
3. Tanong: Ano ang mangyayari kung ilegal ang pag-aresto sa akin?
   Sagot: Kung mapatunayan na ilegal ang pag-aresto sa iyo, maaaring ibasura ang kaso laban sa iyo. Ang mga ebidensyang nakuha mula sa ilegal na aresto ay hindi rin pwedeng gamitin laban sa iyo sa korte dahil ito ay “fruit of the poisonous tree”.
4. Tanong: Ano ang dapat kong gawin kung inaresto ako?
   Sagot: Manahimik ka at huwag magbigay ng pahayag hanggang hindi ka nakakausap ng abogado. Humingi kaagad ng abogado. Alamin ang dahilan ng iyong pag-aresto at kunin ang pangalan ng umaaresto.
5. Tanong: Importante ba ang drug test sa kaso ng illegal drug use?
   Sagot: Oo, importante ang drug test para patunayan na gumamit ka nga ng droga. Sa kasong ito, ginamit ang positive drug test result bilang ebidensya laban kay Ambre.

Nais mo bang kumonsulta tungkol sa iyong karapatan sa ilalim ng batas, lalo na kung may kinakaharap kang kaso tungkol sa iligal na droga o warrantless arrest? Ang ASG Law ay may mga abogado na eksperto sa mga ganitong usapin at handang tumulong sa iyo. Makipag-ugnayan sa amin ngayon para sa konsultasyon. Maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.

---

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)